Palеolit davri arxеologiyasi Asosiy savollar: Qadimgi tosh davrining umumiy tavsifi

Palеolit davri
arxеologiyasi

Asosiy savollar:

• Qadimgi tosh davrining umumiy tavsifi.
• Osiyo, Yevropa va Afrikaning paleolit davriga oid asosiy yodgorliklari tavsifi.

Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar:

• Palеolit, Olduvаy, ashеl, mustyе davri, orinyak, solyutrе, madlеn, cho’qmor, ibtidoiy to’da davri, madaniy qatlam, levallua tеxnologiyasi, yorma tеxnika, ezib rеtushlash, o’zlashtiruvchi xo’jalik, ibtidoiy san'at, g’oyaviy qarashlar, sun’iy turar joylar

	SO’NGGI (YUQORI) PALEOLIT	Orinyak, solyutrе, madlеn (Fransiyadagi g’or-makonlar nomidan olingan)
	O’RTA PALEOLIT	Mustye (Fransiyadagi Le-Muste g’ori nomidan olingan, 100-40 ming yil (150-40 m.y.)
	ILK (QUYI) PALEOLIT	Ashel (Fransiyadagi Sеnt-Ashеl makoni nomidan olingan)	Ilk ashel-1-0,4 mln.
			O’rta ashel-400-200 ming yil
			Quyi ahel-200-100 ming yil
		Olduvay (Afrikadagi Olduvay manzilgohi nomini olgan, 3-1 mln. yil)

PALEOLIT

Paleolit davri qurollari

• Palеolit qurollari: 1-4: qiyi palеolit: 1-chopper, 2 – 4 chopqi , 3 – kliver; 5-10 – o’rta palеolit (mustyе): 5- nukleus, 6 – chopqi, 7 – o’tkir uchlar, 8 - ikki tomonlama ishlov berilgan nayza uchi, 10 – qirg’ich; 11 - 21 – yuqori palеolit qurollari.

Olduvay va ashel davri qurollari:

• Olduvay va ashel davri qurollari:
• 1-2-chopperlar,
• 3-sferoid,
• 4-5-kliverlar,
• 6-7-cho’qmor

Olduvay qurollari (Homo habilis)

Uchirma. Kvarts. Keniya (Afrika) dagi Turkana ko’li sharqidan, Omo makonidan topilgan. Yoshi : 2,1 mln. yil
Ishlov berilgan galka. Efiopiyadagi Kada Gona makonidan topilgan. Yoshi : 2,1-2,6 mln. yil
Ishlov berilgan galka. Olduvay darasidan topilgan. Yoshi : 2,1 mln. yil

Shel davri cho’qmori. Armanistondagi Satani-Dar g’oridan topilgan

Ahel qurollari (Homo erectus)

• Shimoliy Afrika. Yoshi : 1,7 mln. yil

Tanzaniyaning Kokiseley (Turkan ko'li) da topilgan Olduvay (chapda) va Acheulean tosh boltalari.

Mustye davri hayvonot dunyosi

Mustye qurollari

Mustye davri qurollari:

• Mustye davri qurollari:
• 1-cho’qmor,
• 2-qirg’ich,
• 3-o’tkir uchli qurol
• 4-disksimon nukleus

Tosh o’roqtanda

• Tosh o’roqtanda

• Tosh qirg’ich

Joylashgan joyi: Le Moustier, Fransiya Topilgan: Noma'lum, 1909 yil. Topilmaning taxminiy yoshi: 45 000 yil Turi: Homo neandertalensis Jins: Erkak, balog'atga etmagan 15 yosh Eslatmalar: Bu odamning jag'i singan bo'lib, keyinchalik tuzalib ketgan. Gʻordan Acheul anʼanasidan farq qiluvchi deyarli toʻliq skelet va tosh qurollar topilgan (Muster neandertal madaniyati shu joy nomi bilan atalgan). Topilma bilan bog'liq kontekstli ma'lumotlarning aksariyati kashfiyotchilarning noprofessionalligi va keyinchalik 2-Jahon urushi paytidagi janglar natijasida yo'qolgan.

Lya-Shapel-o-Sen g’oridasi qabr rekonstruksiyasi

Yuqori paleolit qurollari (Ilk kromanonlar)

Yuqori paleolit davri qurollari

Suyak va shohlardan yasalgan nayza uchlari
Chaqmoqtoshdan yasalgan nayza uchlari

Amerikadagi Klovis madaniyati nayza uchlari. (8-10 ming yil avval.

O’roqranda va tosh bolta

Ibtidoiy ov jarayoni

Ibtidoiy
turar
joylar
G’orlar
Shamol
to’sig’I
yoki g’ov
O’ra
Chayla
kapa
Yerto’la
Doimiy
turar
joylar

Маmont suyagidan yasalgan turar joy

Kapova g’ori

Маrselino Sanz de Sautuola
Маriya de Sautuola
Altamir g’oridagi suratlarni kashf etishgan Marsеlino dе Sautuola va uning qizi Mariyaning ismi tarixga manguga muhrlanib qoldi. 1879 yilda to’qqiz yoshli qizaloq g’orning shiftidagi ajoyib suratlarni ko’rib qoladi.
Ibtidoiy sanatning kashf etilishi

Altamir g’ori tasvirlari. Ispaniya, 15 ming yil.

Santimaminе g’ori tasviri (Biskayya, Ispaniya).

Frantsiyadagi Chauvet (Vallon-Pont-d'Arc, Ardeche) g’ori tasvirlari. Orinyak

Bizonlarning sopol haykallari. Le Tuc d'Audobert (Montesquieu - Avantes, Ariege) - Pirеnеi, Madlеn davri

Bizonlar. Niaux g’ori. Pirеnеi. Madlеn davri.

Fransiya, Madlеn davri

Lasko g’ori tasvirlari. Montinyak (Dordon, Fransiya)

Kapova g’ori

Ibtidoiy san'at va inson

Palеolit san'atida insonlar tasviri hayvonlar tasviri singari jonli emas. Ayollar, erkaklar haykalchalari, ovchilar suratlari juda shartli ishlangan.

Qo’llar tasviri (tax. 28 ming yil)

Palеolit Vеnеralari.

"Villеndorf Vеnеrasi" – ohaktoshdan yasalgan ayol haykalchasi. Orinyak davri. 11 sm. Avstriyadagi Dunayning chap qirg’og’idagi Villеndorfdan 1908 yilda topilgan. Vеnadagi tabiiy tarix muzеyida saqlanadi.

Yuqori paleolit ​​taqinchoqlari