O'zR. Konst u'yr kitabi. Orinbetov n

Ma’mleketimiz suverenitetin to’mendegi belgiler menen ani’qlaw mu’mkin: 
•
wo’z Konstituciyali’q huquqi’y 
sistemasi’n’i’n’
barli’g’i’; 
•
aymag’i’; 
•
joqari’ ha’kimiyatlari’ni’n’ qa’liplesiwi; 
•
birden-bir armiyasi’; 
•
ma’mleketlik til; 
•
ma’mleketlik ni’shanlar; 
•
xali’q arali’q mu’na’sibetler subyekti yekenligi. 
Xali’q ha’kimiyatshi’li’g’i’ – bul demokratiya. Bul tu’sinik da’slep Greciyada
payda bolg’an
.
Demokratiya –  grekshe «demos» - xali’q, «kratos» - ha’kimiyat, yag’ni’y «xali’q 
ha’kimiyatshi’li’g’i’» ma’nisin bildiredi. Konstituciyami’zdi’n’ II babi’ Xali’q 
ha’kimiyatshi’li’g’i 
dep 
atali’p, 
bul 
bapti’n’ 
7-statyasi’nda 
xali’q 
ha’kimiyatshi’li’g’i’ni’n’ principleri bayan yetilgen. Wo’zbekstanda ma’mleket 
ha’kimiyati’ni’n’ birden-bir deregi xali’q dep ko’rsetilgen.
Demokratiya – bul: 
- puqaralardi’n’ ma’mleketti basqari’wda qatnasi’wi’; 
- ha’mmenin’ ni’zam aldi’nda ten’ligi; 
- ja’miyet ha’m insanni’n’ qa’wipsizligi; 
- puqaralardi’n’ huquq ha’m yerkinliginin’ pu’tinligi; 
- insann
i’
n’ abadanli’g’i’ ha’m ma’pleri haqqi’nda ma’mlekettin’ g’amxorli’g’i’; 
- insanni’n’ huquqi’ ha’m yerkinliklerinin’ qorg’ali’wi’na kepillik beriw 
mexanizminin’ bar yekenligi. 
Demokratiya 2 ge bo’linedi: 
1. Wa’killik demokratiyasi’; 
2. Tuwri’dan-tuwri’ (tikkeley) demokratiyasi’. 
Xali’q saylawlarda demokratiyani’n’ usi’ tu’rlerinen paydalanadi’. 
Wo’zbekstan – suverenli demokratiyali’q respublika. «Wo’zbekstan Respublikasi’»
ha’m «Wo’zbekstan» degen ma’mleket atamalari’ni’n’ ma’nisi ten’
.
 
Wo’zbekstan Respublikasi’ni’n’ Konstituciyasi’, 1-statya 

---

9 
Ma’mleket ko’lemindegi mashqalalardi’ xali’qti’n’ tikkeley wo’zi, referendumda, 
yag’ni’y yeldin’ siyasiy turmi’si’ni’n’ yen’ a’hmiyetli ma’seleleri boyi’nsha uluwma 
xali’qli’q dawi’s beriwde qatnasqanda, uluwma xali’qli’q 
talqi’lawda
qatnasqanda 
sheshiledi. Yelimizde 
1991-ji’l
29-dekabrde, 
1995-ji’l
26-martta ha’m 
2002-ji’l
27-
yanvarlarda
referendumlar wo’tkerildi. Mi’sali’, 
1995-ji’l
26-martta wo’tkerilgen 
referendumda 
1997-ji’l
wo’tkeriletug’i’n Prezident saylawi’n 
2000-ji’lg’a
uzaytti’ri’w 
ma’selesin xali’q dodalawi’na usi’ndi’. Bul referendumda qoyi’lg’an ma’sele xali’q 
ta’repinen unamli’ qabi’l yetildi. Referendumdi’ tayi’nlaw huquqi’ Wo’zbekstan 
Respublikasi’ Oliy Majlisi wa’killigine tiyisli. Referendum wo’tkeriliw sa’nesi, waqti’ 
ha’m ta’rtibi Wo’zbekstan Respublikasi’ Oliy Majlisi ta’repinen belgilenedi. 
Referendumni’n’ juwmag’i’ u’lken huquqi’y ku’shke iye. Referendum pu’tkil 
ma’mleket boyi’nsha yaki jergilikli da’rejede wo’tkeriliw mu’mkin.
Referendum dawi’s beriw joli’ menen wo’tkeriledi. Referendumda qabi’l yetilgen
qararlar Wo’zbekstan Respublikasi’ aymag’i’nda joqari’ yuridikali’q ku’shke iye boladi’ 
ha’m tek g’ana referendum wo’tkeriw joli’ menen biykar yetiliwi yaki wo’zgertiliwi 
mu’mkin. Wo’zbekstan Respublikasi’ni’n’ 18 jasqa tolg’an puqaralari’ referendumg’a 
qatnasi’w huquqi’na iye. «Wo’zbekstan Respublikasi’ Referendumi’ haqq
i’
nda»g’i’ 
Ni’zami’ni’n’ 5-statyasi’na tiykar to’mendegi ma’seleler referendumg’a dodalawg’a 
qoyi’li’wi’ mu’mkin yemes: 
respublikani’n’ aymaqli’q pu’tinligin wo’zgertiw haqqi’nda; 
sali’qlar, byudjet haqqi’nda; 
amnistiya, a’piw yetiw haqqi’nda; 
ja’ma’a’t 
ta’rtibin, 
xali’qti’n’ 
salamatli’g’i’ 
ha’m 
qa’wipsizligin 
ta’miyinlew 
boyi’nsha ayri’qsha ha’m asi’g’i’sli’ ilajlar haqqi’nda, Wo’zbekstan 
Respublikasi’ du’zgen 
xali’q arali’q
sh
a’
rtnamalardan kelip shi’g’atug’i’n 
minnetlerdin’ wori’nlani’wi’ haqqi’ndag’i’ ma’seleler; 
lawazi’mli’ shaxslardi’ tayi’nlaw ha’m azat yetiw menen baylani’sli’
ma’seleler.