P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

Harakatlantiruvchi 

(yoki motor)  nervlar markazdan muskul va bez- 

larga  impuls  o'tkazadi.  Shu  nervlar  yordami  bilan  muskullarimiz  ha- 

rakatga  keladi,  xilma-xil  ish-harakatlar qilinadi,  turli  bezlar (masalan, 

so‘lak bezlari)  ning  faoliyati  ham  shu  nervlar yordami  bilan  idora eti­

ladi.  Bu  nervlar  markazdan  qochuvchi  yoki  efferent  nervlar  deb  ham 

ataladi.  Periferiyadagi  nervlardan  ba’zilari  qo'zg'alishi  periferiyadan 

markazga  ham,  markazdan  periferiyaga  ham  o'tkazadi.  Sezuvchi  va 

harakatlantiruvchi  nervlardan  qo'zg'alish  bir xil  tezlik bilan  o'tmaydi; 

sezuvchi  nervlar  qo'zg'alishni  harakatlantiruvchi  nervlarga  nisbatan 

sekinroq  o'tkazadi.

Sezuvchi  nervlar  ayrim  sezgi  organlariga  yoyilib,  har  bir  organning 

asosiy  negizini  tashkil  etadi.  Har  bir  sezuvchi  nerv  muayyan  organga 

ko'ruv,  eshituv,  hid  bilish  va  shunga  o'xshash  organlarning  biriga  xos 

bo'lgan spetsifik qo'zg'alishlami o'tkazadi. Harakatlantiruvchi nervlar ayrim 

organlarning va  muskul  ayrim  qismlari  harakatini  idora etadi.

---