O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---

O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
26
1-rasm.
 Xorazm viloyati Shovot tumanining gidrogeologik va tuproq gidromodul rayonlashtirish xaritalari.
ko‘rinishdan elektron raqamli ko‘rinishga 
o‘tkazishda xizmat qiladi. Karta va planlar 
tuzishning geoaxborot tizimi texnologiyasi orqali, 
ya’ni elektron karta va planlar ko‘rinishida tuzish, 
jumladan ArcGIS dasturi orqali quyidagi ketma-
ketlikda tuzish jarayonini tavsiya qilish mumkin: 
- tayyorgarlik ishlari. Elektron taxeometrlar 
va GPS asboblaridan, tasvirlarni qayta ishlash 
vositalaridan, izlanishlar raqamli ma’lumotlaridan, 
avtorlik originallardan, mavjud fond kartalari va 
boshqalardan dastlabki ma’lumotlarni to‘plash;
- kartografik va fond materiallarini, rastrli 
tasvirlarni bir xil masshtabga keltirish, so‘ngra 
ularni kompyuter xotirasiga joylash; 
- qishloq xo‘jaligi hududining skaner 
qilingan karta va planlari, rastrli tasvirlar, 
aerosuratlari va GPS asbobida bajarilgan s’yomka 
natijalari ma’lumotlarini kompyuter xotirasiga 
kiritish;
- yaratilayotgan kartaning mavzuli 
qatlamlarini, ularga tegishli jadvallarni ishlab 
chiqish va ularni tahlil qilish;
- ma’lumotlar bazasini yaratish. Ob’ektlar 
tasnifi mavjud jadvallar (atributlar) va matn 
ma’lumotlarni EHM xotirasiga kiritish. Shartli 
belgilar tizimini ishlab chiqish va qatlamlarga 
kiritish;
- tuzilayotgan kartaga konturlar, fermer 
xo‘jaliklari chegaralari, fermer xo‘jalik to‘g‘risida 
ma’lumotlar (fermer xo‘jaligining tashkil topgan 
yili, kadastr raqamlari, yo‘nalishi va boshqalar) ni 
kiritish [17].
Tuzilgan elektron raqamli karta xo‘jaliklar, 
SIUlari hududlarida sizot suvlari sathining 
joylashishi, tuproq sharoitini o‘rganish, ular asosida 
qishloq xo‘jaligi ekinlarining sug‘orish tartiblarini 
aniqlash, sho‘rlangan tuproqlar sho‘rini yuvish 
tartiblarini aniqlash ishlarida foydalanish mumkin. 
Bundan tashqari elektron raqamli karta va planlar 
sug‘oriladigan yerlar monitoringini olib borishda 
ham katta xizmat qiladi (1-rasm).