O’zbekistonda fitotsenologiya (geobotanika) fanining rivojlanishi. Reja: Reja

Geobotanikaning oziga xos vazifalari mavjud bolib, osimliklar qoplamini tabiatning asosiy resursi ilmiy organish va tahlil etish, qoplamning zamon talablariga javob beradigan xaritasini tuzish, iqtisodiy samaradorligini aniqlash va bundan togri foydalanish yollarini korsatib berishdan iborat.

• Geobotanikaning oziga xos vazifalari mavjud bolib, osimliklar qoplamini tabiatning asosiy resursi ilmiy organish va tahlil etish, qoplamning zamon talablariga javob beradigan xaritasini tuzish, iqtisodiy samaradorligini aniqlash va bundan togri foydalanish yollarini korsatib berishdan iborat.
• Geobotanik tadqiqotlar qoriq va boz yerlarni ozlashtirishda planlashtirish ishlarini olib borishga asos bolib xizmat qiladi. Ozlashtirilayotgan maydonning tuproq qatlami, tuprohining tuzilishi, tarkibi, osimliklar qoplamini, hattoki yer osti suvlari holatini aniqlashda ham geobotanik ishlar asos bolib xizmat qiladi.

Geobotanika fan sifatida XVIII asr oxiri XIX asr boshlarida rivojlana boshladi. Bu fanning rivojlanish tarixi osimliklar geografiyasi hamda ekologiyasi bilan chambarchas boglangan. “O‘simliklar geografiyasi” fani A.Gumboldtning 1805 yilda nashr etilgai “Идеи географии растений” (O‘simliklar geografiyasi to‘grisida g‘oyalar) asarida to‘liq berilgan. Shu bilan birga, asarda geobotanikaga oid fikrlar ham bayon etilgan edi.

Geobotanika fan sifatida XVIII asr oxiri XIX asr boshlarida rivojlana boshladi. Bu fanning rivojlanish tarixi osimliklar geografiyasi hamda ekologiyasi bilan chambarchas boglangan. “O‘simliklar geografiyasi” fani A.Gumboldtning 1805 yilda nashr etilgai “Идеи географии растений” (O‘simliklar geografiyasi to‘grisida g‘oyalar) asarida to‘liq berilgan. Shu bilan birga, asarda geobotanikaga oid fikrlar ham bayon etilgan edi.

Akademik Frans Ivanovich Ruprext (1833-1878) va uning hamkasbi Kiyev Universiteti professori Ilya Grigoryevich Borshov (1814-1870) 1857-1858 yillarda Orol dengizi qirgoqlariga va Sirdaryo havzasiga ekspeditsiya tashkil qiladi. Ushbu ekspeditsiyadan maqsad Orol boyi osimliklari qoplamini organish bolgan. Ushbu ekspeditsiyaning tashkilotchisi Ruprext edi. Borshov ushbu ekspeditsiyada yig‘ilgan materiallar asosida 1865 yil “Материалы для ботанической географии Арало-Каспийского края” nomli yirik asarini nashr etirdi. Ushbu asar geobotanika yo‘nalishdagi dastlabki ishlardan bo‘lsada, ammo bunda geobotanika, o‘simliklar qoplami, o‘simliklar jamoasi, o‘simliklar formatsiyasi kabi so‘zlar qayd etilmagan edi. 1866 yilda Ruprext “Геоботанические исследования о черноземе” nomli yirik asarini nashr ettirdi. Ruprext birinchi marta ushbu asarida geobotanika terminini ishlatdi. Mazkur ikkita yirik asar Rossiyada geobotanika fanining rivojlanishiga va tadqiqot ishlarining jonlanishiga asos boldiib xizmat qildi.

• Akademik Frans Ivanovich Ruprext (1833-1878) va uning hamkasbi Kiyev Universiteti professori Ilya Grigoryevich Borshov (1814-1870) 1857-1858 yillarda Orol dengizi qirgoqlariga va Sirdaryo havzasiga ekspeditsiya tashkil qiladi. Ushbu ekspeditsiyadan maqsad Orol boyi osimliklari qoplamini organish bolgan. Ushbu ekspeditsiyaning tashkilotchisi Ruprext edi. Borshov ushbu ekspeditsiyada yig‘ilgan materiallar asosida 1865 yil “Материалы для ботанической географии Арало-Каспийского края” nomli yirik asarini nashr etirdi. Ushbu asar geobotanika yo‘nalishdagi dastlabki ishlardan bo‘lsada, ammo bunda geobotanika, o‘simliklar qoplami, o‘simliklar jamoasi, o‘simliklar formatsiyasi kabi so‘zlar qayd etilmagan edi. 1866 yilda Ruprext “Геоботанические исследования о черноземе” nomli yirik asarini nashr ettirdi. Ruprext birinchi marta ushbu asarida geobotanika terminini ishlatdi. Mazkur ikkita yirik asar Rossiyada geobotanika fanining rivojlanishiga va tadqiqot ishlarining jonlanishiga asos boldiib xizmat qildi.