O’zbekistonrespublikasi oliyva o’rta maxsusta’limvazirligi «ishlab chiqarishda boshqaruv» fakulteti amaliyot

2.2 Passivlar tuzilmasini baholash
Hisobot davrida kompaniyaning majburiyatlari balansi 5477 ming so’mga oshdi, bu ijobiy moment va tashkilotning mulkini shakllantirish manbalarining o'sishi, korxonaning ishbilarmonlik faolligining o'sishi haqida gapiradi. .
Hisobot davri uchun tashkilotning kapitali va zaxiralari 143 million so’mga (10,53%) oshdi, bu ijobiy vaqt, bu kompaniyaning o'z mablag'lari o'sishini anglatadi va shu bilan tashkilotning daromadini oshiradi.
Majburiyatlarning o'zgarishi ko'p jihatdan korxona kapitali va zaxiralarining ko'payishi (kapital va zaxiralarning balans valyutasining umumiy o'zgarishi 256,76%ga o'zgarishi) va qisqa muddatli majburiyatlarning kamayishi (qisqa muddatda o'zgarishi) bilan bog'liq. balans valyutasining umumiy o'zgarishi bo'yicha muddatli majburiyatlar 159%).
Balans valyutasida kapital va zaxiralarning ulushi 5,03% ga oshdi va majburiyat tarkibida 71,09% eng yuqori ko'rsatkich bo'lib, bu korxona asosan o'z kapitalidan foydalanayotganidan dalolat beradi. Bu fakt korxonaning yuqori moliyaviy mustaqilligidan dalolat beradi.
Qarz mablag'laridan ozgina foydalanish mablag'larning samarasiz ishlatilishiga olib keladi va tashkilotning moliyaviy barqarorligining yomonlashishiga olib keladi.
Ustav kapitali o'zgarmadi va 164 million so’mni tashkil etadi, majburiyat tarkibidagi ulushi 0,81%ni tashkil etadi, bu ijobiy omil. kamaytirishga hojat yo'q.
Qo'shimcha kapital o'zgarmadi va 104 million so’mga teng, ulush 60,99%ni tashkil etadi, shuning uchun ilgari aktsiyalar chiqarilishidan, asosiy vositalarni qayta baholashdan, kurslar farqidan katta mablag 'olingan. Taqsimlanmagan daromadning bir qismi kapital qo'yilmalarga sarflandi.
Hisobot davrida zaxira kapitali 192 million so’mga miqdorida tashkil etildi, balansdagi umumiy ulushi 0,53%ni tashkil etdi, bu ijobiy vaqt, chunki ustav kapitalining ko'payishi kuzatilmoqda.
Zaxira kapitalining o'sishi kompaniya faoliyatida qulay omil hisoblanadi, chunki Bu tashkilotning moliyaviy ahvoli yomonlashgan hollarda ishlatilishi mumkin.
Qonun hujjatlariga muvofiq tuzilgan zaxiralar 256 million so’mni tashkil etadi, balansdagi ulushi 0,12%ni tashkil qiladi.
Ta'sis hujjatlariga muvofiq tuzilgan zaxiralar 846 million so’mga tashkil etadi, balans valyutasidagi ulushi 0,41%ni tashkil etadi, bu qulay omil, bu shuni ko'rsatadiki, tashkilot qonunda nazarda tutilganlardan tashqari qo'shimcha zaxiralarni yaratadi. noqulay moliyaviy sharoitlar va iqtisodiy inqirozlar yuz berganda uning xavfsizligini oshiradi.
Hisobot yilining taqsimlanmagan foydasi 12 971 000 so’mga (150,67%) oshdi, balansdagi ulushi 6,13%ga oshdi va 10,39%ni tashkil etadi. Daromadning o'sishi, shubhasiz, ijobiy daqiqadir, bu uning ishbilarmonlik faolligining o'sishini ko'rsatadi. Tadbirkorlik sub'ekti o'z faoliyatini kengaytirish uchun vositalarga ega.
Hisobot davrida uzoq muddatli majburiyatlar 122 mln so’mga oshdi. mutlaq jihatdan (o'tgan davrga nisbatan 40%). Tashkilotning uzoq muddatli majburiyatlari faqat kechiktirilgan soliq majburiyatlarini o'z ichiga oladi, kompaniya uzoq muddatli qarz mablag'larini jalb qilmaydi, bu salbiy moment, bu esa moliyaviy barqarorlikning yomonlashuviga ta'sir qiladi. Iqtisodiy aylanma faqat o'z mablag'lari va qisqa muddatli qarz mablag'lari hisobidan amalga oshiriladi.
Kechiktirilgan soliq majburiyatlari 122 mln so’mga (40,1%) oshdi, balansdagi ulushi 0,05%ga oshdi va 0,21%ga teng, bu kelajakda soliq to'lovlarining ko'payishiga olib keladigan salbiy omil.
Qisqa muddatli majburiyatlar tahlil qilingan davr uchun 8 708 mingga kamaydi. so’m(12,75%), bu ijobiy nuqta, chunki tashkilotning moliyaviy qaramligi pasayadi, balans valyutasidagi ulushi 5% ga kamayadi va 28,7% ni tashkil qiladi. Qisqa muddatli majburiyatlarning majburiyatlar tarkibidagi ulushi balans likvidligining pasayishiga olib keladi va to'lov qobiliyatining pasayishiga salbiy ta'sir ko'rsatadi.
Qisqa muddatli kreditlar va kreditlar hisobot davrida 2000 mln so’mga kamaydi. (100%), ya'ni. tashkilot kreditlar bo'yicha qarzni to'liq to'ladi.
Kreditorlik qarzlar 6833 ming so’mga (10,39%) kamaydi, bu shubhasiz ijobiy moment, kreditorlik qarzlarining aylanmasining oshishiga olib keladi, qarzlarni to'lash muddatlari qisqaradi va tashkilotning moliyaviy ahvoli yaxshilanadi.
Balans valyutasidagi ulushi 4,15% ga kamaydi va 28,38 ni tashkil qiladi. Kreditorlik qarzlarining yuqori ulushi uning iqtisodiy faoliyatni moliyalashtirishda faol ishlatilganligidan dalolat beradi.
Yetkazib beruvchilar va pudratchilar oldidagi qarzlar 4780 ming so’mga (81,2%) oshdi, balansdagi ulushi 2,23%ga oshdi va 5,14%ni tashkil etdi.Bu moddaning o'sishi salbiy oqibatlarga olib keladi va etkazib beruvchilar ishonchining pasayishiga olib keladi. sheriklar.
Tashkilot xodimlari oldidagi qarz 1,212 ming so’mga (10,11%) kamaydi. Balans valyutasidagi ulushi 0,74% ga kamayib, 5,19% ni tashkil etdi. Tashkilot xodimlari oldidagi qarzdorlikning o'sishi mehnat unumdorligiga, ishchilar va tashkilot rahbariyati o'rtasidagi munosabatlarga, kadrlar almashinuviga salbiy ta'sir ko'rsatmoqda.
Hukumat oldidagi qarzlar byudjetdan tashqari mablag'lar 1290 ming so’mga oshdi (28,97%), balansdagi ulushi 0,56%ga oshdi va 2,77%ni tashkil etdi, bu salbiy oqibatlarga olib keladi. To'lov kechiktirilgan taqdirda jarimalar va jarimalar qo'llaniladi.
Soliqlar va yig'imlar bo'yicha qarz 193 ming so’mga (1,49%), balansdagi ulushi 0,26%ga va 6,14%ga kamaydi. Soliq va yig'im qarzlarining kamayishi, ularning o'z vaqtida to'langanligini ko'rsatuvchi ijobiy moment bilan tavsiflanadi.
Filiallar va filiallarga qarzlar 11 498 ming so’mga (37,72%), balansdagi ulushi 5,93%ga va 9,14%ga kamaydi, bu shubhasiz ijobiy moment.
va uning bosqichma -bosqich qaytarilishi haqida guvohlik beradi.
Daromad to'lash uchun ishtirokchilarga (ta'sischilarga) qarzlar
132 ming so’mga (133,33%) oshdi, balansdagi ulushi 0,06%ga oshdi va 0,11%ga teng, bu salbiy oqibatlarga olib keladi va bu mablag'larning o'z vaqtida to'lanishi o'rniga iqtisodiy aylanishda ishlatilishini ko'rsatadi ...
Kechiktirilgan daromad 7 mln so’mga (1,54%), balansdagi ulushi 0,009%ga kamaydi, bu pul oqimiga salbiy ta'sir qiladi.
Xulosa

Bugungi kunda jahon iqtisodiyotining globallashuvi sharoitida iqtisodiyotni modernizatsiyalash va dunyoning rivojlangan mamlakatlari iqtisodiyotlari bilan bellasha oladigan iqtisodiy tizimni shakllantirish mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishning muhim omillaridan biridir. Bu o’z navbatida korxonalar faoliyatini to’g’ri tashkil etish va ularning iqtisodiy naf bilan ishlashini ta’minlash bo’yicha qarorlar qabul qilish bilan bevosita bog’liqdir. Mazkur qarorlar esa korxonaning hisobot ma’lumotlarini tahlili nattijalariga asoslanadi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida, ayniqsa, hozirgi milliy iqtisodiyotning barqaror o’sishini ta’minlash vazifasi birlamchi prioritetga ega bo’lib turgan paytda korxonaning moliyaviy qaram bo’lib qolishga yo’l qo’yib bo’lmaydi. Bu holat erkin raqobat sharoitida yanada muhimdir. SHu tufayli korxona raxbarlari korxonani moliyaviy qaramlikdan saqlash orqali uning barqarorligini ta’minlash chora-tadbirlarini ko’rishi maqsadga muvofiqdir.
Korxonaning moliyaviy barqarorligini ta’minlash bu bir yoqlama yoki mavsumiy ish emas. Buni yuqorida ham ta’kidlagan edik. U uzlkusiz amalga oshirilishi lozim bo’lgan keng qamrovli, ko’p qirrali iqtisodiy faoliyatdir. SHu sababli doimiy moliyaviy barqarorlikka erishishni ta’minlash maqsadida tahlil jarayonini tashkil etish bo’yicha quyidagi takliflar ishlab chiqildi:
- moliyaviy hisobotlarning tahliliy jihatlariga e’tibor berish;
- korxona xo’jalik faoliyati mukammal tahlil qilish uchun zamonaviy axborot texnologiyalaridan kengroq foydalanish;
- korxonalarda moliyaviy va boshqaruv bilan bog’liq qarorlar qabul qilish uchun alohida shaxslardan tashkil topgan bo’limni shakllantirish;
- tahlil ishlarini muntazam tashkil etilishini ta’minlash.
Korxona moliyaviy barqarorligini ta’minlashning asosiy omillaridan bir bu ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish hisoblanadi. Ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirishning asosiy yo’nalishlaridan yana biri bu fan-texnika taraqqiyoti yutuqlaridan samarali va oqilona foydalanishdir. Fan-texnika taraqqiyoti unumdorligi yukori bo’lgan mashina, dastgoh va yangi texnologiya vositalaridan foydalanish ,uni ishlab chiqarishga joriy etish uchun imkoniyat yaratadi. Xarajatlarni pasaytirish va foydani maksimallashtirishning asosiy yo’nalishlaridan biri ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishni takomillashtirishdir.Ushbu yo’nalish ishlab chiqarishda yuqotishlarni kamaytirish yo’li bilan xarajatlarni pasaytirishga olib keladi. Bu esa o’z navbatida, mexnat unumdorligini oshishiga olib keladi.Xozirda asosiy ishlab chiqarish vositalari eskirib qolgan korxonalarda yangi ishlab chiqarish uskunalarini joriy etish xodimlar malakasini oshirish va ish vaqtidan samarali foydalanish orqali ko’proq foydaga erishish mumkin bo’ladi. Bu esa o’z navbatida korxonaning moliyaviy resurslarini tejalishi va barqarorlik ko’rsatkichlarining ortishini ta’minlaydi.
Korxonalarning raxbarlari, etakchi mutaxassislari bularni biznes -rejalar tuzish va moliyaviy koeffitsientlarni tahlil qilish chog’ida hisobga olishlari kerak. Foydaning shakllanishiga asosan ikki omil ichki va tashqi omillar ta’sir ko’rsatadi. Tashqi omillar umumiy iqtisodiy holat, inflyatsiya darajasi, ayrim tovar bozorlarining o’ziga xos xususiyatlariga bog’liq. Foydaning ichki omillari va shakllanish manbalari quyidagilardan iborat:
1. Asosiy ishlab chiqarish faoliyati va sotishdan tashqari daromadlar;
2. Innovatsiyalarni tatbiq etish;
3. Tavakkalchilikni boshqarish.
Hozirgi kunda korxonalar moliyaviy barqarorligini tahlil qilish bo’yicha xo’jalik yurituvchi sub’ektda moliyaviy va boshqaruv tahlilini joriy etish ishlari izchil amalga oshirilib, halqaro talablar darajasiga yaqinlashtirilmoqda. Xorijiy sarmoyadorlar tomonidan ham amalga oshirilayotgan islohotlar yuqori darajada baholanib, lekin bu boradagi ishlarni tashkil etishda quyidagi muammolarni hal qilish zarur:
- tegishi bilimga ega va malakali mutaxassislarni jalb qilish;
- korxonaning moliyaviy natijalari tahlil qilib borilishini va uning natijalari bo’yicha tegishli chora-tadbirlarni ishlab chiqishga alohida e’tibor qaratish;
- korxonaning moliyaviy bozordagi o’rnini mustahkamlash, moliya bozoridagi ishtirokini ta’minlash;
- korxona xo’jalik faoliyati mukammal tahlil qilish uchun zamonaviy texnika va texnologiyalarni qo’llash;
- korxonada moliyaviy va boshqaruv bilan bog’liq qarorlar qabul qilish uchun alohida shaxslardan tashkil topgan bo’limni shakllantirish;
Yakuniy xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, yuqoridagi muammolarni to’laligicha hal etilishi, moliyaviy barqarorligi to’g’risidagi ma’lumotlarni to’la taqdim etilishi, investorlar hamda manfaatdor tomonilar tarafidan to’g’ri boshqaruv qarorlarining qabul qilinishi, pirovardida korxonaning moliyaviy barqarorligini oshirilishi, unga qo’shimcha mablag’larni jalb etish orqali uning ishlab chiqarish faoliyatini samaradorligi oshirgani holda maxsulot ishlab chiqarishi yoki xizmat ko’rsatish hajmining kengayishi milliy iqtisodiyotimizning barqaror rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.