«O’zbekiston temir yO’llari» datk Тoshkent temir yo’l muhandislar instituti

Transformatorlar ishdan chiqishi asosan ularni chulg’amlari, kirishlari,

NTransformatorni ishdan chiqishi sabablariIshdan chiqish ulushi1Yuklama ostida kuchlanishni rostlash qurilmalari 48%2Yuqori kuchlanishli kirishlar 30%3Himoyalash qurilmalari 10%4Ulanish qismlari 12% transformatorlarni o’ramlar sonini qayta ulagichlari shikastlanishiga bog’liq.

O’chirgichlar va kuch transformatorlarning o’rtacha ishdan chiqish oqimlarining parametri quyidagicha:
Jihozni nomi220 kv110 kv35 kv6-10 kvYog’li o’chirgich0,0500,01070,00670,0060Kuch

transformatori0,0170,00460,00790,0060

2.2.4. Releli himoya va avtomatika uskunalari ishonchlilik ko’rsatkichlari
Releli himoya va avtomatika uskunalariga tortuvchi nimstansiyalarni navbatchi axborot-mantiqiy sistemalari kiradi. Ular qoidaga ko’ra doimiy ish holatida bo’lib va belgilangan parametrlarni nazorot qilib turadi. QT bo’lganda ular shikastlangan uchastkani ajratib qo’yishi lozim. Himoya etilayotgan uchastkada har qanday shikast sodir etilganda himoya ishlamasa yoki shikast bo’lmaganda u ishlab ketsa himoya ishdan chiqqan bo’ladi.

Energosistemalarda himoyalash uskunalarini ishlatish tajribasi ko’rsatadiki ularni ishdan chiqishi ЁC 70% - foydalanish personalni aybi bilan bo’ladi.

Himoyalash qurilmalarni ishdan chiqish oqimini parametrlarining qiymatlari.

Himoyalash uskunasiIshdan chiqish parametri oqimining yuqori chegarasi µ §Ishdan chiqish parametri oqimining quyi chegarasi µ §

Yuqori chastota blokirovkali distansion himoya ПЗ-156, ПЗ-157, ПЗ-158

6,25

2,26

Yuqori chastota blokirovkaga ega bo’lmagan distension himoya ПЗ-156, ПЗ-157, ПЗ-158

2,37

1,52

Shinalarni differensial himoyasi

2,69
1,45

Transformatorlarni differensial himoyasi
0,93

0,63

Transformatorlarni gazli himoyasi

0,64
0,44

Uzatish liniya ЁC 110-330 kv uch fazali bir martta ishlovchi АПВ (avtomatik qayta ulash)

1,25

0,71Transformatorni АВР (zaxirani avtomatik

ulash)

2,71

1,38
2.2.5. Telemexanika apparaturasi ishonchlilik ko’rsatkichlari

Telemexanika apparaturasini ishdan chiqishida teleboshqarish komandalarini bajarmaslik yoki noto’g’ri bajariladi, kontrol punktda signal mavjud bo’lganda dispetchrlik punktga noto’g’ri telesignalizatsiya berish. Apparaturani ishdan chiqishi yarim o’tkazgich tranzistorlarni ishdan chiqishi, diodlarni uzilishi yoki teshilishi, rezistorni kuyishi, paykalarni ishdan chiqishi va raz’emlardagi kontaktlarni yo’qolishi tufayli yuzaga keladi.
2.3. Ta’mirlanuvchi elektr jihozlarni puhtaligini hisoblash usullariga

umumiy harakteristika va misollar

Ta’minlanuvchi tiklanmaydigan elektr jihozlar puhtaligini ko’rsatgichlari odatda ishlatilish muddati bilan, tiklanadigan jihozlar uchun esa har doim calendar vaqt bilan aniqlanadi.

Puhtalik ko’rsatgichlari, odatda, barcha jihoz va uskunalar ular qo’shilganda ishga yaroqli bo’lishi kerak.

Ta’mirlanuvchi uskunalar puhtaligini hisoblaganda ko’p holda ikkita usul qo’llaniladi: integral tenglamalar usuli va differensial tenglamalar usuli. Differensial usullarni taraqqiy etishi izlanayotgan kattaliklarni shakllantirish uchun bevosita holat sxemalaridan aniqlashga imkon beradi.

Integral tenglamalar usuli shu joizlikka asoslanganki ketma-ket ishdan chiqishlar orasidagi ishlash muddati va tiklanish vaqtlari bir-biriga bog’lanmagan tesodifiy kattaliklar deb qabul qilinadi. Turli holatlar ehtimolini bog’laydigan integral yoki integro-differensial tenglamalar tuziladi va yechiladi. Bunda ishdan chiqishlar va tiklanish vaqtlar orasidagi ishlash muddatining taqsimlash qonunlariga prinspial chegaralashlar qo’yilmaydi. Bunda tenglamalarni tuzishni o’zi kifoya.

Lekin tuzilgan tenglamalarni yechish ko’p hollarda katta qiyinchiliklar tug’diradi.

Aniq natijalarni faqat ba’zi-bir taqsimlanish qonunlari uchun olish mumkin.

Ihtiyoriy taqsimlanish qonunlarida yuklangan va yuklanmagan rezervlangan sistemalarni ko’rib chiqamiz.

Bitta asosiy va k ta sonli yuklangan rezervli sistemaning ishdan chiqquncha ishlash muddati quyidagi formula bilan hisoblanadi:

µ § (2.2)

bunda µ § va µ § - mos ravishda shikastsiz ishlash o’rtacha muddat va elementni tiklash muddati.

Agar ikkita shikastlanish orasidagi vaqtni taqsimlanishi darajali bo’lsa berilgan vaqt orasidagi µ § shikastsiz ishlash ehtimolligini aniqlash uchun quyidagi formula qo’llaniladi:

µ § (2.3)

Differensial tenglamalar usulida ishdan chiqishlar va tiklanish vaqti orasidagi muddat vaqtning ko’rsatgichli taqsimlanishi qabul qilingan.

Avval sistemaning mumkin bo’lgan holatiga ko’ra sxema ko’rinishida matematik (mantiqiy) model tuziladi. Bu sxemada to’rtburchak yoki doiralar bilan mumkin bo’lgan holatlar tasvirlanadi va strelkalar bilan bir holatdan boshqa holatga o’tish yo’nalishi ko’rsatiladi. Bu sxema bo’yicha ehtimolli holatlar uchun differensial tenglamalar tuziladi.

Buning uchun quyidagi qoidalardan foydalanish maqsadga muvofiq:

Tenglamalarni chap holatida mos holatlar µ § ehtimolligini vaqt bo’yicha hosilasi yoziladi, o’ng tomondagi har bir had holatga bog’langan strelka tepasida turgan o’tish intensivligini shunga mos bo’lgan ehtimollik holatiga ko’paytmasiga teng;

Ishora strelka yo’nalishiga bog’liq (agar strelka holatga qaragan bo’lsa ЁC plyus, va aks holda ЁC minus);

Tenglamalar soni holatlar soniga teng bo’ladi, differensial tenglamalar sistemasi meyorlanish sharti bilan to’ldirilishi kerak, ya’ni barcha holatlar ehtimolligining yig’indisi birga teng bo’lishi kerak.

Differensial tenglamalarni Laplas o’zgartirishlari yoki boshqa usullar yordamidan foydalanib izlanayotgan puxtalik ko’rsatgichlarini aniqlash mumkin.

Elektr jihozlar ishlatilishida ularni to’xtatilishi mumkin bo’lsa, puxtalik ko’rsatgichlari sifatida odatda tayyorgarlik funksiyasi µ § va ishlatilmaslik funksiyasi µ § yoki shularga mos bo’lgan koeffitsientlardan foydalaniladi. Bunda barqaror ekspluatatsiya qilish rejimi ko’riladi, ya’ni µ §. Bu holda µ § bo’ladi va differensial tenglamalar sistemasi algebraic tenglamalar sistemasiga aylanadi.

Misol 1. Tortuvchi nimstansiyadagi ikkita kuch transformatoridan bittasi ish rejimida va ikkinchisi salt ishlash rejimida turibdi. Ikkala bloklar teng puxtalikka ega, ishdan chiqish jadalligi (интенсивностъ отказов) µ § 1/yil bo’lganda shikastsiz ishlash vaqti ko’rsatgich taqsimlanishiga ega, tiklanish vaqti esa quyidagi ko’rinishdagi Veybul taqsimlanishiga ega

µ §’ (2.4)

bunda µ §

Kuch transformatorini ishdan chiqquncha ish vaqtini va (0 , 100) kun davomida transformatorni beshikast ishlash ehtimolligini aniqlang.

Yechish. Kuch transformatorini ishdan chiqunga qadar ishlash vaqti µ § (2.2) formuladan aniqlash mumkin, buning uchun har bir transformatorni µ § va µ § larini alohida hisoblash lozim.

Masala shartida ko’rsatilgan taqsimlanish qonunlariga ko’ra:

µ §

µ §’

bunda µ §- gamma ЁC funksiyani belgisi.

Bu formulalarga son qiymatlarini, qo’yib hosil qilamiz:

µ § kun; µ § kun.

Bu qiymatlarni (5.4) formulaga qo’yamiz:

µ §

Endi µ § shart bajarilishini ko’rib chiqamiz:

µ §

Shart bajarildi, demak ishdan chiquncha ishlash muddatdagi taqsimlanish qonunini ko’rsatgich qonuniga yaqin deyish mumkin va shunga ko’ra hisoblashlarni quyidagi formula bo’yicha bajariladi:

µ §

Misol 2.

Tortuvchi podstansiyada o’rnatilgan Lisna-U turdagi telemexanika sistemaning apparaturasi shikastsiz ishlash va tiklanish vaqti ko’rsatgich taqsimlanishiga ega bo’lib tayyorlik koeffitsienti µ § ga teng. Agar shikastlanishgacha bo’lgan muddat µ §ni tashkil etsa, µ § davomida apparaturani ishga yaroqli holatini ehtimolligini µ § aniqlang.

Yechish: Malumki sistemaning ishga tayyorlanganlik koeffitsienti

µ §

Tiklanishning o’rtacha vaqtini µ § quyidagi formuladan aniqlaymiz:

µ §

bundan µ §

µ § uchun

µ §
II bobga xulosa

Nimstansiyalardagi asosiy va yordamchi jihozlar va uskunalarni texnik holatini o’zgarish qonunlarini: ishdan chiqish jadalligi µ §, ishdan chiqish oqimi µ §, hamda ishdan chiqishni matematik kutilishi µ §, dispersiyasi µ §, standart og’ish µ § va korregyatsion koeffitsientlarini asosida ilmiy asosda prognoz qilish va shular asosida profilaktik ishlar davrini maqsadli belgilash mumkin.

III BOB. Tortuvchi nimstansiya jihoz va uskunalariga texnik xizmat

ko’rsatishni optimallash.

3.1. Tiklanuvchi va profilaktika etiluvchi uskunalarni puxtalik modeli va

texnik xizmat ko’rsatishni optimallash.
Jihozni ishdan chiqish muddatini uzaytirish uchun u davriy ravishda oldini oluvchi tamirlanadi. Oldini oluvchi ta’mirlash manoga ega bo’lmaydi agar µ § bo’lsa, va zararli bo’ladi, agar µ § kamayuvchi bo’lsa. Agar ta’mirlash davri µ §bo’lsa ehtimollikni taqsimlanish zichligi unda ish uskunani ishdan chiquncha bo’lgan muddati:

µ §’ (3.1)

µ § (3.2)

bunda k ЁC oldini oluvchi tamirlashni nomeri.

Misol 1.

3.1-rasmda tekis taqsimlanuvchi ehtimolligi µ § bo’lgan µ § va oldini oluvchi ta’mirlash davri µ § bo’lgan µ §

muddatni grafigi keltirilgan. Bu hol uchun

µ §

ya’ni µ § davr o’tgandan so’ng jihozning ishga yaroqli elementlari µ § ni tashkil etadi.

3.1-rasmda µ § bog’lanish tasvirlangan. Birinchi uchastkani tenglamasi µ § µ §. µ § egri chiziq µ § egri chiziqni har bir uchastkada µ § qaytarilishidan hosil bo’ladi.

Bunda

µ §

Ishdan chiquncha o’rtacha ishlash vaqti µ §.

3.1-rasm. Oldini oluvchi ta’mirlash jadal bajarilishini effekti.

Oldini oluvchi ta’mirlash o’tkazilmaganda ishdan chiquncha ishlash vaqti teng bo’lar edi.

µ §

va µ §.

Shunday qilib elementning ishdan chiqmasligi jadal oldini-olyuvchi ta’mirlash o’tkazilganda yoki almashtirilganda sezilarli darajada ko’payadi.

Avariyaviy ideal ta’mirlashda esa µ § dan ko’proq intervalda o’rinli bo’lib, ya’ni stotsionar rejimda

µ § (3.3)

Jihozni ishga qo’yilishini boshlang’ich davrlarida µ § va µ § lar oshiriluvchi funksiya bo’lganda oldini oluvchi ta’mirlashlar avariyaviy ta’mirlashlarni o’rtacha chastotasini kamaytiradi:

µ § (3.4)

Oldini-oluvchi ta’mirlash uchun (3.1-rasm).

µ §; (3.5)

µ §; (3.6)

µ §; (3.7)

µ §. (3.8)

Agar µ § deb olsak, quyidagini olamiz:

µ §.

E’tirof etamizki oldini oluvchi tamirlash o’tkazilmaganda ishdan chiqish jadallik (интенсивностъ) µ § ga teng, ideal oldini oluvchi ta’mirlash o’tkazilganda esa o’rtacha ishdan chiqish jadallik µ § gat eng.

Agar oldini oluvchi ta’mirlashni narxi avariyaviy ta’mirlashning natijaviy narxidan va avariya tufayli zarardan kam bo’lsa, unda olsini-oluvchi ta’mirlash iqtisodiy jihatdan oqlanishi mumkin. Bunda uning davri yil bo’yi qilinadigan harajatlar va avariya natijasida bo’ladigan zararlarni hisobga olish bo’yicha optimallash mumkin:

µ § (3.9)

bunda

µ § - avariyani tiklashga va avariya oqibatidagi zarar.

µ § - prafilaktiv ta’mirlashga ketgan sarf-harajatlar.

(3.10) shart nisbiy harajatlarni minimum mezoniga mos keladi:

µ § (3.10)

Bunda

µ §; (3.11)

µ § (3.12)

(3.10) formuladan quyidagi tenglik kelib chiqadi:

µ § (3.13)

bu ifodani µ § bo’yicha differensiallab va nolga tenglashtirib, optimallash shartini olamiz:

µ § (3.14)

(3.14) shartga bo’y sunuvchi µ § ning qiymati optimal bo’ladi. (3.14) ifodani yechimi turli elementlar uchun 0 dan µ § oraliqda µ § funksiyani approksimatsiya qilish bilan bog’liq. Quyida (3.4) ni yechimi kuch transformatorlari va turbogenerator uchun keltirilgan.

Katta kuchlanishli kuch transformatorlar
Kuch transformatorlarning profilaktik texnik xizmati ularni davriy ko’rikdan o’tkazish, yog’ holatini nazorot qilish, gazli himoya signallari bo’yicha personalni harakatini nazorot qilish, joriy va kapital tamirlashdan iborat.

Kuchlanishi 110-220 kv li kuch transformatorlarni joriy ta’mirlashini optimal davrini aniqlaymiz, bunda izolyatsiyani yemirilishi oqibatida ishdan chiqish oqimining parametri quyidagi funksiya bilan approksimatsiyalanadi:

µ § (3.15)

Optimallsh sharti (3.14) quyidagicha yoziladi:

µ § (3.16)

yoki

µ § (3.17)

bundan

µ § (3.18)

(3.18) shartga qoniqadigan profilaktik ta’mirlash davrini µ § aniqlash uchun yordamchi funksiya µ § quramiz (3.2-rasm).

3.2-rasm. Kuch transformatorlarini joriy ta’mirlash davrini optimallashga doir.

Avariyaviy ishdan chiqish µ § va tiklash capital ta’mirlashga sarf-harajatlarni hamda joriy ta’mirlashga ketgan sarf-harajatlarni µ § baholab va ularni nisbatini hisoblab 3.2-rasmdagi grafikdan optimal joriy ta’mirlash davrini toppish mumkin. Kuchlanishi 110 kv li kuch transformatori uchun µ § 220 kv transformatorlar uchun esa µ § va mos ravishda joriy ta’mirlashning davrini topamiz: 1,2ЎK3,2 va 1,8ЎK2,7 yil. Olingan natijalar shuni ko’rsatadiki, podstansiyalarda texnik xizmat qilinmaydigan kuch transformatorlarni joriy ta’mirlanishi uch yil atrofida bo’lishi kerak.

3.2. Havoli o’chirgichlarga profilaktik xizmat ko’rsatishni strategiyasi va

puxtalikni prognozlash.

Yuqori kuchlanishli o’chirgich ЁC energosistema kommutatsion qismining muhim elementlaridan biridir. Uni puxtaligi qisqa tutashish toklarni o’chirishda ishdan chiqishlarni lokalizatsiyalaydi va normal rejimni tiklaydi.

O’chirgich puxta ishlashi extimolini bevosita meyorlangan stend yordamida sinab bo’lmaydi, chunki stend sinashlarga faqat birinchi tajriba namunasi qo’yiladi, va

bunda real ekspluatatsiya sharoitlarini yaratib bo’lmaydi. Shu sababli o’chirgichlarni puxtaligini prognozlash uchun turli matematik modellar qo’llaniladi.

Yuqori kuchlanishni t vaqt davomida shikastsiz ishlash ehtimolini quyidagi ko’paytma bilan ifodalaymiz:

µ § (3.19)

bunda µ §, µ § va µ § - boshlang’ich ishdan chiqishlar bo’lmasligini, to’satdan bo’ladigan ishdan chiqishlar va yoy o’chiruvchi qurilmalar tufayli ishdan chiqishlar ehtimolligi.

Ekspluatatsiyani boshlang’ich davrida o’chirgichning montaji va rostlanishini defekti tufayli uni ishdan chiqishining ehtimolligi statistika materiallariga ko’ra 0,001 dan 0,006 gacha o’zgardi.

Binobarin o’xhirgichlar puxtaligini prognozlashda boshlang’ich vaqtda ishdan chiqish ehtimolligi µ § deb olish ma’qul.

To’satdan ishdan chiqishlar vaqti nisbatan parametri µ § bo’lgan eksponensial qonun bilan o’zgaradi:

µ §

Bunda µ § dani qiymati yetarli aniqlik bilan ekspluatatsiya natijalariga ko’ra aniqlanishi mumkin.

Havo uzatish liniyalari ulanishlarida o’rnatiladigan o’chirgichlarda yoy o’chiradigan kameralarini ishdan chiqishi bir tekis bo’lmaydi.

Havo o’chirgichlar qisqa tutashish bo’lgan joydan turli masofada o’rnatilishi mumkin. Ularga salt ta’sir etadigan qisqa tutashishlar chaqmoqli kunlarda ko’payadi.

Havo o’chirgichlar har qanday vaqtda ma’lum ishga yaroqli holatlar µ § ga bo’lishi mumkin.

µ § - holat esa ishdan chiqish holatidir.

Ishdan chiqishni turli jadalligi µ §ni o’ta yuklanishni natijasi deb qarash mumkin. O’chirgichning boshlang’ich resursini N bilan belgilaymiz. Turli o’ta yuklanishlar o’chirgich resursini turli darajada kamaytiradi. Parametri µ § bo’lgan yuklanish resursni µ § qismga kamaytiradi, µ § esa µ § ga kamaytiradi, µ § esa o’chirgichni ishdan chiqishiga olib keladi.

Ishdan chiqmaslik ehtimoli, birinchi holatdan µ § - holatgacha ehtimolliklar yig’indisiga teng bo’ladi:

µ § (3.20)

Har bir i ЁC holat ishlatilgan resurs N-i va qoldiq resurs bilan xarakterlanadi.

Bu holatning ehtimolligi quyidagi differensial tenglama bilan ifodalanadi:

µ § (3.21)

bunda j ЁC boshlang’ich resursni µ § qismini ishlab bo’linganligini parametri.

Agar boshlang’ich resursni ma’lum qismi ishlatib bo’lingan vaqtdagi shikastsiz ishlash ehtimolligini ko’rilsa, ya’ni joriy vaqtdagi resurs boshlang’ichdagiga teng bo’lmasa (n

µ §; (3.22)

µ § (3.23)

Bu model yordamida yuqori kuchlanishli uzgichlarni shikastsiz ishlash ehtimolini aniqlash mumkin.

ВВБ seriyali o’chirgich chegaraviy qisqa tutashishlar qiymatini 61% dan 30% ga teng 20 ta qisqa tutashishlarni o’chirishi mumkin, yoki 10 ta chegaraviy qisqa tutashishlarni, yoki 4 ta uzoq bo’lmagan qisqa tutashishlarni. Binobarin notekis ishdan chiqish modeliga (3.23) µ § larda j=1; 2; va 5 ga teng bo’ladi, bunda µ §- chegaraviy qisqa tutashishni 30ЎK60% tashkil etadigan qisqa tutashishlarni chegarasi, µ § - shu turdagi o’chirgich uchun chegaraviy qisqa tutashishlarning chastotasi va µ §- uzoq bo’lmagan qisqa tutashishlarning chastotalarini kiritiladi.

Tipaviy sinashlarni natijasiga ko’ra o’chirgichlarning boshlang’ich resursi N=20 ga teng.

Chegaraviy qisqa tutashishlar tokini 60% tashkil etadigan qisqa tutashishlar soni µ §, chegaraviy qisqa tutashishlar soni µ § va uzoq bo’lmagan QT lardan keyin o’chirgichni qolgan resursi modelga ko’ra quyidagicha aniqlanadi:

µ §

(3.23) tenglamani yechib yoy o’chiruvchi qurilmasi yemirilishi sababli o’chirgich ishdan chiqish ehtimolini µ § µ § ga hisoblash uchun quyidagi tenglamani hosil qilamiz:

µ § (3.24)

bunda µ §; µ §; µ §; µ §; µ §; µ §.

3.3-rasmda bu formula bo’yicha turli µ §,µ § va µ § larni nisbatida qurilgan egri chiziqlar tasvirlangan. 3.3-rasmda liniya sust himoyalangan.

3.3-rasm. Resurs ishlatilishi bo’yicha shikastsiz ishlash ehtimolligini bog’lanishi.
Shtrix chiziqlar bilan huddi shunday egri chiziqlar bir tekis yemirilish modelidan foydalanilgan bog’lanishlar quyida ko’rsatilgan:

µ §. (3.25)

Keltirilgan egri chiziqlarni tahlili shuni ko’rsatadiki, resursni bir ishlatilishini e’tiborga olish zarur, sks holda shikastsiz ishlash ehtimolligini bahosi yuqori bo’ladi.

Matematik model yordamida olingan µ § bog’lanish, o’chirgich ishini qayd etilgan shikastsiz ishlash ehtimolligi hisobga olingan holda, uning resursini istalgan qiymatiga ko’ra prognozlashga imkon beradi.

Misol 1. O’rtacha yillik qiymatlari µ §; µ §; va µ § qisqa bo’lmagan liniya o’rnatilgan. ВВБ rusumli resursi ishlatilmagan (n=N) o’chirgich davri t=1 yil bo’lgan ta’mirlanishni boshida µ § ga va µ § ga ega.

µ §

Agar zavod tomonidan resurs N=15 gacha kamaytirilgan bo’lsa,

µ §

O’chirgichlar uchun beshikast ishlashning ehtimolligi 0,95-0,99 bo’lishi kerak, binobarin, resursni N=15 ga teng bo’lishi va ta’mirlashlar orasidagi davr oshishiga ruhsat etilmaydi.

Endi faraz qilamiz, momaqaldiroq faslida o’chirgich resursi n=15 ga teng bo’lsin. Momaqaldiroq faslida µ §; µ §; µ §µ § qiymatlarini (3.25) formula bilan hisoblaymiz:

µ §ЎKЎK 0,25 0,5 1,0 2,0

µ §ЎK.. 1,00 1,00 0,99 0,97

Agar momaqaldiroq fasligacha navbatdagi tiklantiruvchi ta’mirlash o’tkazmasa ham bo’ladi, chunki µ § ni qiymati ancha yuqori.

Agar resurs 10(n=10) gat eng bo’lsa µ § quyidagi qator bilan ifodalanadi:

µ §ЎKЎK 0,25 0,5 1,0 2,0

µ §ЎK.. 0,99 0,99 0,96 0,80

Bu holda albatta momaqaldiroq faslidan avval navbatdan tashqari tiklantiruvchi ta’mirlash o’tkazish shart. Ta’mirlashdan keyin µ § ma’qul bo’lgan qiymatlarga ega bo’ladi: (n=N=20)
µ §ЎKЎK 0,25 0,5 1,0 2,0

µ §ЎK... 1,0 1,0 1,0 1,0

Misol 2. Boshlang’ich resursi N=20 bo’lgan o’chirgich parametrlari µ §; µ § va µ §.

Yoy o’chirish qurilmasini yemirilishi natijasida bo’ladigan ishdan chiqish ehtimolligi µ § ta’mirlash zarur. Bunday ehtimollik t<0,5 bo’lganda kuzatilishi mumkin, binobarin o’chirgichni ishga tushirgandan keyin birinchi tiklantiruvchi ta’mirlash 0,5 yildan keyin o’tkazilishi kerak.

Faraz qilaylik, momaqaldiroq faslidan avval o’chirgichning resursi n=15 ga teng bo’lsin. Momaqaldiroq faslida turli ishdan chiqish jadalliklarni o’rtacha oylik qiymatlari µ §; µ §; µ § bo’lsin. µ § qiymatlarni (3.25) formula bo’yicha hisoblanganlari quyidagicha bo’ladi:

µ §ЎKЎK 0,25 0,5 1,0 2,0

µ §ЎK... 1,00 1,00 0,98 0,58

Bu holda momaqaldiroq fasli boshlanishidan avval rejadan tashqari tiklanuvchi ta’mirlash o’tkazilishi lozim. Ta’mirlashdan keyin µ § quyidagi ko’rinishga ega (n=N=20).

µ §ЎKЎK 0,25 0,5 1,0 2,0

µ §ЎK... 1,00 1,00 1,00 0,84

Momaqaldiroq fasli davrida 2x4 toki 60% li qisqa tutashishlar va 2x0,4 uzoq bo’lmagan QT lar bo’lgandan keyin o’chirgichning resursi µ § bo’ladi. Bu resursda t<0,125 yilda ehtimollik µ §>0,95 bo’ladi, binobarin, tiklanuvchi ta’mirlashni sezondan keyingi eng yaqin oyda boshlash lozim.

Yuqorida ko’rib chiqilgan misollardan shuni hulosa qilish mumkinki, havoli o’chirgichlarni profilaktik ishlarini quyidagi uchta asosiy yechimlarga keltirish mumkin:

1) µ § qiymatlari katta bo’lganda µ § - navbatdan tashqari ta’mirlashlarni resurs ishlatilib bo’lgandan keyin va kapital ta’mirlashlarni umumiy yemirilishdan keyin o’tkaziladi;

2) µ § o’rtacha qiymatlarga µ § ga teng bo’lsa joriy va kapital ta’mirlashlar umumiy yemirilishlarni hisobga olib, navbatdan tashqari ta’mirlashlar esa momaqaldiroq sezonidan avval va keyin o’tkazilishi maqsadga muvofiq;

3) µ § kichik qiymatlarga µ § teng bo’lsa joriy va kapital ta’mirlashlar umumiy yemirilishi hisobga olib bajariladi.

Joriy va kapital ta’mirlashlar hamda navbatdan tashqari ta’mirlashlar davri belgilangan shikastsiz ishlash ehtimolligi qiymatiga bog’liq. Hozirgi vaqtda ВВБ rusumli havo o’chirgichlarni joriy ta’mirlashlari yilda bir marta, va capital ta’mirlashlar 3-4 yilda o’tkaziladi. Navbatda tashqari ta’mirlashlar o’chirgichlar soni 4ч6 ga yetganda bajariladi.

III bobga xulosa
Tortuvchi nimstansiya jihoz va uskunalariga (katta kuchlanishli kuch tansformatorlar, havo o’chirgichlar, uzatish liniyalar, kontakt tarmog’i va hokazo) joriy ta’mirlash optimal davrini aniqlashda, misol uchun izolyatsiya yemirilishi oqibatida ishdan chiqish oqimini umumiy holda µ § bilan appraksimatsiyalanadi va yillik solishtirma sarf-harajatlar kirgan tenglamadan optimal davr aniqlanadi.

IV BOB. Texnik-iqtisodiy qism va elektr jihozlarni joriy ta’mirlash va ularga

texnik xizmat ko’rsatishda havfsizlik qoidalari.

4.1. Elektr jihozlarni ta’mirlashni texnik-iqtisodiy samaradorligi.

Tortuvchi nimstansiyalarni loyihalashda va ekspluatatsiyasida texnik yechimlarni optimallash shuni bildiradiki, berilgan ishlab chiqaruvchi samaradorlik (mavjud quvvat, elektroenergiyani istemolchilarga uzatilishi, puxtalik va sifat darajasi) mumkin bo’lgan minimal material va ish kuchi resurslaridan foydalanilgan holda bajariladi.

Texnik ko’rsatmalarni bajarilishini ta’minlaydigan bir necha bo’lishi mumkin bo’lgan variantlaridan optimal variantni aniqlashda jihozlarni qurishda va ekspluatatsiya qilishda keltirilgan sarf-harajatlarni hisoblash kerak.

Tortuvchi podstansiyalardagi energetic jihozlarni qurish va ma’lum ketma-ketlikda ishga tushirishga ko’ra keltirilgan harajatlar turlicha hisoblanadi.

Agar jihozni o’rnatish va ishga tushirish yil davomida o’tkazilsa, unda

µ § (4.1)

bunda

µ § - keltirilgan harajatlar;

µ § - capital harajatlar; energetikada µ §;

µ § - meyoriy samaradorlik koeffitsienti;

µ § - qurilish harajatlari.

Agar qurilish bir necha yil T davom etsa, unda

µ § (4.2)

bunda

µ § - turli vaqtdagi harajatlarni har bir xalq xo’jaligining sohasi bo’yicha davlat tomonidan keltirilgan meyoriy koeffitsient. Bu koeffitsient energetikada µ §;

µ § - t ЁC yildagi kapital harajatlar;

µ §- barcha variantlarga yagona tanlab olinadigan keltirilgan qurilish yili.

Misol 3.10.

4.1-rasmda kuchlanishi 110 kv bo’lgan tortuvchi podstansiya ta’mirlanishini ikki variantli sxemalari keltirilgan. Bu ikki variantlar shu turdagi podstansiyalarni na’munaviy sxemalari bo’yicha tuzilgan bo’lib, bir-biridan liniyalarda va jihozlarda bo’ladigan qisqa tutashishlardan saqlanish uchun ta’minlovchi tarmoqlarni seksiyalash usullari bilan farq qiladi. Sxema elementlarining puxtalik ko’rsatgichlarining hisoblangan qiymatlari 3.3- jadvalda keltirilgan.