O‘zi to‘kar mashina ishining tannarxi S=T so‘m

V_e=0,88 ∙0,3m³=0,264 m³debqabul qilsa bo‘ladi,

bu erda: q=0,3m³ – ekskavatorcho‘michihajmi.

3. Mashinaga tuproq ortish uchun cho‘michlar soni

4. Qabul qilingan cho‘michlar soni – 8ta.

CHo‘michlarsoninibutunlagandamashinalar 10% oshmaganholdaortiqchayuklanganyokiyuklanishbilanishlashimumkin.

5. Mashina kuzoviga ortilgan tuproqni og‘irligi tnteng

tn

O‘ZI TO‘KAR MASHINALARNI TEXNIKAVIY TAVSIFI

6-jadval

№	Ko‘rsatkichlar	ZIL-MMZ-585	ZIL-MMZ-555	MAZ-205	MAZ-03B	KrAZ-222V	KrAZ-256B	MAZ-525	BelAZ-G40
1. 2. 3. 4. 5. 6.	YUkko‘tarishqobiliyatitn. Bazam.da (v z) Garbito‘lcham-lari:m.dauzunligi Kengligi Balandligi Kuzovustiga-chabo‘lganba-landlikm.	3,5 4 5,97 2,29 2,18 2,0	4,5 3,3 5,55 2,39 2,32 2,0	5 3,8 6,08 2,64 2,43 2,0	7,0 3,2 5,92 2,6 2,55 2,15	10 4,73 8,19 2,65 2,76 2,30	11 4,78 8,19 2,65 2,76 2,64	25 3,56 8,22 8,22 3,67 3,3	27 3,53 7,18 3,49 3,33 3,3

6. Mashinalarni ortiqcha yuklanishi (+) yoki kam yuklanishi (-) quyidagi formula asosida foizlar(%)da hisoblanadi.

Bundachiqqannatija10%dan kichik bo‘lishi kerak.

10% demak bu 10% dan kichik mashina me’yor- dan kam yuklanilgan.

7. Mashinaning ikki tarafga qatnash vaqti

buerda: L– tuproqni transportda tashish masofasi km da, bizning loyihada L=3km ga teng.

V– topshiriq bo‘yicha mashinaning yurish tezligi- 25km/soat.

t_q =

8. Mashinaga ortish muddati

t_ort= (mashinaniyuklatishgaqo‘yish).

Buerda: T_m.yu.q. – mashinani yuklash uchun qo‘yishga sarflangan vaqt.

s=2 – ilovadagi 2-jadval bo‘yichaekskavatorlarni 1 minutichidagisikllarsoni. CHo‘mich hajmi 0,3 m³ bo‘lgan to‘g‘ri cho‘michli ekskavatorlar uchun 1-guruh tuproqlarda transportga ortib qazishda s=2,57.

9. YUkko‘tarishqobiliyati 5,5 dan 10 tn bo‘lgan mashinalar uchun bo‘shatish vaqti ≈ 1,6 min., 11-25 tn lik uchun – 2,4 minut.

10. Manevrlangan vaqti esa yuqoridagiga binoan

vat_m=1,4 m

O‘zito‘kar mashinalarni tanlash

Mehnathajmi va ish narhini aniqlash

7-jadval

T/r	O‘zito‘karmashinani markasi	YUkko‘tarishqobiliyati U	Tuproqnihajm og‘irligit/m^3 γ	O‘zito‘karmashina kuzovidagituproqnihajmim^3 Vu.t.m.	Ekskavatorcho‘michidagituproqhajmim^3 V3	Mashinanito‘ldi-rishdagicho‘michlarsonidonaP1	Qabulqilingancho‘michlarsoniP	Kuzovgaortilgantup-roqniog‘irligi, tnR	Oshiribortish %	Kamortish %	Siklvaqtiminutda						Mashinalarsoni № donahisobbuyicha /qabulqilingan		1-mashsmenanarhi sm-sm		mash. smenaniumumiynarhiso‘mda S=N sm-sm		mash.ishinismenalarsonit		Avtotransportishininarhiso‘mda S.T		Mehnathajmimash. smenadaMx=T·N
											tk	tort	ta	tm	Sikldavomiy-ligi tpr+tp+tp+tm
ekskovator
1. 2. 3.	Zil-MMZ -585A Zil-MMZ -555 MAZ -205	3,5 4,5 5	1,6 - -	2,18 2,8 3,42	0,264 0,264 0,264	8,25 10,6 11,8	8 11 12	3,38 4,64 5,06	- 3,11 1,2	3,42 - -	24 21 21	3,51 5,68 5,06	1,6 1,6 1,6	1,25 1,25 1,25	27,36 28,53 28,94	7,79/8 6,09/6 5,74/6		23-38 23-38 29-82		187-04 140-28 178-92		16,84 16,84 16,84		3149-73 2362-31 3013-01		134,7 101 101
Draglayn
4.	Zil-MMZ -555	4,5	1,6	2,8	0,352	7,95	8	4,505	0,1	-	21	3,44	1,6	1,25	27,29	7,93/8		23,38		187-04		14,3		2677-67		114,4
200m
5.	Zil-MMZ -555	4,5	1,6	2,8	0,264	10,6	11	4,64	3,11	-	4,8	4,68	1,6	1,25	12,33	2,63/3		23-38		70-14		4,05		287-07		12,15

11. Kerakbo‘lgano‘zi to‘kar mashinalarsoni

buerda: t_ort – ortish vaqti; t_a – ag‘darish vaqti;

t_q – qatnash vaqti; t_m – manyovr vaqti.

ta mashina deb qabul qilamiz.

Agarverguldan keyingi son 0,10-0,15 dan katta bo‘lsa, butunlashtirishni katta son tarafga o‘tkaziladi.

Masalan, ZIL-MMZ-555 uchun =6,09 chiqqan bo‘lsa, ya’ni 6,1 yoki 6,15 dan kam, bunda mashinalar sonini 6 deb qabul qilamiz.

AgarN=6,17 chiqqan bo‘lganda biz mashinalar sonini 7 deb qabul qilar edik, chunki 6 ta mashina ekskavatorni to‘liq ishlashini ta’minlay olmaydi va natijada ekskavator ishsiz turib qoladi.

12. O‘zi to‘kar mashinani 1 smenadagi ishni tannarxi S=NC_mash.sm.

Bu erda: S_mash.sm. – ilovadagi 1-jadval bo‘yicha 1mash. smenani tannarxi;

N – mashinalar soni;

S=8mash. ∙ 23,38so‘m=187,04 so‘m.

13. T – ekskavatorni transportga ishlash smenalar soni 3-jadvalda aniqlangan.

1-variantda E-302 ekskavatori transportga (3km masofaga) tuproqni ortib 16,84 smena davomida ishlaydi, tuproqni ag‘darmaga etkazadigan (taxminan 200m ga) o‘zi to‘kar mashinaga esa 4,05 smenada qaziydi.

O‘zi to‘kar mashina ishining tannarxi S=T so‘m,

187,04so‘m ∙ 16,84smena = 5149-75 so‘m

14. Mashina smenalarda belgilanadigan mehnat hajmini o‘zi to‘kar mashinalarning 1 smenadagi soni N-ni ekskavatorning ish smenalar soniga ko‘paytirish bilan aniqlanadi.

M_x=N∙T=8mash.∙16,84sm.=134,7mash.-smena

7-jadvalda berilganlarni solishtirib yuk ko‘tarish qobiliyati 4-5 tn bo‘lgan ZIL-MMZ-555 mashinasi eng tejamli eknini aniqlaymiz. SHu mashinani keyinchalik variantlar hisobida qilamiz. ZIL-MMZ-555ning mehnat hajmini va uni ish tannarxi bo‘yicha berilganlarni 4-jadvalga kiritamiz. I va III - variantlar uchun ular bir xil bo‘ladi.

15. Tuproqni 200m masofaga transportda tashishda mashinani yurish tezligi 5-10 km/soat deb qabul qilamiz, shunda qaatnash vaqti

minutga teng bo‘ladi.

Mumkin bo‘lgan variantlarni 4-jadvaldagi texnik – iqtisodiy ko‘rsatkichlarni solishtirib eng tejamli bo‘lgan III-variantni tanlaymiz.

6ta ZIL MMZ-555 o‘zi to‘kar mashinalarning harakatlanish grafigi.

O‘ZI TO‘KAR MASHINALARNING HARAKATLANISH GRAFIGI

Grafikni tanlangan to‘g‘ri cho‘michli ekskavatorga xizmat qiladigan ZIL-MMZ-555 o‘zi to‘kar mashina uchun tuzamiz. Abssissalar o‘qida vaqtni minutlarda belgilaymiz, ordinatalar o‘qida esa ixtiyoriy masshtabda transportda tashish masofasini L=3km ni belgilaymiz.

Soat 8⁰⁰da ekskavator ishni boshlaydi va uni mashina zaboyiga yuklatish uchun qo‘yiladi. YUklanish vaqti t_yu=3,51 minutdan so‘ng mashina tuproqni ag‘darishga qatnash vaqti (qulaylik uchun mashina ag‘darma tomonga xarakati va u erdan qaytish vaqti bir xil hisoblanadi) ichida tashiydi. Ag‘darma joyida mashina 1,6min. da (t_a) bo‘shatiladi, so‘ng 10,5min. Da orqaga zaboyga qaytadi, u erda tm=1,25min. manevr qiladi va qayta yuklanishga turdi. SHu vaqt ichida t_q + t_a +t_m =21+1,6+1,25=23,85 minut ichida zaboyda 5ta qolgan mshina birin-ketin yuklanib jo‘nab ketishi kerak.

5 ta o‘zi to‘kar mashinani yuklatish vaqti t_or5=5,68∙5=23,4 minutga teng bo‘lishi kerak.

SHuning uchun t_or-ni tuzatma taxririni qilamiz:

23,85-23,4=0,45; 0,45:5mash.=0,09; t_or = 4,68+0,09=4,77 minut deb qabul qilamiz.

Mashina tuproqni to‘kish uchun soat (8⁰⁰+4,77+10,5) 8 dan 15,27 min. o‘tganda keladi va 1,6 minut davomida tuproqni to‘kadi, so‘ng soat (8-15,27 min+1,6 min) 8 dan 16,87min o‘tganda orqaga harakat qilishni boshlaydi. Soat 8 dan 27,37 minut o‘tganda mashina handaqga qaytadi. 1,25 minut manevr qiladi va yana yuklanishga turadi.

EKSKAVATOR QAZISH O‘RNI(ZABOY)LARINI HISOBI

To‘g‘ri cho‘michli ekskavator uchun

Ekskavatorning asosiy parametrlari YAMvaN(ENiR)dagi (E2-1-7) pasportdan ko‘chirib olinadi. E-302 uchun:

6. 
   Qirqishni (qazishni) eng katta radiusi - R_h=5,9m.
   
7. 
   Turish joyidagi qirqish radiusi – R_tur=3m
   
8. 
   To‘kish eng kata radiusi – R_to‘k.=54m.
   
9. 
   To‘kishning eng kata balandligi – N_to‘k.=4,3m
   
10. 
    Orqa qismini harakat radiusi – R _o.h=2,6m. (8-jadvaldan)
    

TO‘G‘RI CHO‘MICHLI EKSKAVATOR UCHUN ORQA QISMINI HARAKAT RADIUSI R_o.k. ,m da

8-jadval

Ekskavator markalari
E-302 E-304	E-504 E-505 E-505 A	E-651 E-652 E-655	E-801	E-5111A	EO-6111 EO-6112	EO-4111 EO-41110	SE-3	EKG-4
2,6	2,9	2,9	3,2	3,3	3,3	4,2	5,3	5,3

BIRINCHI QAZIB O‘TISH YO‘LI

1. Handaqga tushish yo‘li

1. Handdaqga tushish yo‘lini faqat 1-variantda tashkil qilsa bo‘ladi, handaqning yuqori qismini buldozer bilan ishlangan, III-variantda, handaqga tushish yo‘lini tik qilib bo‘lmaydi. Undan tashqari handaqga tushish yo‘lini chuqurligi h_xti – xisob bo‘yicha handaqni chuqurligini ½ qismini tashkil qilgandagina uni qilish maqsadga muvofiqligini hisobga olish kerak. SHundn ekskavator handaqga tushish yo‘lini ishlab handaqning tubiga tushadi, o‘zi to‘kar mashinalar esa handaqga tushish yo‘lidan harakat qiladi.

Bizning loyihada h_x.t.y.=H_to‘k.-( h_m.k.+0,8)

Bu erda 0,8-ehtiyot shart balandlik; h_m.k=2 m - 6 jadval bo‘yicha ZIL-MMZ-555 mashinaning kuzovini yuqorisigacha bo‘lgan balandlik