P h aydarova

uyqu arteriyasi 
boshlanadi, ular 
awaliga chap va o ‘ng aorta yoylariga parallel holda borib, 
keyin boshga chin 
uyqu arteriyasi 
chiqib, 
uyqu yo‘li 
orqali 
o ‘ng tomonidagi aorta yoyiga qo‘shiladi. 0 ‘ng aorta yoyining 
pastidan oldingi oyoqlarga qon olib boruvchi juft 
o ‘mrov
osti arteriyasi 
chiqadi, bu arteriyani ko‘rish uchun aortaning 
o ‘ng yoyini ehtiyotlab uni qoplab turgan to ‘qimalardan ajra- 
tish lozim. Yuqorida nomlari aytib o ‘tilgan qon tomirlari endi- 
gina o ‘ldirilgan kaltakesakda aniq ko‘rinadi.
i10 
. 
s
If
 
I 
62-rasm.
62-rasm. Sudralib yuruvchilar
qon aylanish sistemasi
sxemasi va yuragining tuzilishi:
1-o‘ng yurak bo'lm asi, 2-chap yurak bo'lm asi, 
3-yurak q o rin ch asin in g ch ap to m o n i, 4-yurak 
q o rin ch asin in g o 'n g to m o n i, 5-o'ng o 'p k a ar­
teriyasi, 6-o‘ng ao rta yoyi, 7-chap ao rta yoyi, 
8-chap botallov oqim i, 9-chap o 'm ro v osti ar­
teriyasi, 10-chap uyqu arteriyasi, 11-ichak ar­
teriyasi, 12-buyrak, 13-chap yonbosh osti arter­
iyasi, 14-dum arteriyasi, 15-dum venasi, 16-o‘ng
teriyasi, 6-o‘ng 
8-chap botallov 
teriyasi, 10-cha] 
teriyasi, 12-buyr 
iyasi, 14-dum a r
q o rin ch asin in g
son venasi, 17-buyrakning 
o 'n g qopqa venasi, 18-qorin
venasi, 19-jigarning qopqa 
venasi, 20-jigar venasi, 21- 
keyingi kovak vena, 22-o!d- 
ingi o 'n g kovak vena, 23- 
o 'n g o 'm ro v osti vena, 24- 
o 'n g b o 'y in tu ru q vena, 25- 
o 'n g o 'p k a venasi.
113

---

Suvda ham quruqlikda yashovchilarga qarama-qarshi o'laroq, 
sudralib yuruvchilarda uyqu hamda o ‘mrov osti arteriyalari 
faqat aortaning o ‘ng yoyidan chiqadi, shuning uchun ham 
bosh va oldingi oyoqlar deyarli kislorodga to ‘yingan qon bilan 
ta ’minlanadi. 
Orqa aortadan 
dum tomonga yo‘naladi va ichki 
organlarga talaygina katta arteriyalar hamda gavda devoriga 
ko‘pdan-ko‘p mayda arteriyalar chiqadi. Keyin orqa oyoqlar- 
ga boradigan bir juft yo‘g‘on