O’zbekiston va xitoy o’rtasidagi Iqtisodiy a’loqalar Tayyorladi : Muhammadjonov Oqiljon

1994-yilda ikki mamlakat oʻrtasida tuzilgan savdoiktisodiy hamkorlik boʻyicha hukumatlararo komissiya doimiy faoliyat koʻrsatib kelmoqda. Xu Szintaoning 2004-yil iyundagi OʻzRga tashrifi chogʻida Oʻzbekiston bilan Xitoy oʻrtasida sheriklik munosabatlari, doʻstlik va hamkorlikni yanada rivojlantirish va mustahkamlash toʻgʻrisida koʻshma deklaratsiya, shuningdek, narkotik vositalarning, psixotrop moddalarning noqununiy aylanishi va suiisteʼmol etilishiga qarshi kurashda xamkorlik qilishga, texnikaviyiktisodiy hamkorlikka oid bitimlar imzolandi. 2003-yil ikki tomon tovar ayirboshlash hajmi 216 mln. AQSH dollariga teng boʻldi. Shundan Oʻzbekistonning XXRga qilgan eksporta 53 mln., importi 163 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Soʻnggi yillarda Oʻzbekiston bozorlarida X. mollarining koʻpayganligini kuzatish mumkin. X.dan Oʻzbekistonga texnika, elektronika, elektr jihozlari, kofe, xalq isteʼmol mollari, choy va ziravor, optika priborlari va apparatlari, transport vositalari, toʻqimachilik mahsulotlari, kiyimkechak, poyabzal va boshqalar

2020 yil 1 yanvar holatiga ko’ra, mamlakatda Xitoy kapitali ishtirokidagi 1,652 kompaniya mavjud. Bu bir yil oldingidan 531 taga ko’p. Ushbu o’sishga qaramay, Xitoy operatsion kompaniyalar soni bo’yicha hamon ikkinchi o’rinda turadi – birinchi o’rinda 1828 ta kompaniya ishtirok etgan Rossiya kapitali (2019 yilda 401 ta kompaniya). Turkiya 1271 kompaniya bilan uchinchi o’rinda (o’tgan yili 397 paydo bo’lgan).Umuman olganda, 1-yanvar holatiga ko’ra O’zbekistonda chet el kapitali ishtirokidagi 7,560 ta kompaniya faoliyat yuritmoqda. Taqqoslash uchun, bir yil oldin 5517 ta korxona bo’lgan. 4006 ta korxona qo’shma korxona, 3554 tasi xorijiy.Xorijiy kapital ishtirokidagi korxonalarning asosiy qismi Toshkent shahrida – 4728 (62,5%), Toshkent – 851 (11,3%) va Samarqand – 396 (5,2%) viloyatlarida joylashgan. Asosiy sohalar sanoat – 2995 (39,6%) va savdo – 1668 (22,0%). 2023 yilning dastlabki to‘rt oyida, O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi 19,6 mlrd dollarni tashkil qildi. Bunda Xitoyning ulushi 17 foiz. Birgina aprel oyida 650 mln dollarlik oltin, qariyb 90 mln dollar qiymatidagi gaz eksport qilingan. Xususan, Xitoyga gaz yetkazib berish qayta tiklangan.