So‘rovmetodipsixologiyaningbarchatarmoqlaridabirlamchima’lumotlarto‘plashningan’anaviyusullaridanhisoblanadi. Undatekshiriluvchitekshiruvchitomonidanqo‘yilganqatorsavollargamuxtasarjavobqaytarishikerakbo‘ladi.
Agarmabodouningprofessionalmahoratiyokitajribasibungaetarlibo‘lmasa, so‘rovo‘znatijalarinibermasligimumkin. Lekinmahoratliso‘rovchiushbumetodyordamidainsonruhiykechinmalarigaaloqadorbo‘lgannoyobma’lumotlarnito‘plashimkonigaegabo‘ladi.
Suhbatmetodi. Bumetodbilaninsonpsixikasinio‘rganishdasuhbatningmaqsadivavazifasibelgilanadi, uningobektivasubektitanlanadi, mavzusi, o‘tkaziladiganvaqtianiqlanadi, yakkashaxslar, guruhvajamoabilano‘tkazishrejalashtiriladi, o‘rganilayotgannarsabilanuzviybog‘liqsavoljavobtartibitayyorlanadi. Suhbatningboshmaqsadimuayyanbirvaziyatyokimuammonihalqilishjarayonidainsonpsixikasidagio‘zgarishlarnio‘rganishdir. Suhbatorqaliturliyoshdagikishilarningtafakkuri, aql-zakovati, xulq-atvori, qiziqishi, e’tiqodi, irodasito‘g‘risidama’lumotlarolinadi.
Ungakiritilgansavollar, ulardankutiladiganjavoblar (yopikanketa), yokierkino‘zfikrinibayonetishimkoniyatiniberuvchi (ochiqanketa) so‘rovnomalaraniqvaravontildajavobberuvchilartushunishdarajasigamonandtuzilganbo‘lsa, shubhasiz, qimmatlibirlamchimateriallarto‘planadi.
Anketametodihammagatanishbo‘lganusullardanbiri. YOzmaso‘roqyokianketaningafzalligishundaki, uningyordamidabirvaqtningo‘zidako‘pginaodamlarfikrinio‘rganishmumkinbo‘ladi.
Odatdaanketatuzilishijihatdanuchqismgabo‘linadi:
Anketalartarqatilishuslubigako‘ra:
qo‘lbilantarqatiladigan;
pochta, e-mailyokiSMSorqaliyuboriladigan;
gazetayokijurnallarorqalito‘ldiriladiganturlargabo‘linadi.
Qo‘lgakiritilganma’lumotlargaodatda, statistikqaytaishlovberiladiyokiularkompyuterdasturlariyordamidatahlilqilinadi.
So‘roqninghamerkinvastandartlashtirilganshakllarimavjudbo‘lib, birinchisidaoldindannimalarso‘ralishiqat’iybelgilabolinmaydi, ikkinchishaklidaesa, hattoki, komp’yuterdadasturiishlabchiqilib, minglabodamlardabirxiltalablardoirasidaso‘roqo‘tkazilishinazardatutiladi.
Testmetodi. Testlaroxirgipaytdahayotimizgadadilkiribkelgantekshiruvusullarisirasigakiradi. Ularyordamidabiroro‘rganilayotganhodisaxususidahamsifat, hammikdorxarakteristiqalariniolish, ularniko‘pchilikdaqayta - qaytasinashvama’lumotlarnikorrelyasionanalizorqaliishonchlilikkatekshirishmumkinbo‘ladi. Aynitestgaqo‘yilgantalabhechqachono‘zgarmaydi, hattoki, shundaytestlarborki, ularturlimillatvaelatvakillarida, turlidavrlardahamo‘zgarmaganxoldaishlatilaveradi. Masalan, Ravenningaqliyintellektniulchash, KettelningvaAyzenkningshaxstestlarishularjumlasidandir.
Masalan, Ayzenkning 57 tasavoldaniborattestishaxsdagiintroversiya - ekstroversiyanio‘lchaydi, savollarga «ha» yoki «yo‘q» tarzidajavobberishso‘raladi.
Masalan, shaxstafakkuridagikreaktivliliknianiqlashuchunko‘pinchabirqarashdaoddiyginatopshiriqberiladi: berilgan 20 tadoirashaklidagishakllardano‘zixohlagancharasmlarchizishimkoniyatiberiladi. Ma’lumvaqtvatezlikdabajarilishsur’ati, rasmlarningo‘zigaxosvabetakrorligigaqarabshaxsfikrlashijarayoniningnaqadarnostandart, ijodiyvakreaktivligigabahoberilib, mikdoriyko‘rsatgichaniqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |