P. Gulyamov, R. QuRbonniyozov, m avEzov, n. SaiDova

tekisligi
 deyiladi.
Darslikning 
«
Quyosh, oy va yulduzlar» 
mavzusida  ufqning 
4  ta  asosiy  va  4  ta  oraliq  tomoni  hamda  bulardan  boshqa  mayda 
oraliq tomonlari borligi haqida aytib o‘tilgan edi. Lekin har bir joyda 
yo‘nalishlar  juda  ko‘p.  Chunonchi,  siz  turgan  joydan  biror  uy  yoki 
daraxtga tomon yo‘nalish to‘ppa-to‘g‘ri shimolga emas, biroz sharqqa 
yoki janubi-sharqqa bo‘lsa, Siz bu yo‘nalishni qanday aniqlaysiz? Ana 
shunday vaqtda azimut yordam beradi.
iii bob. GEoGRafik XaRiTalaR
15­rasm.  Ufq, ufq 
tekisligi. Ufq tekis-
ligining aso siy va 
oraliq tomonlari
.
t  e k i s l i g i
u
f
Q
G‘arb
Sh-g‘.
Shimol
Sh.-
shq
Sharq
J- shq.
janub
J-g‘
.
Ufq 
Ufq 
  azimuT va maSofani o‘lchaSh
6­ §.
http://eduportal.uz

---

24
ge
ogr
afi
k xar
it
al
ar
azimut.
  Xo‘sh,  azimut  nima?  azimut  –  joydagi  ikki  yo‘nalish 
orasida hosil bo‘lgan burchak. Bu yo‘nalishlardan biri doim shimolga, 
ikkinchisi  esa  biz  aniqlashimiz  lozim  bo‘lgan  predmetga  (biror  da-
raxtmi, quduqmi yoki uzoqda joylashgan uymi) yo‘nalgan bo‘ladi (16-
rasm). Azimut kompas yordamida aniqlanadi.
Azimut shimolga yo‘nalishdan boshlab soat millari harakati yo‘na-
lishi  bo‘yicha  hisoblanadi  (16-rasmga  e’tibor  bering).  Rasmda  da-
raxtga yo‘nalish azimuti 45° ga, ko‘prikga yo‘nalish azimuti 125° ga, 
stadionga  yo‘nalish  azimuti  225°  va  uyga  yo‘nalish  azimuti  310°  ga 
teng ekanini ko‘rasiz.