Өзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы

Nastroyka
bo`limindegi
Panel zadachi menyu “Pusk”
bo`limi arqali Panel` zadach soraw-juwap aynasina
kiriledi ha`m
Nastroyka
menyu punktine o`tiledi. Bul jerde
Obzor. . .
tu`ymesi arqali
kerekli programma aynadag`i kesteden saylap alinadi ha`m sa`ykes yarlik qoyiladi.
Panel` zadach aynasinda
Parametrı paneli zadach
bo`liminde ma`seleler qatarin
(ekrannin` en` to`mengi qatari) redaktorlaw mu`mkin.
Tishqan ja`rdeminde ob`ektler menen isleskende to`mendegi a`meller orinlanadi:
tishqan ko`rsetkishin apariw, shertiw, eki ret shertiw, ko`shiriw, on` tu`ymeni shertiw
ha`m arnawli ko`shiriw a`meli.
Ma`sele Paneli.
Bul ekran astinda jaylasqan gorizontal` qatar boladi. Onin` shep
ta`repinde Pusk tu`ymesi, al on` ta`repinde u`lken bolmag`an indikatsiya paneli jaylasadi.
Indikatsiya panelinde ko`p paydalanatug`in bazi bir indikatorlardin` mayda belgileri
jaylasadi. Bul mayda belgiler misal ushin sistemali saattiki, klaviatura rejimin
ko`rsetiwshi h. t. b. boladi.
Ma`sele panelinin` tiykarg`i u`lesin ashiq turg`an ayna ha`m programma tu`ymesi
iyeleydi. Egerde jumis stolinda qandayda programma iske tu`sirilse yamasa ayna ashilsa
ma`sele panelinde sa`ykes tu`yme payda boladi. Ma`sele panelinin` quramindag`i
tu`ymeler Windows-tin` qanday ob`ektlerinin` ha`zirgi waqitta jumis islep atirg`anin
an`latadi. Ashiq aynalardin` yamasa programmalardin` birewinen ekinshisine o`tiw
Ma`sele panelindegi belgi u`stinde tishqan shertiliwi arqali orinlanadi.
Ma`sele Paneli qatarin ekrannin` qa`legen ta`repine ko`shirip qoyiwg`a boladi. Onin`
ushin Ma`sele qatari u`stinde tishqan ko`rsetkishi a`kelip shep tu`ymesi basilg`an
jag`dayda kerekli ta`repke a`kelip jiberiliwi jetkilikli.

---

51
Menin` komp`yuterim aynasi
Bul aynani jumis stolindag`i Moy komp`yuter belgisinde, tishqan eki ret shertiw arqali
ashiwg`a boladi. Aynanin` joqarg`i ta`repinde menyu qatari ornalasqan bolip, onda Fayl, Pravka,
Vid, ? menyuleri jaylasqan. Menyu qatari astinda Moy komp`yuter dep jazilg`an papka ati
ko`rsetilgen kishi ayna jaylasqan bolip, onin` on` ta`repinde 6 tu`ymesi ko`rinip turadi. Bul
tu`yme u`stinde tishqandi shertip yamasa tikkeley aynada ko`rinip turg`an ob`ekt u`stinde
tishqandi shertip sol ob`ektte jaylasqan basqa mag`liwmatlardi ko`riwge boladi. Usi dizimnen
kerekli papka u`stinde tishqan shertilse, onda aynanin` tiykarg`i maydaninda usi papkada jaylas-
qan hu`jjetler dizimi payda boladi. Menyu qatarinin` astinda tag`i instrumentler (a`spablar) qatari
jaylasqan bolip, olar to`mendegiler boliwi mu`mkin:
— bir pag`ana joqarig`a o`tiw-aldin`g`i ashilg`an aynag`a o`tiwdi ta`miynleydi;
— kesip aliw-ajiratilg`an fragmenti buferge aladi;
— nusqa aliw-ajiratilg`an fragmentten buferge nusqa aladi;
— qoyiw, jaylastiriw-Buferden kursor turg`an oring`a fragmentti qoyadi;
— son` g`i ko`rsetpeni biykar etiw - en` son`g`i islengen ha`reketti biykarlaydi;
— joq qiliw, o`shiriw-ajiratilg`an fragmentti ekrannan o`shiredi;
— fayllar qa`siyeti -fayllar du`zilisi haqqinda mag`liwmatlar beredi;
—ekranda belgilerdi iriletip; mayda ko`riniste; ob`ektlerdin` dizimin; keste tu`rinde
jaylastiradi.
Bul a`spablardin` kesip aliw, nusqa aliw, nusqa qoyiw, son`g`i ko`rsetpeni biykar
etiw, o`shiriw, qa`siyet a`sbaplari u`stinde ob`ektti ajiratip bolip tishqan shertilgen menen
hesh qanday o`zgeris bolmaydi. Bul a`spablardin` jumis islemeytug`inin Fayl ha`m
Pravka menyusine kirip ko`rgende de baqlawg`a boladi, sebebi bul atamalardag`i
komandalar gu`n`girt tu`ste ko`rinip turadi. Egerde Menin` komp`yuterim aynasindag`i
qa`legen bir diskti tan`lap tishqan eki ret shertilse, sol disktegi papkalar ha`m fayllar
dizimi ekranda shig`adi. Egerde usi dizimler ishinen qa`legen papka yamasa fayl
ajiratilsa, yag`niy sol ob`ekt u`stinde tishqan shertilse, onda Fayl ha`m pravka
menyusinin` komandalari aktivlesedi, yag`niy aynadag`i instrumenterdin` barlig`i jumis
islew mu`mkinshiligine iye boladi.
Bul jerde aytip o`tilgen a`sbaplar keyingi o`tiletug`in programmalardi da qollaniladi
ha`m sonliqtan bul a`sbaplardin` atqa-ratug`in xizmetlerin biz, ol programmalarda
ta`riplep otirmaymiz.