O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

Kalit so’zlar:
matematik savodxonlik, PISA topshiriqlari, halqaro baholash, kontekst. 
Kirish.
Bugungi kunda matematikani o’qitish, bu 
fanni chuqur bilishga bo‘lgan talab kuchaymoqda. 
Hukumatimiz tomonidan ham matematika fanining har 
tomonlama taraqqiy etishiga juda katta e’tibor qaratilmoqda 
[1].
Matematik savodxonlik - bu insonning matematik 
mulohaza yuritishi hamda real olamning turli kontekstlardagi 
muammolarni hal qilishni matematik tarzda ifodalash, 
matematikani qo’llash va talqin qilish qobiliyatidir. 
PISA dasturida matematik savodxonlik maxsus 
tuzilgan topshiriqlar yordamida baholanadi va tadqiq qilinadi. 
Bu topshiriqlarning mazmuni, tuzilishi va shakli tadqiqot 
mohiyatidan kelib chiqib qabul qilingan muayyan talablarga 
javob berishi lozim bo‘ladi. O‘quvchilarning matematik 
savodxonligini 
baholashda 
PISA 
dasturi 
doirasidagi 
topshiriqlar va ularni yechish o’rinli.
PISA xalqaro baholash dasturi qanday ishlaydi? 
Ushbu baholash dasturi oquvchilarning maktabda egallagan 
bilim va ko’nikmalarni real hayotda qo’llay olishni aniqlashga 
harakat qiladi. U tabiiy fanlar, oqish, matematik savodxonlik, 
global kompetentlik, muammolarni birgalikda yechish, 
moliyaviy 
savodxonlik 
hamda 
kreativ 
fikrlash 
kabi 
yo’nalishlarni qamrab oladi. PISA tadqiqotida davlatlar 
ixtiyoriy qatnashishlari belgilangan bo’lib, ishtirokchilarni 
butun mamlakat miqiyosida qamrab olish ko’zda tutilgan. 
Mamlakatning ishtiroki dasturning boshqaruv kengashi 
tomonidan maqullangandan so’ng, ushbu mamlakatdagi 
barcha 15 yoshli o’quvchilar tahsil oladigan muassasalar 
qatoridan ishtirokchi maktablar tanlab olinadi. Dasturda 
ishtirok 
etadigan 
o’quvchilar 
esa, 
tanlab 
olingan 
maktablarning yettinchi va undan yuqori sinflarda tahsil 
olayotgan barcha 15 yoshli o’quvchilar orasidan tasodifiylik 
asosida tanlanadi. Ular testni o’zlari ta’lim olayotgan tilda 
topshiradilar. Testda o’quvchilardan ular yodlab olgan sana va 
nomlar haqida so’ralmaydi uning o’rniga ularga o’zlarining 
bilimi va fikrlash qoyidalaridan foydalangan holda matnlarni 
talqin qilish, matematik muammolarni hal qilish yoki hodisani 
ilmiy 
jihatdan 
tushuntirish 
kabi 
vazifalar 
beriladi. 
O’quvchilarga PISA testida qanday natijaga erishganliklari 
to’g’risida individual baho berilmaydi, aksincha ularning 
ballari 
asosida 
mamlakatning 
o’rtacha 
ko’rsatkichi 
hisoblanadi. PISA ning natijalari haqida jamoatchilik orasida 
turli ma’lumotlar tarqalgan bo’lib, ushbu dastur har 3 yilda 
mamlakatlarning reytingini e’lon qiladi deya e’tirof etiladi. 
Shunga qaramasdan dastur faqatgina reyting bilan cheklanadi 
deb ayta olmaymiz u maktablarning o’z oquvchilarini keyingi