Пайвандлаш ишлари



Download 7,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/133
Sana13.07.2022
Hajmi7,91 Mb.
#792729
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   133
Kam.4L4.tap цалинлиги
67-расм.
Куп к,аватли узун чокларни «тепалик» усулида пайвандлаш чизмаси 
(1 —4-чокларни тулдириш кетма-кетлиги).
123


Металлни цилиндрик юза га суюклантириб коплашни курсатиш­
да деформациялар олдини олиш чоралари эслатилади. Хусусан, тала­
балар цилиндрик юзаларга ёй ёрдамида суюклантириб, д оплат да 
танишган тескари деформациялар усулини улар хотирасида жонлан- 
тириш лозим булади.
Талабалар машкдарини куйидаги режа асосида утказиш тавсия 
этилади: металлни суюкдантириб кам углеродли пулат пластиналар- 
га куп к,атламли к,илиб коплаш; металлни суюкдантириб, цилин­
дрик юзаларга 
kjti
катламли килиб коплаш.
Металлни суюклантириб, куп катламли килиб коплаш машкда- 
ри кам углеродли гтулатдан ишланган 250 х 150 х 8 мм улчамли 
пластиналарда ва 30—40 мм диаметрли кувурлар ёки думалок узак— 
стерженларда бажарилади.
Талабаларнинг машкдарини кузатаётиб, уларнинг диккатини 
алангани тугри ростлаш усулига, аланга узаги билан металл сирти 
орасидаги масофа норма!, горелка ва пайвандлаш симининг киялик 
бурчаги, чокларнинг геометрик улчамлари тугри булиши керакли- 
гига, чукурчатарни пайвандлаб тулдириш сифатига каратиш зарур. 
Копланган металлнинг ало\ида катламларини яхшилаб тозалаш ло- 
зимлигини хам назардан кочирмаслик керак.
Якунловчи сухбатда талабалар йул куйган камчиликлар куриб 
чикилгач, уларнинг 2—3 нафари билан савол-жавоб килинади ва 
махсус технология дарсларида урганилган куп катламли пайванд­
лашга дойр материални уйда такрорлаб келиш топширилади.
НАЗОРАТ УЧУН САВОЛЛАР
1.Металлни суюклантириб, куп катламли килиб коплаш учун газ алан­
гасида пайвандловчининг иш урни кандай ташкил килинади?
2.Металлни суюкдантириб, пластиналарга ва цилиндрик юзаларга куп 
к,атламли килиб коплаш кандай бажарилади?
3.Металлни суюклантириб коплашда деталлар деформацияланиши- 
нинг олдини олиш усулларини айтиб беринг.
4.Металлни суюклантириб коплашни амалга оширишда ме^нат хавф- 
сизлигининг асосий коидаларини сузлаб беринг.
8.4. М ЕТАЛЛН И ГАЗ АЛАНГАСИДА КУП КАТЛАМЛИ К И Л И Б
П АЙ ВА Н Д ЛА Ш
Кириш йул-йуригини куйидаги режа асосида утказиш тавсия 
этилади: иш урнини ташкил килиш ва куп катламли килиб пайванд­
лаш ишларини хавфсиз бажариш коидалари; пластиналар киррала- 
рининг бир томонига ишлов бериб, куп катламли килиб учма-уч
124


пайвандлаш, пластиналар кирраларининг икки томонига ишлов бе­
риб, куп катламли килиб учма-уч пайвандлаш.
Йул-йурик бошида иш урнини тугри ташкил килиш тутрисида 
гапириб, газ алангасида пайвандлаш ишларида риоя килинадиган 
мекнат хавфсизлигининг асосий коидаларини эслатиб утиш зарур. 
Бундан ташкари, газ алангасида пайвапдлашда талабаларга металлнинг 
кичикрок бир кисми кизиши, кейинги катламларини пайвандлашда 
пастки катламлар юмшаши, навбатдаги катламни х,осил килишдан 
олдин \ар кайси катламни болгалаш мумкинлигини тушунтириш 
лозим. Табиийки, куп катламли килиб пайвандлашда иш унуми 
бир катламли пайвандлашдагидан камрок, газ сарфи эса купрок 
булади.
Тизма — «каскад» усули (68-расм) «тепалик» усулида пайванд­
лашнинг бир гури булиб, 20—25 мм. дан калин металл тахталарини 
пайвандлашда кулланилади. Шу хусусиятлар тушунтирилгандан 
кейин пластиналар кирралар^Ни кия кертиб, учма-уч куп катламли 
пайвандлашни курсатишга киришиш мумкин булади.
Пластиналарни пайвандлашга тайёрлашда талабалар диккатини 
кирраларнинг тоза булишига каратиш ва агар кирралар юзаси ифлос 
булса, пластиналар яхши пайвандланмаслигини ^амда пайванд чок- 
ка тошколлар аралашиб колиши ва чокда роваклар пайдо булишини 
эслатиш даркор. Шунинг учун пайвандлашдан олдин кирралар ва 
уларга тегиб турадиган жойлар 20—30 мм кенгликда касмок, занг, 
мой, буёк ва боища ифлосликлардан яркирагунча тозаланиши укти- 
рилади.
Учма-уч бирикиш жойларини куп катламли килиб пайвандлаш­
ни курсатишда кейинги ^ар кайси катламни коплашдан олдин чок­
ни металл томчилари ва тошкоддан тозалаш зарурлигини уктириш
68-расм.
Узун кдтламли чокларни «каскад» усулида пайвандлаш чизмаси 
(1—6- чокларни пайвандлаш кетма-кетлиги).
125


лозим. Пайвандлаш тугагач, чок тузилиши майда донли чикиши учун 
баъзан уни иссик холида болгалаш лозимлигини айтиб, бу ишни 
бажариш техникасини курсатиш лозим.
Йул-йурик, бериш охирида талабаларни пайвандлаш режимини 
мустакил танлашлари ва белгилашлари тугрисида огохдантириш ке­
рак. Бунинг учун эса уларга тегишли маълумотнома адабиётлари тав­
сия этилади ва пайвандлаш режимлари жадвали куринарли жойга 
осиб куйилади.
Талабалар машкларини куйидаги режа асосида утказиш тавсия 
этилади: пластиналар кирраларининг бир томонига ишлов бериб, 
куп катламли килиб учма-уч пайвандлаш; пластиналарни киррала- 
рининг икки томонига ишлов бериб, куп катламли килиб учма-уч 
пайвандлаш.
Куп катламли кдпиб пайвандлаш машкдари кам углеродли пулат­
дан ишланган 250 х 150 х (8—10) мм улчамли пластиналарда бажа­
рилади. Устахона имкониятларига цараб, кирраларни рандалаш даст- 
гохида ёки кислород алангасида кесиб, к,ия кертиш мумкин. Кисло­
род алангасида кескич билан кия кертишни талабаларнинг узлари 
бажаришади. Бунда кирраларда коладиган тошкол хамда касмок, зу­
било ва пулат чутка ёрдамида олиб ташланади.
Талабаларнинг пластиналарни пайвандлашга йитишларини куза- 
таётиб, уларнинг диккатини кирралар бир-бирига нисбатан тугри жой­
лашган ва ораларида белгиланган тиркиш булишига, кирралар кий' 
шайишига йул куймасликка, пластиналарни хар жойидан пайванд­
лаб махкамлаш кридаларига риоя килишга каратиш лозим.
Пластиналарни куп катламли килиб учма-уч пайвандлашга дойр 
машкдар куйидаги тартибда бажарилади: талабалар дастлаб пастки 
чок билан куп катламли килиб пайвандлашни, кейин вертикал ва 
горизонтал чоклар билан пайвандлашни урганишади.
Иш уринларини айланиб чикишда талабаларга горелка учлиги ва 
пайвандлаш симини тебранма харакатлантириш зарурлигини эсла­
тиш, чок узагини, албатга, пайвандлашни, унда тешилган жойлар. 
окмалар булмаслиги, шунингдек, чокларнинг геометрик улчамлари 
нормал чикишини талаб килиш зарур. Укитувчи талабани эътибор- 
дан четда колдирмаслиги, керак булганда уларга ёрдамга келиши ва 
ишларини назорат килиб бориши шарт. Пайвандлаш сифати пайванд 
чоки куздан кечирилиб аникланади.
Агар укув устахонасидаги жихозлар назорат кил ишни н г физик 
имкониятларини куллашга имкон берса, бу максадда ультратовуш, 
магнитография ёки ёритиш усулларидан фойдаланган маъкул.
126


Якунловчи сухбатда талабаларни кучли алангада пайвандлаш тех- 
никаси билан таништириш зарур. Бунда аланга куввати одатдаги усулда 
пайванддашдагига нисбатан тахминан икки баравар юкрри, пайванд­
лаш симининг диаметри хам катта рок, кирраларнинг кия кертилган 
бурчаги эса кичикрок булиши, аланга ацетилен микдори 7—10 
фоиз куп буладиган килиб ростланишини айтиб утиш лозим. Пай­
вандлаш унг усулда бажарилади. Ортикча ацетилен кирраларнинг уг­
лерод билан бойишига хизмат килиш и натижасида металлнинг су- 
юкданйш хдрорати пасаяди. Юксак кувватли атанга билан пайванд­
лашни амалда курсатгач, бу усул ишда катга тезликни таъминлаши 
боис пайвандчидан юкори малакани талаб этишини ва уни корхона- 
да мустакдл ишлаш вактида узлаштиришга тугри келишини таъкид- 
лаб тушунтириш лозим булади.
НАЗОРАТ УЧУН САВОЛЛАР

Download 7,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish