P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

Ixtiyorsiz  idrok 

deb  ataladi.  Bunday  idrok jarayonlari  diqqatimizni  beixtiyor  o‘ziga jalb 

qilayotgan  obyektlaming  ta’siri  bilan  qo‘zg‘aladi;  masalan,  biz  uzoqdan 

kelayotgan  poyezd  ovozini  beixtiyor eshitamiz,  tunda  qirda  yonayotgan 

alangani  uzoqdan  beixtiyor ko‘ramiz.  O'zining yorug'ligi,  rang-barangli- 

gi,  harakati,  xushohangligi,  kontrastligi  bilan  ajralib turadigan  narsa yoki 

hodisalar,  odatda,  beixtiyor  idrok  qilinadi,  shuningdek,  ayni  vaqtda  bi- 

ronta ehtiyoj va  manfaatimizga javob beradigan,  shaxsiy tajriba va bilim- 

larimizga eng  ko‘p darajada  muvofiq  keladigan  va biz  uchun g'oyat  katta 

ahamiyati bo'lgan obyektlar ham beixtiyor idrok qilinadi.  Ixtiyorsiz idrok 

tetik,  bardam  vaqtimizda  bizda to'xtovsiz bo'lib turadigan jarayondir.

Oldin belgilangan maqsadga qarab muayyan bir obyektni  idrok qilish­

ni