O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

A 
B 

---

322 
              
  
                                        V 
G 
46-rasm. 
 
O‘yin va himoyada uchtalik to‘siqdan foydalanishning afzalliklari va 
kamchiliklari  ham  bor.  Himoyachilar  sonini  kamayishidan  to‘r  oldida 
himoya kuchayadi, mudofaa esa zaiflashadi. Himoyachilar uchta (agarda 
bittasi  to‘siqni  himoyalamasa)  yoki  ikkita  bo‘ladi.  Uchtalik  to‘siqdan 
foydalanilganda,  qarshi  hujumni  tashkil  etish  qiyinlashadi,  ayniqsa, 
birinchi  temp  bilan,  chunki  to‘siqda  qatnashuvchi  o‘yinchilar  zarba 
uchun  o‘z  vaqtida  yugurib  kelishni  bajarishga  ulgurmay  qoladilar.  Shu 
bilan  birga,  raqibning  hujumchi  o‘yinchisiga  ham  uchtalik  to‘siqqa 
qarshi  kurashish  vazifasi  anchagina  murakkablashadi.  Uni  aylanib 
o‘tuvchi zarba bilan “o‘tish” yoki kuchli zarba yordamida “yorib o‘tish” 
ham qiyin  bo‘ladi.  Shuning  uchun,  hujumchilar  vujudga  kelgan  bunday 
vaziyatlarda  ko‘pincha  zarba  o‘rniga  to‘pni  to‘siq  orqasiga  uloqtirish 
usulidan 
foydalanadilar. 
Bu 
himoyalanuvchi 
o‘yinchilarni, 
maydonchaning  orqa  qismi  himoyasini  birlashtirgan  holda,  to‘siqni 
himoyalashga  majbur  etadi.  Jamoalar  uchtalik  to‘siqdan  ancha  kuchli, 
ikkitalik  to‘siqdan  osongina  yengadigan  raqib  hujumchilariga  qarshi 
foydalanadilar.  Shuningdek,  himoyachilar  yuqori  tezlikda  uchayotgan 
to‘pni  qabul  qila  olmaydigan  holatlarda  ham  bu  usul  qo‘l  keladi. 
Raqibning  hujumlariga  qarshi  harakatning  bunday  usullarini  raqib 
hujumchisining  “birdaniga”  zarba  berishlarida,  shuningdek,  to‘rga 
uzoqdan va yaqindan uzatishlarda qo‘llash maqsadga muvofiqdir. 
O‘yinchilar uchtalik to‘siqni raqibning yuqoridan uzatilgan zarbalari 
sharoitida  “ko‘rib  chiqishga”  ulguradilar  –  bunda  to‘siqchilar  to‘siq 
qo‘yish  joyiga  siljish  uchun,  shuningdek,  barcha  o‘yinchilarga  kim 
hujum  qilishi  oldindan  ma’lum  bo‘lgan  hollarda  ham  yetarlicha  vaqtga 

---

323 
ega  bo‘ladilar.  Eng  afzali,  intuitsiya  bo‘yicha  uchtalik  to‘siqni 
himoyalash  yoki  umuman  himoyalashsiz  tizimlar  hisoblanadi,  biroq, 
o‘yinda vujudga keladigan aniq o‘yin vaziyatlaridan kelib chiqish lozim.