O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

I.1B-a
danakli va urug‘li bog‘zor 
yerlari.
19,890
-
19,89
-
-
-
-
-
19,89
I.1B-b
tokzorlar ekilgan yerlar.
2,356
-
-
2,356
-
-
-
-
2,356
I.1B-v
chiziqli ekilgan tutzor va tut 
plantatsiyalari.
8,102
-
-
-
8,102
-
-
-
8,102
I.1B-g
boshqa mevali 
ko‘chatzorlar.
0,071
-
-
-
-
0,071
-
-
0,071
I.1V
O‘tloq-yaylov sifatida 
foydalanishga yaroqli yerlar:
15,598
-
-
-
-
-
-
15,598
15,598
I.1V-a
cheklovlarsiz o‘tloq 
va yaylov sifatida 
foydalaniladigan yerlar.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
I.1V-b
pichanzor uchun mos va 
qat’iy normalangan qoramol 
o‘tlatiladigan yaylov yerlar.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
I.1V-v
pichanzor uchun mos lekin 
qoramol o‘tlatilatishga 
yaroqsiz yaylov yerlar.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
I.1V-g
mavsumiy yaylov uchun 
yaroqli yerlar.
15,598
-
-
-
-
-
-
15,598
15,598
Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
118
3-jadval
II. Boshqa sohalarda 
foydalanilayotgan yerlar.
Yer maydoni, ming gektar
Jami
Shu jumladan, sug‘oriladigan
Bo‘z yerlar
Yaylovlar
Q/x yer 
turlarining 
jami
Ekin yerlari
Bog‘zorlar
Tokzorlar
Tutzorlar
Boshqa 
mevali 
ko‘chatzo
II.
Boshqa sohalarda 
foydalanilayotgan yerlar.
69,246
1,292
0,633 0,044 0,089
0,005
0,390 5,487
7,939
II.2A
Foydalanish maqsadiga 
ko‘ra o‘rmon xo‘jaligi 
yerlar:
10,965
0,894
0,237 0,018 0,016
0,002
0,356 4,518
6,041
II.2A-a
asosan tabiat muhofazasi 
vazifalarni bajaruvchi 
o‘rmon va ixota 
daraxtzorlar
1,857
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2A-b
belgilangan rejim(sanoat, 
transport, aloqa, mudofa)
da operativ foydalanish 
ahamiyatiga ega bo‘lgan 
yerlar
20,568
0,004
0,017
-
-
-
-
-
0,021
II.2B
foydalanish maqsadiga 
ko‘ra suv xo‘jaligi yerlari;
19,006
0,264
0,146 0,017 0,072
0,001
-
-
0,499
II.2B-a
suv omborlari, oqin suvlari 
hamda ular egallagan yer 
maydonlari.
23,455
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2B-b
botqoqliklar va 
botqoqlashgan yerlar.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2V
Tabiatni muhofaza qilish 
va rekreatsiya maqsadida 
foydalaniladigan yerlar.
0,638
0,005
0,036 0,003
-
-
-
-
0,044
II.2V-a
sho‘rxoklar, yuqori 
sho‘rlangan tuproqlar va 
sho‘rtoblar.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2V-b
profili bo‘yicha 
gipslangan(kislotali) 
tuproqlar, toshli-shag‘alli 
erlar, cho‘llardagi qumli 
yerlar(meliorativ qurilish 
bosqichidagi yerlar).
0,850
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2D
Qurilishda foydalaniladigan 
yerlar.
11,857
0,003
0,008
-
-
0,002
-
0,015
0,028
II.2D-a
Axoli tomorqa yerlari
44,922
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2D-b
Yullar, ijtimoiy xovli va 
binolar
17,785
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2D-v
Boshqa yerlar
24,893
-
-
-
-
-
-
-
-
II.2E
Davlat zahira yerlar
6,152
0,122
0,189 0,006 0,001
-
0,034 0,954
1,306
I.
Jami
247,355 199,157 19,89 2,356 8,102
0,071
2,181 15,598
247,355
II.
Jami
183,022
1,292
0,633 0,044 0,089
0,005
0,390 5,487
7,939
Jami yerlar(30 satr)
430,303 200,449 20,523 2,400 8,191
0,076
2,571 21,085
255,294
Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
119
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 24 fevralda “Qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlardan 
foydalanish va muhofaza qilish tizimini takomillashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-5006-son 
qarori.
2. Z.Jabbarov, T.Abdraxmanov, A.Omonov va boshqalar “Neft va neft mahsulotlari bilan ifloslangan tuproqlar 
rekultivatsiyasi” Toshkent 2017 yil- 4b.
3. R.Q Qo‘ziev O‘zbekistonning tuproq klassifikatsiyalari tahlili// “O`zbekiston zamini” ilmiy-amaliy va innovatsion 
jurnal. Toshkent: O‘zdavyerloyiha DILI,2020.№2. V.5-7.
4. Soliq qo‘mitasi huzuridagi kadastr agentligi Andijon viloyati boshqarmasi 2021 yil 01 yanvar holatiga yer fondi 
ma’lumotlari.
5. https://effect.uz/k/2020/09/08/ andijonda aholi soni qanchani tashkil qiladi.htlm.
6. “O‘zdaverloyiha” davlat ilmiy loyihalash instituti Andijon viloyat bo‘linmasi tomonidan Andijon viloyatida tuproq 
sifatini baholash(2013-yil), sho‘rlanishga uchragan yer maydonlari tuproq tadqiqotlari(2017-yil kuzatuvlar bo‘yicha).
yerlar.
II-2A-a- asosan tabiat muhofazasi 
vazifalarni bajaruvchi ixota daraxtzorlar; 
2A-b- 
belgilangan 
rejim(sanoat, 
transport, aloqa, mudofa)da operativ foydalanish 
ahamiyatiga ega bo‘lgan yerlar;
2A-v- suv omborlari, oqin suvlari hamda 
ular egallagan yer maydonlari.
2B-a- botqoqliklar va botqoqlashgan 
yerlar;
2B-b- sho‘rxoklar, yuqori sho‘rlangan 
tuproqlar va sho‘rtoblar;
2B-v- profili bo‘yicha gipslangan(kislotali) 
tuproqlar, toshli-shag‘alli yerlar, cho‘llardagi 
qumli yerlar(meliorativ qurilish bosqichidagi 
yerlar).
Xulosa.
Andijon viloyatida mavjud 
430,303 ming gektar yer maydondagi 
22369 nafar yerdan foydalanuvchilar yer 
fondi toifalaridan foydalanishidan va huquqiy 
maqomidan kelib chiqib, yuqorida taklif 
etilayotgan yer klassifikatsiya bo‘yicha yer 
hisoboti yuritilgan taqdirda, yer resurslaridan 
yanada samaraliroq va oqilona foydalanish 
mumkin.
Boshqa sohalarda foydalanilayotgan 
yerlar toifasida ham 7,939 ming gektar qishloq 
xo‘jaligi yer turlari mavjud bo‘lib shundan 
2,053 ming gektari sug‘oriladigan yerlar 
jumladan: 1,292 ming gektar ekin yerlari,
0,633 ming gektar bog‘zor, 0,044 ming 
gektar tokzor, 0,089 ming gektar tutzorlar, 
0,005 ming gektar boshqa mevali ko‘chatzorlar 
egallagan yerlarni hamda 5,877 ming gektari 
sug‘orilmaydigan bo‘z va yaylov yerlarni tashkil 
etib, ular asosan boshqa soha(o‘rmon xo‘jaligi, 
suv xo‘jaligi) yer egalari tomonidan foydalanib 
kelinmoqda.
Ushbu yer klassifikatsiyasi bo‘yicha 
aniqlangan qishloq xo‘jalik yer turlaridan: 
xususan sug‘oriladigan qishloq xo‘jalik yerlaridan 
boshqa tarmoq sohalari tomonidan foydalanish 
samaradorligiga to‘g‘ri baho berish imkonini 
yaratadi.
Qoradaryo 
deltasi 
va 
uning 
terassalari(Jalaquduq 
tumani)da 
sholi 
yetishtirilayotgan tuproqlar agrofizik-kimyoviy 
xossalari bo‘yicha tuproq bonitirovkasi tizimini 
ishlab chiqish - mavzusidagi ilmiy tadqiqot 
ob’ekti bo‘lgan ushbu hududdagi ayni sholi 
ekini yetishtirib kelinayotgan yer maydonlarni
(458,2 
ga) 
taklif 
etilayotgan 
“yer 
klassifikatsiyasi”ning I.1A-b- Unumdorligi va 
ekin hosildorligiga salbiy ta’sir etadigan xossalari 
bo‘lgan, ma’lum bir ekin turini yetishtirishga o‘rta 
darajada yaroqli yerlar bandiga kiritish mumkin.
Bundan tashqari yuqorida keltirilgan 
2 va 3-jadval ko‘rsatkichlari bo‘yicha Andijon 
viloyati ma’muriy hududidagi yer resurslarini 
tavsiflashda oxirgi tur(bosqich) yer tuzish 
va yer kadastri ma’lumotlaridan foydalanish 
asosida, kichik yer turlari(taksonlar) egallagan 
maydonlarini ham aniqlanishi va ularni qishloq 
xo‘jaligi muomalasiga(oborotiga) qaytarish 
chora-tadbirlarini ko‘rish mumkin. Misol 
uchun: II.2B-b. Botqoqliklar va botqoqlashgan 
yerlar. II.2V-a. Sho‘rxoklar, yuqori sho‘rlangan 
tuproqlar, sho‘rtoblar va boshqalar.