O`zbkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus

Ishning hisoboti. 1 . Millimetrli ko/ozga sovish chiziqlarini chizing 2. Naftalin –difenilamin sistemasining suyuqlanish diagrammasini tuzish, evtektikalar qotish temperaturasi va sistemaning tarkibini aniqlash.
Laboratoriya ishi № 12.1

Noma’lum tarkibli aralashmalar termik analizi

O’qituvchidan noma’lum tarkibli aralashmalar olinadi. Ularning termik analizi ham xuddi ma’lum tarkibli aralashmalardagi kabi o’tkaziladi. Olingan natijalar o’qituvchiga ko’rsatilib qilingan ishlar haqida hisobot beriladi.

Nazorat savollari.

1. 
   Sistemaning sovish tezligi kanday omillarga boglik?
   
2. 
   Aralashmalarning sovish chizigi toza moddaning sovish chizigidan nimasi bilan fark kiladi?
   
3. 
   Evtektikalar kanday uziga xoslikga ega?
   
4. 
   Sistemaning suyuklanish diagrammasi orkali nimalarni aniklash mumkin?
   

Laboratoriya ishi № 13

Ekstraktsiyalash

Taqsimlanish qonuni estraktsiyalashda, ya’ni erigan moddani shu modda eritilgan erituvchi bilan aralashmaydigan va shu bilan birga ajratib olinishi kerak bo’lgan moddani shu erituvchiga nisbatan ko’proq miqdorda eritadigan erituvchi organik moddalar uchun bunday erituvchi sifatida dietil efir, anorganik moddalar uchun esa suv ishlatiladi.ajratib olish darajasini oshirish uchun ekstraktsiyalanuvchi moddani ikkala fazada mavjud bshlgan molekulyar holatga shtkazish maqsadga muvofiq.Masalan, kuchsiz organik kislotani ajratib olish uchun mineral kislota qo’shish yshli bilan uning dissotsilanish darajasini kamaytirish foydali, bunda organik kislotaning dissotsilanmagan molekulalari to’laroq ajratiladi.Organik moddalarning suvdagi eruvchanligi tuzlar ishtirokida sezilarli pasayadi, bunda tshlaroq ajratish maqsadida ham keng foydalaniladi.

Ekstraktsiyalovchi moddaning bir necha ulushida ketma –ket adratib olinishini ta’minlashning foydali ekanligini oson kshrsatish mumkin.Haqiqatdan, agar V dm³ eritmada ( 1 faza) v dm³ dan ekstragentning ( ajratish uchun ishlatiluvchi erituvchi) n ulushi orqali ajratilishi kerak bshlgan ( 11 faza) g₀ g modda boshlasa va taqsimlanish koeffitsent k- ga teng bshlsa, unda birinchi marta ekstraktsiyalangandan so’ng eritmada g₁ ga ajratilmagan modda qoladi, ekstrakt (ajratilgan modda) ga esa (g₀-g₁) ga modda shtadi, ya’ni

c¹ g¹/ M₁V

k = — = —————

c¹¹ (g₀-g₁)/M₁v

va

kV

g₁ =g₀ ———

vQkV

Ikki marta ekstraktsiyalangandan keyin eritmada g₂ g ajratilmagan moda qoladi, ekstraktsiyaga esa ( g₁- g₂) g modda o’tadi, ya’ni

g₂/V g₂v kV kV

k = ———— = —————; g₂ = g₁ ———— = g₀ (————)²

(g₁ –g₂)v V (g₁-g₂) v+kV v+kV
n marta ekstraktsiyalangandan so’ng eritmada ajratilmagan moddadan
kV

g_n = g₀ (———)ⁿ (19)

v +kV

(g) qoladi va hammasi bo’lib g =g₀ -g_n g ajratilgan bo’ladi:

kV

g = g₀ [1- (———)ⁿ] (20)

v+kV

Xuddi shu hajmdagi (nv) erituvchi Bilan bir marta ekstraktsiyalangandan keyin ajratilmay qolgan qism (g):

g_nv =g₀kv/ (nv+kv).
(19) va (21) larning analizidan g_nv> g_n ekanligi kelib chiqadi.