O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz
 
FALSAFA 
1/5/1 2021 
- 73 -
22%
0%
44%
11%
22%
Lider
kvadrat
to'g'ri/t
uchburchak
krug
zig zag
41%
5%
20%
24%
10%
Lider emas
kvadrat
to'g'ri/t
uchburchak
krug
zig zag
Xulosa 
va 
takliflar.
Talabalarda 
liderlik 
motivatsiyasining 
psixologik 
hususiyatlarini 
aniqlashga 
qaratilgan tadqiqotda, liderlik motivatsiyasiga aynan qaysi 
hususiyatlar xosligini o‘rganish belgilangan edi. Talabarda 
liderlik 
motivatsiyasining 
psixologik 
hususiyatlarini 
aniqlashga qaratilgan metodikalarimizdan foydalangan holda, 
shuni aytishimiz mumkinki, aynan faraz qilgan portretimizni 
yarata oldik.
Yuqori liderlikni namoyon qiluvchi talabalarning 
muvaffaqiyatga 
erishish 
motivatsiyasi, 
liderlikni 
kam 
namoyon qiluvchi talabalarga nisbatan ancha yuqori ekanligini 
ko‘rdik. Yuqori liderlarning mag‘lubiyatdan qochish 
motivatsiyasi esa, past ekanligini kuzatdik. Bu degani, yuqori 
liderlikni namoyon qiluvchi talabalar mag‘lubiyatdan 
qochishga qo‘rqmasliklarini aniqladik.
Olingan natijaga ko‘ra, ishonch darajasida liderlik va 
muvaffaqiyatga erishish motivatsiyasi o‘rtasida o‘zaro 
bog‘liqlik holati kuzatildi. Bu shuni ko‘rsatadiki, liderlik 
qanchalik yuqori bo‘lsa, muvaffaqiyatga erishish motivatsiyasi 
ham shunchalik yuqori bo‘lar ekan.
Ishonch darajasida liderlik va mag‘lubiyatdan qochish 
motivatsiyasi o‘rtasida teskari korrelyatsiya kuzatildi. Ya’ni, 
liderlik qanchalik yuqori bo‘lsa, mag‘lubiyatdan qochish 
motivatsiyasi shunchalik past bo‘lar ekan. 
Liderlik va to‘rtburchak geometrik figura o‘rtasida 
natijalar bog‘liqlikni ko‘rsatmadi. Ya’ni, liderlik qanchalik 
past bo‘lsa, shunchalik kvadratni tanlash yuqori bo’lar ekan. 
Liderlik va uchburchak geometrik figura o‘rtasida natijalar 
bog‘liqlikni ko‘rsatmadi. Ya’ni korrelyatsiya natijasiga ko’ra, 
liderik qanchalik past bo‘lsa, uchburchak tanlash shunchalik 
yuqori ekan. 
Liderlik va zigzag geometrik figura o‘rtasida natijalar 
bog‘liqlikni ko‘rsatmadi. Ya’ni, korrelyatsiya natijasi 
ko‘rsatishicha, zigzag shaklini yuqori liderlikka ega shaxslar 
ko‘proq tanlashar ekan.
Odamlar doim liderga ergashishadi. Lider nafaqat 
yo‘nalishni belgilaydigan, balki o‘zi ham shu yo‘nalishga 
boradigan shaxs. U nafaqat buyruq beradi, balki o‘zi ham o‘z 
buyrug‘ini bajaradi. Shu bilan birga, bo‘ysunuvchilari bilan 
muloqot qilishdan tortinmaydi. Lider, har qanday xato uning 
nazoratida ekanligini anglab, qilingan ish uchun barcha 
javobgarlikni o‘z zimmasiga oladi. 
Talabalar guruhi, undagi muhit va guruhning 
xususiyatlari talaba shaxsiga, liderni shakllantirishga kuchli 
ijtimoiy va tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatadi. Guruh a’zolarining 
xatti-harakatlari individual xatti-harakatlarga nisbatan o‘ziga 
xos xususiyatlarga ega bo‘lar ekan. Guruh me‘yorlari va 
qadriyatlarini shakllantirish va topshirish tufayli guruh 
a’zolarining xatti-harakatlari o‘xshashligi ortib boradi.
Talabalar 
guruhi 
shaxslararo 
munosabatlarni 
shakllantirish, vazifalarni taqsimlash, liderlar nomzodlarini 
ko‘rsatish va shunga o‘xshash dinamik jarayonlarga duch 
keladi. 
Ushbu 
jarayonlarining 
barchasi 
talabaning 
shaxsiyatiga, uning ta‘lim faoliyati va kasbiy rivojlanishining 
muvaffaqiyatiga, o‘zini tutishiga kuchli ta‘sir ko'rsatadi.
Fan, texnika va san’at namoyandalari bilan mavzuga 
oid kechalarni, olimpiadalarni, uchrashuvlarni tashkil etish va 
o‘tkazish o‘quv guruhlarda, talabalar orasida liderni aniqlash 
va yuzaga chiqarishda motivatsiyasi sifatida muhim rol 
o‘ynashi mumkin. O‘qishdan tashqari ishlar tizimida 
talabalarning faol intilishlarini tashkil qilish uchun bundan 
ham katta imkoniyatlar mavjud. Zamonaviy ta’lim tizimida 
talabalarda 
liderlik 
motivatsiyasini 
shakllantirish 
va 
mustahkamlash uchun nafaqat turli ommaviy tadbirlar, balki 
ishbilarmonlik xususiyatiga ega bo‘lish ham juda muhimdir.