O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
125
1-rasm.
 
Yerlarning sifat ko’rsatkichi va miqdor ma‘lumotlari asosida qishloq xo’jaligi yerlarimizning 3D o’lchamli yer 
baholash kartogrammasi.
Tuman xududida o‘tkazilgan xatlov 
natijasida jami 215,2 gektar yer maydonlarida 
yer qonunbuzilish holatlari aniqlandi. Jumladan 
126,0 gektar uy-joylar qurilgan. 79,3 gektar 
o‘zboshimcha noturar binolari qurilgan, 
1,5 gektar o‘zboshimchalik bilan egallab olingan, 
0,4 gektar o‘zboshimcha issiqxona qurilgan, 
2,4 gektar yer maydoni yaroqsiz holga keltirilgan, 
5,5 gektar boshqa holatlardan iborat [3]. Mazkur 
ma’lumotlardan yerlarimizdagi miqdor hisobini 
yuritishni takomillashtirish va qishloq xo‘jaligi 
yerlarimizni baholash uslublarini bosqichma 
bosqich amalga oshirish zarur deb hisoblaniladi.
Tadqiqot ob’ekti va uslublari. 
Tadqiqot 
ob’ekti sifatida Toshkent viloyati Zangiota 
tumani qishloq xo‘jaligi yerlari, yerdan 
foydalanuvchilar va ijarachilar xizmat qiladi.
Tadqiqotlar amaliyotda umummaqbul 
qilingan uslubiy qo‘llanmalar, xorij tajribalari 
asosida va kartografik ishlanmalar, yer fondi 
material hujjatlaridan ham foydalanilgan.
Tadqiqot natijalari va ularning 
muhokamasi.
Yerlarning sifat va miqdor 
ko‘rsatkichlari yerlarning qiymat bahosi 
chiqarishda muhim ahamiyat kasb etadi. Yerni 
baholash - bu yer uchastkasining adolatli 
narxini yoki qiymatini baholash va aniqlash 
usuli hisoblaniladi. Yerlarimizning qiymat 
bahosi shahar va qishloq hududlaridagi qishloq 
xo‘jaligi va noqishloq xo‘jaligiga bo’lish 
mumkin. Umuman olganda, qishloq xo‘jaligi 
yoki qishloq xo‘jaligi bo‘lmagan shaharlardagi 
yerlar qishloq yerlariga qaraganda yuqoriroq 
baholanadi. Unumdorroq qishloq xo‘jaligi 
yerlari odatda unumdor bo‘lmagan yerlardan 
yuqori baholanadi. Qishloq xo‘jaligiga 
mo‘ljallanmagan yerlar turar-joy, sanoat yoki 
tijorat yerlariga bo‘linishi mumkin va bunday 
yerlarning qiymati birinchi navbatda ular 
ustida tegishli inshoot qurish orqali rivojlanish 
salohiyatiga bog‘liq.
Yerlarni qiymat bahosini ishlab chiqishda 
xorij davlatlarda ham yerning miqdor va sifat 
ko‘rsatkichlariga e’tibor berib baholab kelinadi 
[5]. Yerlarni baholashda kartografik ta’minot 
bugungi kunning eng aktual kartografiya 
uslubiyoti hisoblaniladi. Yerlarni baholanishida 
har bir yerga oid ma’lumot va yer uchastkasining 
atrofidagi 
elementlar 
inobatga 
olinsa 
yerlarimizning aniq qiymati va shu asnosida