P h aydarova

Tolay tovushqoni — Lepus tolai Pall.
Kerakli materiallar va jihozlar: 
quyon, kalam ush yoki 
m ushuk skeletlari, um urtqa pog‘onasining turli b o ‘limlari 
umurtqalari, oldingi va orqa oyoq skeletlari hamda kamarlari, 
ayrim sutemizuvchilarning bosh skeletlari; preparoval ninalar, 
lupalar. Shuningdek, sutemizuvchilar skeleti, tanasining turli 
bo'limlaridagi umurtqalarning hamda bosh skeleti, oldingi va 
orqa oyoqlar skeleti kamarlarining tuzilishi aks ettirilgan jad- 
vallar.
Mashg'ulotning maqsadi: 
quyon yoki kalamush misoli- 
da sutem izuvchilar sinfi vakillari skeletining tuzilishini 
o ‘rganish.
Ishning mazmuni: 
sut em izuvchilar skeleti tuzilishini 
o ‘rganish.
1. Sutemizuvchilar skeleti bo‘limlari: bosh skeleti, umurtqa 
pog‘onasi, oldingi va orqa oyoqlar skeleti va ularning kamar­
lari bilan tanishib chiqing.
2. U m urtqa p o g ‘onasini k o ‘zdan kechiring. U m urtqa 
pog‘onasining bo‘yin, ko‘krak, bel, dumg‘aza va dum bo‘lim- 
larini aniqlang. Um urtqa pog‘onasining har bir bo‘limidagi 
umurtqalarning tuzilishini solishtirib, ularning farqlarini aniq­
lang.
3. K o‘krak qafasi skeleti suyaklarini ko'zdan kechiring.
198

---

4. Bosh skeleti suyaklari bilan tanishib, miya qutisining 
kattaligiga e ’tibor bering. Jag‘ suyaklarining tuzilishi va tishla- 
rining jag‘larda joylashishi bilan tanishib chiqing.
5. Yelka kamari suyaklari hamda oldingi oyoq suyaklarini 
aniqlang.
6. Chanoq kamari suyaklari hamda son, boldir, tovon, oyoq 
kafti va barmoqlari suyaklarini toping.
Quyida sutemizuvchilar skeleti tuzilisTi lo ‘g‘risida to ‘liq 
m a’lumotlar keltirilgan.
Sutemizuvchilar skeleti ham quruqlikda yashaydigan boshqa 
to ‘rtoyoqli umurtqali hayvonlar skeletiga o ‘xshash bosh ske­
leti, umurtqa pog‘onasi, ko'krak qafasi, oldingi va orqa oyoq­
lari hamda ular kamarlari skeletidan iborat (109-rasm).