P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov

http://eduportal.uz

---

96
pasttekisligi, Hindiston yarimoroli, Yapon va Filippin orollari, Koreya
yarimorolining janubi, Yava oroli hisoblanadi. Ayni paytda, Arabiston 
yarimoroli, Gobi va Taklamakon cho‘llari, baland tog‘li o‘lkalarda aholi 
zichligi o‘ta pastdir.
Osiyo barcha yirik dinlar – buddizm, xristianlik, islom, induizm, kon-
futsiylik, yahudiylik, sintoizmning beshigi hisoblanadi va bu qit’ada ta-
rixan dinlarning o‘ziga xos geografiyasi shakllangan. Janubi-g‘arbiy va 
Markaziy Osiyoda, Pokiston, Bangladesh, Maldiv Respublikasi singari 
Janubiy Osiyo hamda Indoneziya, Malayziya, Bruney kabi Janubi-sharqiy 
Osiyo davlatlarida islom dini asosiy ahamiyatga ega. Hindixitoy yarimoro-
lidagi davlatlar, Mongoliya, Shri-Lanka va Butanda buddistlar ko‘pchilikni 
tashkil etadi. Armaniston, Gruziya, Kipr, Filippin, Sharqiy Timorda xris-
tianlikning turli mazhablari yetakchilik qiladi. Mahalliy dinlardan Hindis-
ton va Nepalda induizm, Xitoyda konfutsiylik va daosizm, Yaponiyada 
sintoizm, Isroilda esa iudaizm keng tarqalgan.
1. Aksariyat Osiyo mamlakatlarida yer resurslari taqchilligining sabablarini 
tushuntiring.
2. Nima uchun Osiyoda dehqonchilik, asosan, sug‘orish asosida rivojlanadi?
3. Aholining tabiiy ko‘payishi juda yuqori va ancha past darajada bo‘lgan 
Osiyo mamlakatlariga misollar keltiring. Bunday geografik tafovutlar qaysi 
omillarga bog‘liq?
4. Osiyoning turli mintaqa va davlatlarida qaysi dinlar tarqalgan? Nima uchun 
Osiyo qit’asi dunyo dinlari tarixida alohida o‘rin tutadi?
34-§. Osiyo mamlakatlarining iqtisodiy rivojlanganligi
Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish, yalpi ichki mahsulot (YIM), «Katta yettilik» 
guruhi, «ko‘chirilgan kapitalizm davlatlari», yangi industrial davlatlar, 
industrial-agrar davlatlar, agrar-industrial davlatlar, agrar davlatlar.
Osiyo mamlakatlari nafaqat tabiiy sharoiti va resurslari, aholining 
ko‘payishi va tarkibi jihatidan, balki ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanganligi 
nuqtayi nazaridan ham bir-biridan ancha farq qiladi. Ular iqtisodiy ri-
vojlanganligi va xo‘jaligining ixtisoslashuviga ko‘ra bir necha guruhga 
bo‘linadi.