O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

B)savollar orqali
1.So'z birikmasi va gap orasidagi asosiy farq nimada?
2.«Kesim — gapning markazi» deyilishining sababini aytib bera olasizmi?
3.So'z birikmasining tushuncha, gapning fikr ifodalashiga misollar keltiring.

V.BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
VI.UYGA VAZIFA


96- mashq. Kechasi tiniq osmonda yulduzlar charaqlaydi
gapidagi so'z birikmalarini aniqlang va birikish usuli bo'yicha sharhlang.
Ona tili
MAVZU So’z birikmalarini tahlil qilish
MAQSAD: A) ta’limiy maqsad - O’quvchilarga mavzu haqida bilim berish
B) tarbiyaviy maqsad –o’quvchilarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash
C) rivojlantiruvchi maqsad – o’quvchilar ongiga ijod qilish g’oyasini singdurish
DARS TURI: umumlashtiruvchi
USLUB: an’anavuy
JIHOZ:darslik
DARSNING BORISHI:
I. Tashkiliy davr : A) salomlashish
. B) davomatni aniqlash
II. UY VAZIFASINI SO’RASH
A)Mashqlar orqali.
96- mashq. Kechasi tiniq osmonda yulduzlar charaqlaydi
gapidagi so'z birikmalarini aniqlang va birikish usuli bo'yicha sharhlang.
B)Savollar orqall
1.So'z birikmasi va gap orasidagi asosiy farq nimada?
2.«Kesim — gapning markazi» deyilishining sababini aytib bera olasizmi?
3.So'z birikmasining tushuncha, gapning fikr ifodalashiga misollar keltiring.
III.YANGI MAVZU BAYONI
Tahlil tartibi
Berilgan gapdagi so'z birikmalarini aniqlab yozib chiqish.
Har bir so'z birikmasini alohida-alohida tahlil qilish:
hokim so'z bilan tobe so'zning birikish turini ko'rsatish;
hokim so'z va tobe so'zni aniqlash;
hokim so'z va tobe so'zni bog'lovchi grammatik vositani ko'rsatish;
hokim so'z va tobe so'zning qaysi so'z turkumi bilan ifodalanganligini izohlash.
so'z birikmasining hokim so'ziga ko'ra turini izohlash (otli so'z birikmasi, fe'lli so'z birikmasi).
Tahlil namunasi
Zargarov sahrodagi ishlarning miqyosini yaxshi tasvirlab berdi.
(As.M.)
Gapda 4 ta so'z birikmasi mavjud: yaxshi tasvirlab berdi, miqyosini tasvirlab berdi, ishlarning miqyosi, sahrodagi ishlar.
1) yaxshi tasvirlab berdi — bitishuv; hokim so'z — tasvirlab berdi, tobe so'z — yaxshi; ohang va ma'no vositasida birikkan; sifat (ravish vazifasida) + fe'l; 2) miqyosini tasvirlab berdi — boshqaruv; hokim so'z — tasvirlab berdi, tobe so'z — miqyosini; tushum kelishigi qo'shimchasi (-ni) vositasida birikkan; ot + fe'l; fe'lli so'z birikmasi;
ishlarning miqyosi — moslashuv; hokim so'z — miqyos, tobe so'z — ishlarning; qaratqich kelishigi (-ning) va egalik (-i) qo'shimchalari vositasida birikkan; ot + ot; otli so'z birikmasi;
sahrodagi ishlar — bitishuv; hokim so'z — ishlar, tobe so'z — sahrodagi; ohang va ma'no vositasida birikkan; sifat + ot; otli so'z birikmasi.