«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti

Transformator moyining kuchlanishga nisbatan elektr mustahkamligi
Apparatdagi 
kuchlanish, kV 
Moyning elektr mustahkamligi, kV/mm (h = 2,5 mm ) 
Quruq holatda 
Ekspluatatsiya sharoitida 
≤.6 
35 
110,220 
≥ 330 
25 
30 
40 
50 
20 
25 
35 
45 
Bu jarayon yorug‘lik, quvvatli nur va aktiv katalizatorlar ta‘sirida tezlashadi. 
Eskirish jarayonida transfarmator moyining rangi to‘qarib, quyuqlashadi, tgδ 
qiymati kattalashadi. Filtrlash, regeneratsiya qilish va boshqa usullar orqali 
transformator moyi eskirishining oldi olinadi. 
185
[T.K. Basak. Electrical engineering materials. New Age Intenational, Nil edition. USA, 
2009. 107-109 bet.] 
186
[T.K. Basak. Electrical engineering materials. New Age Intenational, Nil edition. USA, 
2009. 107-109 bet] 

---

Neftdan tayyorlanadigan kondensator moyining tozalanish sifati transformator 
moyiga nisbatan birmuncha yuqori bo‘ladi. Kondensator moyining zichligi 866-
901 kg/m
3
, qotish harorati -45
0
C, dielektrik xossalari: 
e
r
=2,1

2,3; 
tgδ
=0,002; 
E
t
= 
20 MV/m. Qattiq dielektrik hisoblangan qog‘ozga kondensator moyi shimdirilsa, u 
holda mazkur qog‘ozning dielektrik xossalari yaxshilanadi. Natijada, uning asosida 
ishlab chiqarilgan kondensatorning hajmi va massasi, shuningdek narxi ham 
kamayadi. Kondensator moyi elektr texnikada kondensator ishlab chiqarishda 
foydalaniladi
187
.
Kabel moyi bir necha navda ishlab chiqarilib, uning asosini neft mahsuloti 
tashkil etadi. Bunday moy shimdirilgan qog‘oz o‘zidan issiqlikni yaxshi tarqatadi 
va izolyatsiyaning elektr mustahkamligi ancha ko‘tariladi. Kabel moyining ana shu 
xossalari undan katta quvvatga ega, yuqori kuchlanishli kabel ishlab chiqarishda 
foydalanish imkonini beradi. Kabel moylarining chaqnash harorati va 
qovushqoqligining nisbatan yuqoriligi uni boshqa moylardan ajratib turadi.
188
7-
jadvalda ba‘zi kabel moylarining fizik va kimyoviy xossalari keltirilgan. 
187
[T.K. Basak. Electrical engineering materials. New Age Intenational, Nil edition. USA, 
2009. 110-111 bet.] 
188
[T.K. Basak. Electrical engineering materials. New Age Intenational, Nil edition. USA, 
2009. 110-111 bet.] 

---

7-
jadval