Oziq-ovqat kimyosini rivojlanishi


Asosiy oziq-ovkat mahsulotlariga bo‘lgan meyoriy ko‘rsatkich (1 insonga kg/yil)



Download 0,74 Mb.
bet3/3
Sana30.12.2021
Hajmi0,74 Mb.
#89685
1   2   3
Bog'liq
1-maruza

Asosiy oziq-ovkat mahsulotlariga bo‘lgan meyoriy ko‘rsatkich (1 insonga kg/yil)




Ozuqa mahsulotlari

Meyoriy ko‘rsatkich

Amaliy ko‘rsatkich

(1999 yil uchun)



1

Non mahsulotlari

117

117-125

2

Go‘sht va go‘sht mahsulotlari

78

42

3

Baliq va baliq mahsulotlari

24

8,4

4

Sut va sut mahsulotlari

390

206

5

O‘simlik moyi

13

8,9

Oziq-ovqat mahsulotlarini sinflanishi


Oziq-ovqat mahsulotlari

Ommaga mo‘ljallangan ananaviy va yangi turdagi OOM

 

Ommaga mo‘ljallangan funksional OOM

 

Aholini ma'lum qismiga mo‘ljallangan (maxsus kontingent, ekstremal sharoitda ishlovchi kontingent va b.) OOM

 

Bolalar va xomilador ayollar va yosh bolali ayollarga mo‘ljallangan OOM

 

Davolash funksiyali OOM

Funksional oziq-ovqat mahsulotlari bu insonni sog‘ligiga foyda beruvchi ingridient qo‘shilgan mahsulotlarga aytiladi. Bu mahsulotlar kasallikga karshiligini kuchaytiradi, inson organizmini fiziologik jarayonlarini yaxshilaydi. Masalan qondagi xolesterin miqdorini kamaytiruvchi mahsulotlar, rak kasalligini ba'zi ko‘rinishlarni kamaytiruvchi mahsulotlarni aytish mumkin.

  • Funksional oziq-ovqat mahsulotlari bu insonni sog‘ligiga foyda beruvchi ingridient qo‘shilgan mahsulotlarga aytiladi. Bu mahsulotlar kasallikga karshiligini kuchaytiradi, inson organizmini fiziologik jarayonlarini yaxshilaydi. Masalan qondagi xolesterin miqdorini kamaytiruvchi mahsulotlar, rak kasalligini ba'zi ko‘rinishlarni kamaytiruvchi mahsulotlarni aytish mumkin.
  • Yangi va takomillapshtirilgan oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasini yaratishda, axolini oziqlanish tizimini o‘rganishni, qayta ishlash va oziq-ovqat sanoati korxonalarini xolatini, demografik o‘zgarishlarni o‘rganishni talab etadi.
  • Bu ishlarni rivojlantirishda va tatbiq etishda oziq-ovqat kimyosi, oziq-ovqat biotexnologiyasi, texnologik jihozlar, tahlil usullari va sifatni boshqarish sohasida erishilgan yutuqlar muhim ahamiyatga ega.
  • Yuqorida qayt qilingan masalalarni hal qilish xom ashyo va tayyor mahsulot tarkibini o‘rganish usullarini bilishni talab etadi.
  • Bu fan oziq-ovqat mahsulotlarini tarkibini tahlilida yangi tizimlarni va aniqlash uslublarini yaratishni ham o‘z ichiga oladi. Mahsulot tarkibidagi komponentlarni tuzilishi, funksiyasi va komponentlarni o‘zaro ta'sirini, zararli va yod moddalarni o‘rganishga qaratiladi.
  • Oziq-ovqat kimyosi fundamental fanlar erishgan yutuqlarga asoslangan bo‘lib quyidagi yo‘nalishlarga ega.

Oziq-ovqat kimyosini asosiy yo‘nalishlari


Xom-ashyo va mahsulotlarni kimyoviy tarkibi. Xavfsizligi va to‘laqonligi.

Texnologik jarayonda makro- va mikronutrientlarni o‘zgarishini umumiy konsepsiyasi.

Xom ashyo va mahsulot tarkibidagi komponentlarni ajratish, fraksiyalash va modifikatsiyalashni nazariy asoslari.

Ozuqa qo‘shimchalarni olish va qo‘llash texnologiyasini ilmiy asoslari.



Oziq-ovqat mahsulotlarini, qo‘shimchalari va komponentlarni tadqiqoti va taxlil uslublari

Nutrientlar - oziqa mahsulotlari tarkibidagi tabiiy birikmalar.

Mikronutrientlar

  • mahsulot tarkibida mg va mkg miqdorda bo‘ladigan moddalar. Bularga o‘rni qoplanmaydinan aminokislotalar, polien yog‘ kislotalar, mineral moddalar va mikroelementlar, oligosaxaridlar kiradi.

Makronutrientlar

  • ozuqa mahsulotlari tarkibida grammlar miqdorida bo‘ladigan moddalar. Bularga uglevodlar, lipidlar, oqsillar, fosfolipidlar kiradi

Alimentar moddalar

  • Noallimentar ozuka mahsulotlarga organizm uchun zararsiz lekin nutrientlarni hazm bo‘lishiga to‘sqinlik qiluvchi moddalarga aytiladi. Misol tariqasida oqsillarni fermentativ gidroliziga to‘sqinlik qiluvchi oqsil tabiatli ingibitorlarni aytish mumkin.
  • Birinchi yo‘nalish bo‘yicha hozirgi kungacha katta natijalarga erishilgan. Barcha oziq-ovqat mahsulotlarini kimyoviy tavrkibi o‘rganilgan va jadval tuzilgan
  • So‘nggi yillarda makro- va mikronutrientlarni bilan, organizmda sintez bo‘lmaydigan 28-32 nutrientlarga katta e'tibor berilmoqda. Bularga o‘rni qoplanmaydigan aminokislotalar va ularni mutanosibligi, polien yog‘ kislotalar (ma'lum kislotalarni nisbati), vitaminlar, oziqaviy to‘qimalar, zararli yod moddalar kiradi

Alimentar moddalarga ozuqa mahsulotlar tarkibidagi zararli moddalarga aytiladi. Bularga mikotoksinlar, mikroorganizmlarni rivojlanishi natijasida hosil bo‘ladigan toksik moddalar kiradi

Biologik faol qo‘shimchalar

  • – tabiiy biologik faol moddalar bo‘lib ozuqa moddalar bilan birga yoki oziq-ovqat mahsulotlar tarkibiga qo‘shilgan xolda ishlatiladi. Oziq-ovqat kimyosi bu muammoga katta e'tibor beradi.
  • Bu muammolarni o‘rganishda va yaratishda chuqur meditsina taxlil usullariga va xavfsizlikka katta e'tibor berish kerak.
  • Oziq-ovqat kimyosi fanini muhim bo‘limiga – oziq-ovqatni taxlil uslublarini va tadqiqot tizimini yaratish, komponentlarini, oziqaviy va biologik faol qo‘shimchalarni, zararli moddalarni taxlil qilish kiradi. Bu oziq-ovqat kimyosi fanini muhim bo‘limi bo‘lib, analitik va fizik-kimyoviy va boshqa bilimlar bilan o‘zaro bog‘langan. Bu bo‘limning rivojlanishi, samarador va ishonchli tadqiqot uslublari bilan belgilanadi.

Nazorat savollari

  • 1. Oziq-ovqat mahsulotlarini sinflanishi tushuntirib bering.
  • 2. Oziq-ovqat kimyosi fanini vazifalari va inson oziqlanishida tutgan o‘rni qanday?
  • 3. Oziq-ovqat kimyosi fanini muhim bo‘lim yo‘nalishlarini bering.

Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish