O‘zbyekiston ryespublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi

Javob: patologik distonik

Vaziyatli masala№6

30-39 yosh shug‘ulangan va shug‘ulanmagan insonga yuklama byerilganda yurak urish optimal soni qancha bo‘lishi kyerak?

Javob:sport bilan shug‘ullangan inson- 150 ta/min past., shug‘ulanmagan insonda - 160 ta/min.
TyeST SAVOLLARI

1.Sport anamnyezi – bu:

1. 
   *shug‘ullanish tartibi, musobaqa natijalari haqida ma'lumot
   
2. 
   o‘tkazilgan kasalliklari haqida ma'lumot
   
3. 
   dorilarga syezuvchanligi haqida ma'lumot
   
4. 
   jismoniy rivojlanganligi va funksional holati haqida ma'lumot
   

2. Sport va jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilarda birlamchi tibbiy ko‘rik o‘tkazishdan maqsad:

1. 
   *jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanish haqida xulosa byerish; tibbiy guruhni aniqlash, profyessional saralashni o‘tkazish
   
2. 
   odam organizmiga jismoniy yuklama ta'sirini aniqlash
   
3. 
   kasallik va jaroxatdan so‘ng mashg‘ulotlarni boshlash muddatini aniqlash
   
4. 
   ko‘p kunlik musobaqalarda qatnashishi imkoniyatini aniqlash
   

3.Sport va jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilarda bosqichli tibbiy ko‘rik o‘tkazishdan maqsad:

1. 
   *mashg‘ulotlarning ta'sir dinamikasini aniqlash
   
2. 
   o‘tkazilgan kasal-lik va jaroxatdan so‘ng mashg‘ulotlarni boshlash va musoba-qalarga qatnashish muddatini aniqlash
   
3. 
   organizmdagi yuklamadan so‘ng bo‘ladigan o‘zgarishlar taxlili; ko‘p kunlik muso-baqalarda qatnashish imkoniyatlarini baholash
   
4. 
   Tibbiy guruhni aniqlash; profyessional saralashni o‘tkazish
   

4.Kasallik yoki jaroxat olinganidan so‘ng mashg‘ulotlarni boshlash savolini xal etish uchun sportchi tyekshiruvdan o‘tishi shart :

1. 
   *qo‘shimcha
   
2. 
   joriy
   
3. 
   bosqichli
   
4. 
   birlamchi
   

5.Birlamchi tibbiy ko‘rikda jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish masalasini xal etish uchun shug‘ullanuvchilar tibbiy guruhlarga bo‘linadi:

1. 
   *asosiy, tayyorlov, maxsus
   
2. 
   umumiy, qo‘shimcha, ShJT
   
3. 
   asosiy, ajratilgan, ShJT
   
4. 
   kuchli, o‘rta, kuchsiz
   

6.Jismoniy rivojlanganlik-bu:

1. 
   *organizmning potyensiaol imkoniyatlarini aniqlovchi organizmning gyenyetipik va fyenotipik, morfologik va funksional ko‘rsatkichlarining birlashmasidir
   
2. 
   organizmning o‘ziga xosligini aniqlovchi antropomyetrik va somatoskopik byelgilarining birlashmasidir
   
3. 
   sport saralash uchun asosiy ko‘rsatkich
   
4. 
   organizmning funksional holatini baholovchi krityeriy
   

7.Jismoniy rivojlanganlikni tyekshirish usullari

1. 
   *somatoskopiya, antropomyetriya
   
2. 
   funksional sinamalar
   
3. 
   klinik-laborator ma'lumotlar
   
4. 
   ryentgyenografiya,EKG
   

8.Kalipyeromyetriya–bu:

1. 
   *yog‘ massasini aniqlovchi usul
   
2. 
   mushak massasini aniqlovchi usul
   
3. 
   suchk massasini aniqlovchi usul
   
4. 
   yog‘, mushak va suchk massalarining nisbatini aniqlovni usul
   

9.Jismoniy rivojlanganlikni baholovchi usullarga taalluqli

1. 
   *indyekslar, standartlar va ryegryessiya usullari
   
2. 
   standartlash, pyersyentilyey, progryess usullari
   
3. 
   indyeksasiyalash, kalipyeromyetriya, plantografiya usullari
   
4. 
   antropomyetriya i somatoskopiya usullari
   

10.O‘rtacha kvadratik og‘ishning (s) va antropomyetrik ko‘rsatkichining -1,5 s og‘ishida jismoniy rivojlanganlik qanday baholanadi:

1. 
   *jismoniy rivojlanganlik past, disgarmonik
   
2. 
   jismoniy rivojlanganlik o‘rta, garmonik
   
3. 
   jismoniy rivojlanganlik o‘rtadan past, garmonik
   
4. 
   jismoniy rivojlanganlik o‘rtadan past, disgarmonik
   

11.Yurak-qon tomir sistyemasining holatini baholovchi funksional sinamalarga kiradi:

1. 
   *Martinye, Lyetunov sinamalari
   
2. 
   Shtangye, Gyenchi, Syerkin sinamalari
   
3. 
   klinoortostatik, ortostatik sinamalar
   
4. 
   Garvardskiy styep-tyesti, PWC170 submaksimal tyesti
   

12.Jismoniy yuklamaga gyemodinamik ryeaksiya turlari:

1. 
   *normotonik, gipyertonik, astyenik
   
2. 
   normostyenik, gipyerstyenik, astyenik
   
3. 
   normal, patologik
   
4. 
   Oddiy,xaddan tashqari, syekinlashgan
   

13.Jismoniy yuklamaga gyemodinamik ryeaksiyaning gipyertonik turiga xaraktyerli:

1. 
   * sistolik qon bosim 60% dan oshadi, puls tyezlashadi, tiklanish vaqti 5 minutgacha
   
2. 
   sistolik qon bosim 60% atrofida oshadi, puls tyezlashadi, tiklash vaqti 3 minutgacha
   
3. 
   puls bosimi kyeskin oshadi, tiklanish vaqti tyezlashgan
   
4. 
   puls va qon bosimning maksimum otrishi yuklamadan kyeyingi 2-3 minutlarida aniqlanadi
   

14.20 marta o‘tirib turganidan so‘ng yurakning qisqarish soni kyeskin oshadi, “chyeksiz tovush fyenomyeni” paydo bo‘ladi, tiklanish vaqti 4 minutdan ko‘p.Yuklamaga gyemodinamik ryeaksiya turini aniqlang:

1. 
   *distonik
   
2. 
   gipyertonik
   
3. 
   gipotonik
   
4. 
   pog‘anasimon
   

15.Gimnastika, kulturizm, og‘ir atlyetika bilan shug‘ullanuvchi sportchilarga gyemodinamik ryeaksiyaning qaysi turi ko‘proq kuzatiladi?

1. 
   *gipyertonik
   
2. 
   distonik
   
3. 
   astyenik
   
4. 
   pog‘anasimon
   

16.Jismoniy yuklama bilan bajariluvchi nafas sinamasini ko‘rsating:

1. 
   * Syerkin sinamasi
   
2. 
   Shtangye sinamasi
   
3. 
   Gyenchi sinamasi
   
4. 
   Rozyental sinamasi
   

17.Sog‘lom shug‘ullanmagan odam uchun Shtangye sinamasining normal ko‘rsatkichini ko‘rsating *30-40 syekund 20-30 syekund 50-60 syekund 10-20 syekund

18.Qaysi nafas sinamasi uchta bosqichda o‘tkaziladi?

1. 
   *Syerkin sinamasi
   
2. 
   Shtangye sinamasi
   
3. 
   Gyenchi sinamasi
   
4. 
   Rozyental sinamasi
   

18.Ortostatik sinamada puls soni 30% ga oshadi, sistolik qon bosimi 20 mm sim. ust. ortadi. Vyegyetativ nyerv sistyemasining holati haqida xulosa qiling:

1. 
   *simpatikotoniya
   
2. 
   simpatik va parasimpatik sistyemlari muvozanatda
   
3. 
   parasimpatikotoniya
   
4. 
   distoniya
   

19.Syerkin sinamasi o‘tkazilganda quyidagi natijalar olindi: I-faza 50 syekund, II-faza 25 syekund, III-faza 48 syekund. Tyekshiriluvchi nafas sistyemasining funksional holati haqida xulosa byering:

1. 
   *olingan ko‘rsatkichlar sog‘lom shug‘ullanmagan shaxslarga xos
   
2. 
   olingan ko‘rsatkichlar sog‘lom shug‘ullangan shaxslarga xos
   
3. 
   olingan ko‘rsatkichlar nafas sistyemasi funksiyasining buzilishini bildiradi
   
4. 
   olingan ko‘rsatkichlar sportchining xaddan tashqari shug‘ullanganligini bildiradi
   

20.Spirografiya – bu:

1. 
   *nafasni yozib olish yo‘li bilan tashqi nafas funksiyasini o‘rganish usuli
   
2. 
   ko‘krak qafasining nafas harakatini tyekshirish usuli
   
3. 
   nafas yo‘llari qarshiligi haqida fikr yuritish uchun nafas olish va chiqarish quvvatini o‘lchash usuli
   
4. 
   O‘TSni o‘lchash usuli
   

21.O‘pka vyentilyasiyasining statik yoki anatomik ko‘rsatkichlarini ko‘rsating:

1. 
   *nafas hajmi, ryezyerv havo, qoldiq hajm
   
2. 
   O‘TS, o‘pkaning umumiy hajmi, nafas olish hajmi
   
3. 
   nafasning minutlik hajmi, nafas chastotasi, o‘pkaning maksimal vyentilyasiyasi
   
4. 
   kislorodni yutish, kislorodni o‘zlashtirish koeffisiyenti
   

22.Nafas hajmi – bu:

1. 
   *har bir nafas siklida nafas olish va chiqarish dagi havo sig‘imi
   
2. 
   tinch nafas olinganidan so‘ng nafas olishdagi maksimal havo sig‘imi
   
3. 
   tinch nafas chiqarilganidan so‘ng nafas chiqarishdagi maksimal havo sig‘imi
   
4. 
   maksimal nafas olgandan so‘ng chiqarilgan maksimal havo sig‘imi
   

23.Sportchilar nafas sistyemasining o‘ziga xosligi

1. 
   *tinch holatda bradipnoe,O‘TSning ko‘payishi
   
2. 
   yuklamadan kyeyin nafas chastotasining tyez tiklanishi
   
3. 
   taxipnoe
   
4. 
   ko‘krak qafasi ekskursiyasining ortishi
   

24. Shtangye sinamasi 1 min:

1. 
   *jismoniy yuklama bajarishda kislorodning o‘zlashtirish koeffisiyentining pasayishi
   
2. 
   nafas chastotasi minutiga 16-18 marta
   
3. 
   O‘TS- 3500-4000 ml
   
4. 
   Shtangye sinamasi 40 syekund
   

25.Xaddan tashqari shug‘ullanishda sportchilarning nafas ko‘rsatkichlaridagi o‘zgarishlar

1. 
   *Syerkin sinamasi II i III fazalar davomiyligining uzayishi, Rozyental sinamasida O‘TS ko‘rsatkichlarining pasayishi
   
2. 
   Funksional ko‘rsatkichlar o‘zgarmaydi
   
3. 
   O‘TS ko‘rsatkichi va kislorodni o‘zlashtirish koeffisiyentining ortishi
   
4. 
   Nafas yo‘llari qarshiligining ortishi
   

26.Jismoniy ish bajarish qobiliyatini aniqlash uchun tyestni ko‘rsating:

1. 
   *PWC170
   
2. 
   Lyetunov sinamasi
   
3. 
   Martine sinamasi
   
4. 
   Syerkin sinamasi
   

27.Garvard styep-tyesti yordamida aniqlanadi :

1. 
   *jismoniy chiniqqanligi
   
2. 
   yuklamaning maksimal quvvati
   
3. 
   maksimal yurak qisqarish soni
   
4. 
   kislorodni maksimal is'tyemol qilinishi
   

28.PWC170 tyestini o‘tkazish uchun qaysi jismoniy yuklama turi qo‘llanilmaydi?

1. 
   *o‘tirib-turish
   
2. 
   vyeloergomyetr
   
3. 
   tryedmil
   
4. 
   zinapoyaga ko‘tarilish
   

29.PWC-170U submaksimal tyesti boshlang‘ich bosqichining o‘tkazilishini ko‘rsating:

1. 
   *tyekshiriluvchining tana vazni bo‘yicha yuklamaning 1-qiymati aniqlanadi
   
2. 
   1-yuklamadan so‘ng nafas chastotasini aniqlash
   
3. 
   Minutiga 50 marta aylantirish bilan pyedalni 3 minut aylantirish
   
4. 
   1-yuklamadan so‘ng yurak qisqarish sonini aniqlash
   

“VRACh NAZORATI”FANI BO‘YIChA TyeSTLAR

1 Sport anamnyezi – bu:

2 Sport va jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilarda birlamchi tibbiy ko‘rik o‘tkazishdan maqsad

3 Sport va jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilarda bosqichli tibbiy ko‘rik o‘tkazishdan maqsad

4 Kasallik yoki jaroxat olinganidan so‘ng mashg‘ulotlarni boshlash savolini xal etish uchun sportchi tyekshiruvdan o‘tishi shart

5 Birlamchi tibbiy ko‘rikda jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish masalasini xal etish uchun shug‘ullanuvchi-lar tibbiy guruhlarga bo‘linadi

6 Jismoniy rivojlanganlik-bu:

7 Jismoniy rivojlanganlikni tyekshirish usullari

8 Kalipyeromyetriya–bu:

9 Jismoniy rivojlanganlikni baholovchi usullarga taalluqli

10 O‘rtacha kvadratik og‘ishning () va antropomyetrik ko‘rsatkichining -1,5  og‘ishida jismoniy rivojlanganlik qanday baholanadi

11 Yurak-qon tomir sistyemasining holatini baholovchi funksional sinamalarga kiradi

12 Jismoniy yuklamaga gyemodinamik ryeaksiya turlari

13 Jismoniy yuklamaga gyemodinamik ryeaksiyaning gipyertonik turiga xaraktyerli

14 20 marta o‘tirib turganidan so‘ng yurakning qisqarish soni kyeskin oshadi, “chyeksiz tovush fyenomyeni” paydo bo‘ladi, tiklanish vaqti 4 minutdan ko‘p.Yuklamaga gyemodinamik ryeaksiya turini aniqlang.

15 Gimnastika, kulturizm, og‘ir atlyetika bilan shug‘ullanuvchi sportchilarga gyemodinamik ryeaksiyaning qaysi turi ko‘proq kuzatiladi?

16 Jismoniy yuklama bilan bajariluvchi nafas sinamasini ko‘rsating

17 Sog‘lom shug‘ullanmagan odam uchun Shtangye sinamasining normal ko‘rsatkichini ko‘rsating

18 Qaysi nafas sinamasi uchta bosqichda o‘tkaziladi?

19 Ortostatik sinamada puls soni 30% ga oshadi, sistolik qon bosimi 20 mm sim. ust. ortadi. Vyegyetativ nyerv sistyemasining holati haqida xulosa qiling.

20 Syerkin sinamasi o‘tkazilganda quyidagi natijalar olindi: I-faza 50 syekund, II-faza 25 syekund, III-faza 48 syekund. Tyekshiriluvchi nafas sistyemasining funksional holati haqida xulosa byering.

21 Spirografiya – bu:

22 O‘pka vyentilyasiyasining statik yoki anatomik ko‘rsatkichlarini ko‘rsating

23 Nafas hajmi – bu:

24 Sportchilar nafas sistyemasining o‘ziga xosligi

25 Xaddan tashqari shug‘ullanishda sportchilarning nafas ko‘rsatkichlaridagi o‘zgarishlar

26 Jismoniy ish bajarish qobiliyatini aniqlash uchun tyestni ko‘rsating

27 Garvard styep-tyesti yordamida aniqlanadi

28 PWC170 tyestini o‘tkazish uchun qaysi jismoniy yuklama turi qo‘llanilmaydi?

29 PWC-170U submaksimal tyesti boshlang‘ich bosqichining o‘tkazilishini ko‘rsating

30 Chidamlilikka shug‘ullanuvchi sportchida Garvard styep tyesti o‘tkazilganda quyidagi natija olindi: indyeks tyeng: 79

31 Vrach-pyedagogik nazoratining maqsadini ko‘rsating

32 Vrach-pyedagogik nazoratining vazifasiga kirmaydi

33 Jismoniy yuklamadan so‘ng sportchining yuzi qizargan, tyerlash kuchaygan, yurak qisqarish chastotasi minutiga 110 ta, koordinasiya va muvozanat buzilmagan. Xolsizlanish darajasini aniqlang.

34 Xaddan tashqari shug‘ullanganda gyemodinamik ryeaksiya turini uo‘rsating

35 To‘g‘ri tashkillashtirishgan jismoniy tarbiya darsi uchun xaraktyerli

36 Jismoniy tarbiya va sport mashg‘ulotlariga qo‘yilmaydigan shaxslar

37 Sportchilar tibbiy ko‘rigi amalga oshiriladi

38 Qaysi krityeriylar bo‘yicha jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilar asosiy tibbiy guruhga boradilar:

39 Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish uchun tayyorlov tibbiy guruhiga yuboriladigan bolalar:

40 20 yoshli o‘spirinning bo‘y, tana vazni va ko‘krak qafasining aylana ko‘rsatkichlari standart usuli bo‘yicha +1,5 σ kattaliklariga mos kyeladi.Sportchining jismoniy rivojlanganligi va tibbiy guruh haqida nima dyeya olasiz?

Ikki va uch javobli tyestlar

1. Umumiy ish qobiliyatini bilvosita aniqlash uchun asosan foydalaniladi:

Novaki tyesti

Garvard styep-tyesti

PWC 170 tyest

Bir karrali ish bajarilishi sub maksimal tyesti

Pog‘onali-o‘suvchi yuklama tyesti

2. Odatda vyegitativ nyerv sistyemasini labilligini aniqlash uchun foydalaniladi :

Lyetunova sinamasidan

Voyachyeka sinamasidan

ortostatik sinamasidan

Bryanova sinamasidan

klino-ortostatik sinamasidan

3. Lyetunova sinamasida birinchi va ikkinchi standart yuklamalarni aniqlang:

30 syekundda 30 marta o‘tirib turish

30 syekundda 20 ta o‘tirib turish

3 minut joyida bir xil tyempta yugurish, minutiga 160 qadam.

15 syekund ichida sonni yuqoriga ko‘tarib yugurish

2 minut davomida joyida yugurish, bir xil tyempda, minutiga 180 qadam.

4.Jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanuvchilar uchun tibbiy guruxlarni ko‘rsating

Asosiy

Umumiy

Qo‘shimcha

Aralash

Maxsus

5.Orqaning qanday formalari farqlanadi?

Yassi

Yumaloq

Kifotik

Lordotik

Skoliotik