Do'stlik o'lkamizning qudrati, shoni.
Men uchuvchiman.
Bilim baxt belgisidir.
Ishning boshi boshlangunchadir.
12. Tire qaysi gapda noto'g'ri qo'yilgan?
Yulduz ― a'lochilarimizdan.
Bu qovun ― shirin.
Hosilning otasi ― suv, onasi ― yer.
Uch karra uch ― to'qqiz.
13. Turkiston o'lkamiz vodiylari (?) sahrolari keng (?) tog'lari buyuk (?) aholisi turk (?) o'zbekdir.
(?) belgisi o'rniga qo'yiladigan tinish belgilarini toping.
A) vergul, vergul, nuqtali vergul, vergul
B) vergul, vergul, vergul, vergul
C) vergul, vergul, vergul, tire
D) vergul, vergul, nuqtali vergul, tire
14. Voy-bo', deb yubordi u. Yerimiz muncha chiroyli! Globusning o'zginasi-ya! (N.Fozilov) Berilgan gapda tushirib qoldirilgan tinish belgilarini tiklang.
A) vergul, tire, undov, tire, undov, nuqta
B) undov, tire, nuqta, tire, undov, undov
C) undov, tire, nuqta, tire, undov, nuqta
D) vergul, tire, nuqta, tire, undov, undov
15. O'zbek tilidagi matnlarda vergul qaysi davrdan boshlab ishlatilgan?
XX asr boshlari
XIX asrning ikkinchi yarmi
XVIII asrning oxiri
XIX asrning oxiri
16. O'zbekcha matnlarda qo'shtirnoq qachondan boshlab ishlatilgan?
XIX asrning 30-yillaridan
XX asrning 30-yillaridan
XX asrning boshlaridan
XIX asrning 80-yillaridan
17. O'zbekcha matnlarda tire qachondan boshlab ishlatilgan?
XX asrning boshlaridan
XIX asrning 30-yillaridan
XX asrning 30-yillaridan
XIX asrning 70-yillaridan
18. O'zbek yozuvida ko'p nuqta tinish belgisi sifatida qachondan boshlab ishlatilgan?
XIX asr boshlaridan
XIX asrning ikkinchi yarmidan
XIX asrning oxirgi choragidan
XVIII asrning oxirlaridan
19. O'zbek yozuvida nuqta tinish belgisi sifatida qachondan boshlab ishlatilgan?
XIX asr boshlaridan
XIX asrning ikkinchi yarmidan
XIX asrning oxirgi choragidan
XVIII asrning oxirlaridan
20. O'zbekcha matnlarda soʻroq belgisi qachondan boshlab ishlatilgan?
XIX asrning 85-yillaridan
XX asrning 30-yillaridan
XX asrning boshlaridan
D) XIX asrning 80-yillaridan
21. O'zbekcha matnlarda qavs qachondan boshlab ishlatilgan?
XIX asrning 30-yillaridan
XIX asrning oxirgi choragidan (1873-yildan)
XX asrning boshlaridan
XIX asrning 80-yillaridan
22. O'zbek tilidagi matnlarda vergul qaysi davrdan boshlab ishlatilgan?
XX asr boshlari
XIX asrning ikkinchi yarmi
XVIII asrning oxiri
D) XIX asrning oxiri va XX asrning boshlaridan
23. O'zbekcha matnlarda nutqali vergul qachondan boshlab ishlatilgan?
A) 1885-yildan B) 1830-yildan
C) 1873-yildan D) 1900-yildan
24. Birdan tush kabi uzuq-yuluq xotiralar yopiriladi // yuragim gursullagancha o'rnimdan turib ketaman.
Ushbu gapda // belgisi o'rniga qanday tinish belgisi ishlatiladi?
A) vergul B) tire
C) nuqtali vergul D) ikki nuqta
25. Dunyo shoirlari Vatan shaniga
Sifat axtarmishlar qator va qator
Nihoyat kelmishlar bitta maniga//
Ona Vatan deya bitmishlar ashor. Ushbu gapda // qaysi tinish belgisi qoyiladi?
A) ikki nuqta B) vergul
C) tire D) nuqtali vergul
6-variant
Ilm ikki xil boladi // biri qalbdagi ilm,
ikkinchisi tildagi ilm.
Ushbu gapdagi // belgisi orniga qaysi tinish belgisi qoyiladi?
A) nuqtali vergul B) tire
C) ikki nuqta D) vergul
Qaysi gapda tinish belgisining qoshma gap qismlari orasida qoyilish qoidalariga rioya qilinmagan?
A) Hozir qishloqda yoz, bu yerga esa bahor endigina qadam qoygandek edi: qiyaliklarni qoplagan qoqigullar yulduz parchalariday yaltiraydi, qorli choqqilar orasidan yugurib pastga tushib kelayotgan jilgalarning boyida chuchmomalar yaproq yozmoqda.
B) Halimaxonni kordim, sira ozgarmabdi: hamon
o‘sha-o‘sha.
C) Jimlik tilaydi yurak, Sizdan bugun birgina o‘tinch, Yolg‘iz qo‘ying meni do‘stlarim, Charchganman, orom olayin.
D) Taqdirin qo‘l bilan yaratur inson,
G‘oyibdan kelajak baxt ― bir afsona.
Qaysi javobdagi gapda tinish belgilarining ishlatilishi bo'yicha qoidalarga rioya qilinmagan?
A) Yana uvlar dahshat shamoli,
Ko'kni qora bulut quchadi.
B) Mard bir o'lar, nomard ming.
C) Uning qo'lidan kelmaydigan ish yo'q: duradgorlig-u suvoqchilik, chilangarlig-u ustachilik hammasini
eplaydi.
O'zbek, qirg'iz, qozoq, turkman, tojik barchamiz bitta yurtning farzandlarimiz.
Qaysi qatorda qo'shma gap qismlari orasida tinish belgisi to'g'ri qo'yilgan?
A) Bu dunyoda uning qo'lidan kelmaydigan ish yo'q;
duradgorlig-u, suvoqchilik, chilangarlig-u ustachilik - hammasini eplaydi.
B) Yozgan xatiga qarab bexato aytish mumkin; bu odam sermulohaza, latif, dono ishonuvchan, dilgir, kuyunchak, mehribon yo bo'lmasa, shoshqaloq, ziqna, asabiy, dag'al, dali-g'uli va hokazo.
C) Ruboiyni ichida o'qidi: yuzini tabassum qopladi.
D) Kavushuni to'g'rilab qo'yish kerak: qurilishni ham, kollektivni ham sariq chaqaga sotadi.
Quyida berilgan gapda ishlatilishi kerak bo'lgan vergullar sonini aniqlang.
«Kel, o'zbek qardoshim, kel, mening aziz qo'nog'im bo'l, qalbing huzurli o'lsun», ― dedi u o'rnidan turib.
A) 3 ta B) 4 ta C) 2 ta D) 5 ta
Quyida berilgan gapda qaysi tinish belgisi tushirilgan?
Lekin avtor shu kichkina hikoyada katta ish qiladi()
o‘quvchining ko‘z oldiga odamning havasi keladigan,
har qanday kishining muhabbatini oziga
qaratadigan, har qancha izzat qilsa arziydigan va bu
izzatga ozining jafokashligi, gayrati, farosati, el-yurt
uchun qaygurishi bilan sazovor bolgan bir chol
keladi.
A) nuqtali vergul B) tire
C) ikki nuqta D) vergul
Usta Turdining gapi orinli edi // modomiki hamma "qilkoprik"dan otar ekan, yo jannatga otib ketadi, yo dozaxga yiqiladi.
Ushbu gapda // belgisi orniga qaysi tinish belgisi qoyiladi?
A) vergul B) tire C) ikki nuqta D) nuqtali vergul
O'ttizinchi yillarning o'rtalarida, bolaligimni o'ylaganimda chalakam-chatti tush ko'rganday bo'lar edim // dumli yulduz chiqqan edi // Babar (Bobur bo'lsa kerak) degan yigitni otqorovul miltiq bilan otganda o'lmagan edi.
Ushbu gapda // belgisi o'rniga qaysi tinish belgilari qo'yiladi?
A) nuqtali vergul, tire B) ikki nuqta, nuqtali vergul C) nuqta, vergul D) ikki nuqta, vergul
9. Undalmali gaplarning kesimi koʻpincha qanday shaxs-son shakllarida boʻladi?
A) I shaxs-son B) II shaxs-son C) III shaxs-son
D) birinchi va ikkinchi shaxs-son shakllarida boʻladi
10. Qo`shma gap qismlari oralig`ida yoki bog`lovchisi
yolg`iz holda qo`llanganda, bog`lovchidan oldin qanday tinish belgisi qo`yiladi?
A) vergul qo`yiladi
B) ikki nuqta qo`yiladi
C) tire qo`yiladi
D) tinish belgisi qoʻyilmaydi
11. Qaysi gap tarkibida tire (―) ishlatilishi kerak?
A) Men uchuvchiman.
B) Do`stlik o`lkamizning qudrati, shoni.
C) Bilim baxt belgisidir.
D) Ishning boshi boshlangunchadir.
12. Yaxshi so`z || jon ozig`i, yomon so`z || bosh qozig`i. (Maqol) Ushbu gapda || belgilari o`rnida qanday tinish belgilari qo`yilishi kerak?
A) vergul va tire
B) ikki nuqta va ikki nuqta
C) vergul va vergul
D) tire va tire
13. Quyidagi qaysi gapda ega bilan ot-kesim orasida tire ishlatilishi lozim?
A) Qo`shnilari ham halol odamlar.
B) Hamma yoq top-toza, yovvoyi o`tlar yo`q.
C) O`g`limdan umidim ko`p.
D) Yaxshi qiz yoqadagi qunduz, yaxshi o`g`il ko`kdagi yulduz
14. Aytilgan so`z || otilgan o`q. (Maqol) Ushbu
gapdagi || belgisi o`rnida qanday tinish belgisi qo`yiladi?
A) ikki nuqta B) nuqtali vergul C) vergul D) tire
15. Umumlashtiruvchi bo`lak (so`z) uyushiq bo`laklaridan oldin joylashgan bo`lsa, undan keyin qanday tinish belgisi qo`yiladi?
A) ko`p nuqta B) ikki nuqta
C) tire D) nuqtali vergul
16. Fikrning tugallanmaganligini ko`rsatish uchun
yozuvda qanday tinish belgisi ishlatiladi?
A) undov va so`roq belgilari
B) nuqtali vergul
C) ikki nuqta
D) ko`p nuqta
17. Andijon, Namangan, Qo`qon, Marg`ilon
o`zbekning chamani, bog`u bo`stoni. Ushbu gapda qanday tinish belgisi qo`yish kerak?
A) vergul B) nuqtali vergul
C) tire D) ko`p nuqta
18. Yarim qavs bilan ajratilgan raqam yoki harflardan keyingi gaplar oxiriga qanday tinish belgisi qoʻyiladi?
A) nuqta qo`yiladi
B) vergul qo`yiladi
C) qavs qo`yiladi
D) nuqtali vergul qo`yiladi
19. Quyidagi holatlarning qaysi birida tire ishlatiladi?
1) dialog tipidagi ko`chirma gaplarda;
2) uyushiq bo`laklardan so`ng kelgan umumlashtiruvchi so`zdan oldin;
3) uyushiq bo`laklardan so`ng kelgan umumlashtiruvchi so`zdan keyin;
4) zid ma`noli qo` shma gaplar orasida
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 4
C) 1, 3, 4 D) 2, 3, 4
20. Yozuvda darak, so`roq va buyruq shaklidagi his-
hayajon gaplarning qaysi biridan song ikkita tinish belgisi qo`yiladi?
A) darak gap shaklidagi his-hayajon gaplarda
B) so`roq gap shaklidagi his-hayajon gaplarda
C) buyruq gap shaklidagi his-hayajon gaplarda
D) so`roq va buyruq gaplar shaklidagi his-hayajon gaplarda
21. O`zbeklar orasida qadim-qadimdan chinakam
insoniy fazilatlar || axloqiy teranlik, mehr-oqibat ulug`lanib kelingan. Ushbu gapda || belgisi o`rnida qaysi tinish belgisi qo`llanadi?
A) Bog`lovchisiz qo`shma gap mazmunan keyingisi birinchisining uzviy davomi sanalganligi uchun nuqtali vergul qo`yiladi
В) Gapda uyushiq bo`laklar mavjud bo`lganligi uchun vergul qo`yiladi
C) Bog`lovchisiz qo`shma gap qismlari mazmun jihatidan bir-biriga yaqin bo`lganligi uchun ikki nuqta qo`yiladi
D) Umumlashtiruvchi so`z uyushiq bo`laklardan oldin kelganligi uchun ikki nuqta qo`yiladi
22. Ularning hammasi ― xoh yosh, xoh qari ― firibgar,
zolim. (Oybek) Ushbu gapda nima uchun tire qo`yilgan?
A) kiritma gap qo`llangani uchun
B) ajratilgan bo`lak bilan izohlanmish bo`lak orasida
C) uyushiq bo`laklar va umumlashtiruvchi so`z bo`lgani uchun
D) kesim ot kesim bo`lganligi uchun
23. Xo`sh, janobi oliylari, qaysi sho`rlik xalq sizning
«himoyangiz»ga qolmish intizor. Ushbu parchada qo`shtirnoq ishlatilishining sababini izohlang.
A) ko`chirilgan gap qo`llanilgani uchun
B) kinoya usuli qo`llanilgani uchun
C) shartli nom qo`llanilgani uchun
D) badiiy asardan ko`chirma keltirilgani uchun
24. Qaysi qatorda tinish belgilari to`g`ri qo`yilgan?
A) «Xo`sh, qanday yangiliklar bor?» ― dedi Durdona.
B) «Xo`sh, qanday yangiliklar bor»? ― dedi Durdona.
С) «Xo`sh qanday yangiliklar bor?» ― dedi Durdona.
D) «Xo`sh, qanday yangiliklar bor!» ― dedi Durdona.
25. Takrorlanadigan yo, goh, dam, ba`zan bog`lovchilari yordamida bog`langan uyushiq bo`laklar orasiga qanday tinish belgisi qo`yiladi?
A) nuqtali vergul B) tire
C) ikki nuqta D) vergul
7-variant
1. Bir kishi bir hakim huzurida befoyda sozlarni
haddan ortiq kop gapirdi va soz orasida:
«Kop sozladim. Endi sozlashni bas qilay», dedi. Hakim unga etiroz bildirdi:
«Yoq, sen hali soz so'zlaganing yoq!»
Berilgan parchaning kochirma gap qismida nechta yasama soz mavjud?
A) 4 B) 2 C) 5 D) 3
2. Qaysi uslubda nutqiy vositalarni tejashga intilish bilan birga, nutqiy ortiqchalikka ham yoʻl qoʻyiladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |