Озод МЎъмин буюк амир темур

Рустам, 
амир Шайх Нуриддин, амир 
Шоҳ-Малик, Оллоҳдод ва бошқа амирлар жангга солдилар. 
Соҳибқирон қўшин марказида турди. 
Султон Маҳмуд Деҳлавий ва саркарда Маллухон ўн минг 
отлиқ, йигирма минг сараланган пиёдаларни сафладилар. Тўфон 
пайтидаги денгиздек пишқириб турган 120 та уруш филларини 
ҳам жангга ҳозирладилар. Ҳар бири тоғдек келадиган бу 
филларнинг устидаги тахтиравонларга камон отувчилар 
жойлаштирилди. Филларнинг хартумлари бир-бирлари билан 
боғланди, улар орасидан ёриб кириш мушкул эди. Ҳинд 
қўшинларида яна бир қурол бор эдики, Султон Маҳмуд 
Деҳлавий унга катта умид боғлаганди. Бу, узоқдан туриб ҳам 
душманни ажал комига равона қилувчи «ўқ отар» эди. «Ўқ отар» 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
9

---

Озод Мўъмин Хўжа. Буюк Амир Темур ёқути 
Темур қўшинини эсанкиратиб қўяди, деб хаёл қилди ҳинд 
султони. 
Афсуски, у янглишганди. Соҳибқирон бундай қуролни 1379 
йилдаёқ Урганч қамали вақтида ишлатган, буюк Амирнинг 
қўшини ундан зарра чўчимади. 
Соҳибқирон Бахали тепалигига қароргоҳ қуриб, сарой 
ходими мавлоно Насриддин Умарга шу ерга жойнамоз солишни 
буюрди ва икки ракаат намоз ўқиб, Оллоҳдан ёрдам ҳамда 
жангда мадад сўради. 
Ниҳоят икки денгиз жунбушга келиб чайқалди ва 
қирғинбарот жанг бошланди. Соҳибқироннинг илғор қисми 
филлар қаторига ҳужум қилиб, бу ҳаракатланувчи тоғларнинг 
орасидан ёриб киришга муваффақ бўлди. Улар филбонларни, 
камончиларни йиқита бошладилар, каллалар чавгон тўпларидек 
туёқлар орасига думалаб тушар, қонлар фавворадек отиларди. 
Душман ҳам қаттиқ қаршилик кўрсатар, матонат билан жанг 
қиларди. 
Бу курашни тўлиқ тасвирлашга тил ҳам, қалам ҳам ожиз. 
Ботирлик ва аёвсизлик, тажриба ва ғўрлик, баҳодирона 
ҳайқириқлар-у, қилич-найзаларнинг жаранги, кесилган бошлар-
у, дарё-дарё қон оқимлари — барчаси айқаш-уйқаш бўлиб кетди. 
Филларнинг бўкиришлари, ярадорларнинг дод-войи чор 
атрофпи тутди. Ҳа, уруш кўнгли юмшоқ, заиф кишиларнинг 
иши эмас. Заифлар, кўнгли бўшлар, қўрқоқлар инсониятнинг 
бутун тарихи мобайнида қулликка маҳкум бўлиб келганлар. 
Қўйдек беозорлик, ҳийлакор душманнинг сўзларига лаққа 
ишониб юравериш ҳар қандай халқни, айниқса, ўз тарихини, 
инсоний иззатини унутиб қўйган халқни бошқаларга қарам 
қилиб қўяди. У пахта экиб, бир парча читга зор бўлади, буғдой 
ундириб, нон еёлмайди, олтин қазиб олиб, чақага зориқади. 
Душман қаршилиги бора-бора сусайди. Ахир, қандай қилиб 
сув томчиси қалъа деворига таъсир кўрсатолсин?.. Султон 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
10

---

Озод Мўъмин Хўжа. Буюк Амир Темур ёқути 
Маҳмуд ва саркарда Маллухон бир сиқим аскарлар билан қочиб 
қолдилар. Бироқ, кейинчалик улар буюк Амир Темур пойига 
бош уриб, қаршилик кўрсатганликлари учун кечирим сўраб 
келдилар. 
Жанг тугади. Деҳли таслим бўлди. Шаҳарга кириш 
маросими эртанги кунга белғиланди. 
18 декабрь куни соҳибқирон ўз аёнлари билан Деҳлининг 
Майдон дарвозасига яқинлашди. Бу ерда уни тантана билан 
шаҳарнинг саидлари, буюк кишилари, казо-казолари кутиб 
олишди. Улар Буюк Амир Темурнинг оёқларини ўпиб, ноёб 
совғалар топширдилар. Бундан буён Деҳлида ҳақиқат, тинчлик, 
бахт-саодат ҳукм суришига ишонч билдирдилар...
Туҳфалар орасида дуру жавоҳирлар ҳам мўл эди. Уларнинг 
ичида жуда ҳам катта, оловдек ёниб турган, қип-қизил «Чироғи 
олам» деб ном олган бир ёқут кўзни қамаштириб жило сочарди... 
Бу ёқут соҳибқироннинг Самарқанддаги йигирма беш минг 
ноёб жавоҳирлари қаторидан ўрин олди. 
«Чироғи олам» юзига буюк Амир Темур номи ўйиб ёзиб 
қўйилди. 
Қани ўша йигирма беш минг ноёб жавоҳир?!! 
Қайларга йўқолди улар?..
Вақт деб аталмиш тўфон нафақат уларни, халқ орасидаги 
жуда кўп инжу-жавоҳирдек кишиларни ҳам эзди-янчди, олиб 
кетди...