O`zbekistonni rivojlantirish strategiyasi. Fuqarolik jamiyati asoslari

2017 - 2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi demokratik davlat qurish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish borasidagi islohotlarda yoshlar faolligini oshirish bilan bog‘liq bir qator yangi va muhim vazifalarni belgilab berganini alohida qayd etish joiz.

97. 
    Xavfsizlik, diniy bag`rikenglik va millatlararo totuvlikni ta’minlash soxasidagi ustuvor yunalishlar.
    

Bugungi kunda xavfsizlik masalalari butun dunyoda eng dolzarb masala bulib qolmoqda. yil sayin davlatlar tomonidan mudofaa tizimi va xdrbiy soxdga ajratilayotgan xarajatlarining oshib borishi fikrimizni tasdiklaydi. Birok, fakatgina zamonaviy qurol-yarog`ga ega bulishning o`zigina xavfsizlikni ta’minlamaydi. Chunki, guvox, bulib turganimizdek, zamonaviy bo`zgunchi kuchlar ochikcha jang kilmay, balki tusatdan qo`poruvchilik amaliyotlarini kullash, xarbiylar emas, balki tinch axrlini nishonga olish kabi kabix usullardan foydalanadi. Bunda esa, milliy va diniy nizolarni keltirib chikarish asosiy maksad xisoblanadi. XX asrning ikkinchi yarmida davlat-xuquqiy, etnoxududiy va etnodemografik zaminda 300 dan ortik katta-kichik nizolar kayd kilingani xam ushbu fikrning urinli ekanini tasdiklaydi.

«Bag`rikenglik» tushunchasi ilmiy faoliyat va ijtimoiy xayotning turli soxalari, jumladan, siyosat va siyosatshunoslik, sotsiologiya, falsafa, iloxiyot, ijtimoiy axlok, kiyosiy dinshunoslik kabi fanlar doirasida keng istifoda etiladi. Lotincha «tolerare», ya’ni «chidamok», «sabr kilmok» ma’nosini anglatgan «tolerantlik» so`zi, asosan biror narsani, o`zgacha fikr yoki qarashni, o`z shaxsiy tushunchalaridan qatiy nazar, imkon qadar bag`rikenglik va chidam bilan qabul kilishni anglatadi. Xususan, ushbu tushuncha deyarli barcha tillarda bir xil yoki bir-birini tuldiruvchi ma’no kasb etib, «chidamlilik», «bardoshlilik», «tokatlilik», «o`zgacha qarashlar va xarakatlarga xurmat bilan muno- sabatda bulish», «muruvvatlilik», «ximmatlilik», «kechirimlilik», «mexribonlik», «xamdardlik» kabi ma’nolarga ega.

Tarakkiyotning asosiy omillaridan biri bulgan bag`rikenglik borasida 1995 yil 16 noyabrda BMT tizimida Fan, ta’lim va madaniyat soxasida ixtisoslashgan tashqilot (YUNESKO) bosh konferensiyasining 28-sessiyasida «Bag`rikenglik tamoyillari Deklaratsiyasi» qabul kilindi. Deklaratsiyada irki, jinsi, kelib chikishi, tili, dinidan kat’i nazar, bag`rikenglikni targib etish, inson xukuk va erkinliklariga xurmat bilan qarash kabi majburiyatlar belgilab kuyilgan.

1998 yil 6 noyabrda Toshkentda utkazilgan YUNESKO Ijroiya Kengashining 155- sessiyasida «Tinchlik madaniyati va YUNESKOning a’zo davlatlaridagi faoliyati» deklaratsiyasi qabul kilindi. YUNESKOning «Tinchlik madaniyati» konsepsiyasi BMT tomonidan ma’kullanib, 2000 yil «Xalkaro tinchlik madaniyati yili», 2001 yil esa «Xalkaro madaniyatlararo mulokot yili» deb e’lon kilindi.

Millatlararo totuvlix goyasini amalga oshirishga fob buladigan eng xatarli tusix - tajovo`zkor millatchilik va shovinizmdir. Bunday illat, zararli goya to`zogiga tushib xolgan jamiyat tabiiy ravishda xalokatga yo`z tutadi. Buiga o`zox va yaxin tarixdan kuplab misollar keltirish mumkin. Birgina fashizm goyasi XX asrda insoniyat boshiga avvalgi barcha asrlardagidan kura kuprox kulfat, ofat-balolar yogdirib, oxir-oxibatda o`zi xam xaloxatga uchradi. Lekin xano`zgacha fashizm, shovinizm, irxchilix goyalarini tiriltirib, millatlararo totuvlik, xamjixatlik goyasiga xarshi «salib yurishi» uyushtirishga uri- nayotgan xuchlar borligi barchamizni xushyor torttirishi lozim.

98.