P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

Jamoatchilik  hissi

Kishilarning kechiradigan  ma’naviy hislari nuqul  individual tuyg'ular, 

ya’ni  kishilarning shaxsiy  (o'z)  xatti-harakatiga bog'liq bo'lgan  hislar bi­

langina  cheklanib  qolmaydi.  Kishilardagi  ma’naviy  hislarning  xususiyati 

shundan  iboratki,  boshqa  kishilarning  xatti-harakati  axloqqa  muvofiq 

bo'lgan  taqdirda,  u  xursand  bo'ladi,  bu  xatti-harakatlar  axloqqa  nomu- 

vofiq  bo'lganda g'azablanadi.

Bir kishi yuksak ma’naviy xatti-harakat qilganda shu jamoaning ham­

ma  a’zolaridagina  emas,  ko'pincha,  butun  xalqda  ham  yuksak  ma’naviy 

qoniqish  va  shodlik  hislari  tug'iladi.

Kishilardagi jamoatchilik ularning boshqa odamlarda tug'ilgan hislar­

ni  o'zlaridek his qila bilish qobiliyatlarida ifodalanadi: kishi boshqa kishi-

---

larga xayrixoh  boMadi,  boshqa  kishilarning dushmanga g‘azabi,  nafratiga 

sherik boMadi.  Shu sababli jamoa turmushda odamlar bir-birlariga xayri­

xoh  boMganlarida  ulaming  xursandliklariga  xursandlik  qo'shiladi,  g'am- 

g‘ussani  birgalikda tortib,  bu bilan  ularning g‘amlari ham yengillashadi.

Mana  shu  xilma-xil  hislar va  ularning  roli jamoada,  oilada,  maktab 

sinfida,  muassasada,  korxona va shu  kabilarda, ayniqsa, yaqqol namoyon 

boMadi.

Jamoatchilik  hislari  shu jamoa  hayotidagi  va  faoliyatidagi  umumiy- 

likni  anglashda  o'zaro  mas’uliyatni  his  qilishda  butun jamoaning  va shu 

jamoadagi  har  bir  a’zoning  farovonligi  to‘g‘risida  g‘amxo‘rlik  qilishda, 

shu jamoa  oldida  turgan  vazifalarni  muvafifaqiyatli  bajarish  istagida  ifo­

dalanadi.

Jamoa  va  gumanizm  hissi  odamlarning  o'rtoqlik  va  do‘stlik  singari 

o'zaro  munosabatlarida yana ham  yorqinroq  namoyon boMadi.