Paleolit davri arxeologiyasi

Takalisoy g’ori. Samarqanddan 50 km janubi-sharqda bo’lib, Taxtaqoracha dovoni rayonida dengiz sathidan 2000 m balandlikda joylashgan. G’ordan nukleuslar, parrakchalar, uchrindilar, tosh pichoq, qirg’ich va boshqa tosh qurollari, kul qoldiq-lari, turli hayvonlarga taalluqli suyaklar topilgan.

Olimlarning fikricha, Takalisoy g’orida yashagan ibtidoiy kishilar omonqo’ton-liklardan ancha keyin, so’nggi paleolit davrida – urug’chilik tuzumiga o’tish davrida yashagan bo’lishlari mumkin.

Yuqori poleolit davrining yana bir klassik yodgorligi 1939 yilda geolog Xarla-mov tomonidan Samarqand shahridan o’tgan qadimgi Siyobcha soyi yoqasidan topildi. Bu makonda uzoq yillar SamDU olimlari ish olib boradilar. Natijada, makondan hayvon suyagi qoldiqlari, odam skeletiga doir materiallar topiladi. Arxeologlar D.Lev va M.Jo’raqulovlar makonni qazish vaqtida undan chaylasimon kulbaning izlari va uning markazidan kul qatlami bilan o’choq qoldig’iga duch keladi. Keyinchalik arxeologlar Siyobcha soyining boshqa nuqtalaridan shu davrga mansub yana bir necha makonlarni aniqlaydilar. Ammo ularda inson faoliyati izlarini ko’rsatuvchi madaniy qatlamlar yaxshi saqlanmagan edi. Shunday bo’lsada, bu yerdagi kramon’on odami va hayvon suyaklari bilan bir qatorda ayollarning taqinchoqlari qoldiqlari bo’lgan-teshilgan danaklar topilgan.