O`zbekiston va unga qo`shni bo`lgan Qirg`iziston, Tojikiston va Turkmaniston Respublikalari Markaziy Osiyo hududidagi mamlakatlardir



Download 1,16 Mb.
bet4/14
Sana27.10.2022
Hajmi1,16 Mb.
#857266
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
O\'zbekistonga qo\'shni markaziy osiyo davlatlari

Aholisi. Markaziy Osiyo aholisi so`nggi oltmish yil ichida, Ikkinchi jahon urushi yillaridagi katta yo`qitishlarga qaramay, salkam 3 baravar ko`paydi hamda 2013-yilning iyul oyiga nisbatan 70,0 mln. kishiga yaqinlashdi. Bu jahon aholisining o`rtacha o`sish sur`atlaridan birmuncha yuqoridir. Mintaqa aholisining son jihatdan o`sishida tabiiy ko`payish jarayoni asosiy omildir. Unda migratsion harakatlar ham muhim rol o`ynaydi. Mintaqa respublikalarida demografik holat bir xil emas. Aholisining tarkibida ruslar va boshqa yevropalik millatlar hissasi katta bo`lgan Qozog`iston va Qirg`izistonda tug`ilish ko`rsatkichlari ancha past. Aholisi tub milatlardan tarkib topgan Tojikiston, Turkmaniston va O`zbekiston respublikalarida aholining tabiiy o`sish ko`rsatkichlari ancha yuqoridir. Bu holat mazkur respublikalar aholisining dinamikasiga katta ta`sir ko`rsatmoqda. 
Mintaqa davlatlarida aholining o`rtacha zichlik ko`rsatkichlari ham turlichadir. Aholining bu ko`rsatkichlari har 1 km.kv maydonga O`zbekistonda 67 kishini, Tojikistonda 54 kishini tashkil qilgani holda, Qozog`iston (7 kishi) va Turkmaniston (12 kishi) ancha past ko`rsatkichga ega. Shu bilan birga aholisi eng zich (Farg`ona vodiysida 650 kishi) va eng siyrak (Markaziy Qozog`istonda 1-2 kishi) hududlar orasida ham katta tavofutlar bor. 
Markaziy osiyo mintaqasida urbanizatsiya darajasi ham yuqori emas. Shahar aholisining salmog`i Qozog`istonda 58,8% dan, Tojikistonda 26,4% gacha farqlanadi. Unda aholisi milliondan ortiq shaharlar faqat Toshkent (2,3 mln.) va Almati (1,3 mln.) dir. Urbanizatsiya darajasining pastligi (mintaqa bo`yicha o`rtacha 49,3%) respublikalarda industrial rivojlanish holati va iqtisodiyotda agrar tarmoqlar ahamiyatining qay daradaligi bilan bog`liqdir.
Xo`jaligi. Sobiq Ittifoq davrida Markaziy Osiyoning barcha respublikalarida iqtisodiyot uchun eng zarur bo`lgan xomashyo va yarimxomashyo mahsulotlar ishlab beruvchi tarmoqlarni rivojlantirishga erishildi. Ular, eng avvalo, tog`-kon sanoat tarmoqlari, qishloq xo`jalik (avvalo, paxta, g`alla) mahsulotlari yetishtirish va ularni dastlabki qayta ishlash sohalari edi. Markaziy Osiyo ishlab chiqarish hajmiga ko`ra sobiq Ittifoqning paxta, pilla, qorako`l terilari, sholi, quritilgan mevalar, mis, volfram, xrom, simob, uran, oltin, qo`rg`oshin kabi sanoat va qishloq xo`jalik mahsulotlari ishlab chiqaruvchi birinchi rayoni bo`lib keldi. Neft, tabiiy gaz, elektr energiyasi, paxtachilik majmuasida xizmat qilishga mo`ljallangan mashina va uskunalar yetkazib berishda ham regionning salomog`i ancha edi.

Download 1,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish