O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

A 
B 
           
    
 
V 
G 
44-rasm 
 
Ikkinchi 
zonadagi 
to‘siqda 
himoyachilar 
va 
himoyalov 
(straxovka)chilar 
“ko‘zgu”dagi 
kabi 
joylashadilar. 
To‘siqda 
qatnashmaydigan  o‘yinchining  himoyalanishida  (straxovkada)  bo‘lishi 
varianti afzalliklariga quyidagilarni kiritish mumkin: 
Maydonchaning himoyasida doimo  orqa qatordagi uchta himoyachi 
o‘ynaydi,  bu  uning  yuqori  samaradorligini  belgilaydi.  Himoyaning 
ikkinchi eshelonidagi o‘yinchilarning funksiyalari soddalashadi – chunki 

---

313 
himoyalash  (straxovkaga)  va  to‘siqda  qatnashish  uchun  “qo‘shilish” 
kerak emas. 
Himoyachilarning  zarba  oldidan  joy  tanlash  uchun  harakatlanishi 
kam  darajada  bo‘ladi.  Bu  ularning  to‘pni  qabul  qilishda  deyarli  doimiy 
tayyorligini  ta’minlaydi.  To‘siqni  himoya  (straxovka)lashning  bunday 
usuli kamchiliklariga quyidagilar kiradi: 
Qarshi  hujumni  tashkil  etishdagi  qiyinchiliklar,  bular  hujumga 
qarshi  turish  jarayonida  barcha  hujumchilarning  bitta  “hududda” 
to‘planib  qolishlari  sababli  (ikki  kishi  to‘siqda  qatnashadi,  uchinchisi 
to‘siqchilarni  himoyalaydi)  kelib  chiqadi.  Ikkinchi  zonada  to‘siqni 
tashkil  etishda  muammo  chuqurlashadi.  To‘pning  to‘rga  yetib 
kelmasligida  ko‘pincha  shunday  vaziyat  vujudga  keladiki,  hech  kimga 
to‘pni  uzatib  bo‘lmay  qoladi,  chunki,  to‘rtinchi  zonadagi  o‘yinchilar 
to‘siqdan  keyin  to‘rdan  uzoqlashib  joylasha  olmaydi  va  zarba  berish 
uchun  yugurib  sakrashni  birinchi  tempda  ham,  ikkinchi  tempda  ham 
bajarishning imkoni qolmaydi.  Ikkinchi zonaga uzatish esa o‘ng qo‘llar 
uchun noqulay bo‘ladi, chunki to‘p noqulay chap tomondagi hujumchiga 
zarba uchun yaqinlashadi.  
Vaziyatdan  chiqish  sifatida  ikkinchi  qatordagi  o‘yinchilarning 
hujumlaridan  foydalaniladi.  Ular  ma’lum  darajada  himoyalash 
(straxovka)ning ushbu tizim kamchiliklarini qoplaydi. Oldingi qatordagi 
o‘yinchining  to‘siqni  himoyalash  tizimidagi  boshqa  bir  zaif  tomoni 
raqibning  “tikka”  trayektoriyali,  to‘p  yon  chiziq  hududiga  tushadigan 
aldovchi  zarbasini  qabul  qilishdagi  qiyinchiliklarni  ko‘rsatish  mumkin. 
Himoyachi  o‘yinchi  odatda  to‘rning  chetidan  qarshi  hujumga  ulgurish 
uchun, maydonchaning ancha ichkarisiga kirib qolishdan cho‘chib turadi 
va  shu  sababli  ko‘pincha  yon  chiziq  bo‘ylab  to‘siqning  orqa  tomoniga 
yo‘naltirilgan to‘pga yetishga ulgurmay qoladi. 
Uchinchi  kamchlikgi  shundan  iboratki,  himoyada  majburan 
o‘ynayotgan 
o‘yinchilar, 
bog‘lovchilarga 
qaraganda 
kamroq 
harakatchandir,  bular  odatda  himoyalash  (straxovka)  harakatlarini 
boshqalardan  samaraliroq  bajaradilar.  Oldingi  qatordagi  o‘yinchining 
ikkitalik to‘siqda himoyalash tizimida to‘rning o‘rtasida tez o‘ynaydigan 
(bunda  orqa  qatordagi  o‘yinchilar  straxovkalashga  yetib  kelishga 
ulgurmaydilar), 
yoki 
to‘rning 
chekkasidan 
ikkinchi 
tempdagi 
pasaytirilgan  uzatishli  kuchli  hujumlar  chiqaruvchi  jamoalarga  qarshi 
o‘yinlarda  qo‘llash  (himoyalanayotgan  jamoaning  ikkinchi  qatordagi 
o‘yinchilari  orqa  qatordan  samarali  qarshi  hujum  qilishni  eplasa) 
foydaliroqdir. 

---

314