«O’zbеkiston tеmir yo’llari» aj toshkеnt tеmir yo’l muhandislari instituti hayot faoliyati havfsizligi kafedrasi

17- LABORATORIYA ISHI 
 
 
 
YONUVCHI SUYUQLIKLARNING CHAQNASH HARORATINI 
ANIQLASH 
 
Ishning maqsadi:
Tez alangalanuvchan va yonuvchan suyuqliklarning 
chaqnash haroratini aniqlash va ularga baho berish. 
Umumiy ma’lumotlar 
Ma’lumki chaqnash harorati 61 
0
C gacha bо‘lgan suyuqliklar tez 
alangalanuvchan /TAC/ va chaqnash harorati 61 
0
C dan yuqori bо‘lgan 
suyuqliklar
yonuvchan suyuqliklar /YOC/ deyiladi. 
Elektr uskunalarining tuzilish qoidalari /PUE/ bо‘yicha barcha portlash 
xavfi tug‘dira oladigan miqdorda TAC ishlatiladigan yoki saqlanadigan 
xonalar portlash xavfi mavjud xonalar hisoblanadi. 
Yonuvchan moddalar saqlanadigan yoki ishlatiladigan xonalar esa 
yong‘in xavfi mavjud xonalar hisoblanadi. 
Yong‘in xavfi bо‘yicha barcha texnologik jarayonlarni quyidagi besh 
kategoriyaga bо‘lish mumkin: 
A kategoriyasi - portlash va yong‘in xavfi bor. Bularga chaqnash 
harorati 28°C gacha bо‘lgan suyuqliklar saqlanadigan va ishlatiladigan 
sexlar kiradi. (benzin omborlari, yoqilg‘i moy omborlari, neftni qayta 
ishlash zavodlari); 
B kategoriyasi - portlash va yong‘in xavfi bor. Bularga chaqnash 
harorati 28°C dan 61°C gacha bо‘lgan suyuqliklar saqlanaligan va 
ishlatiladigan sexlar kiradi. -(neft mahsulotlari omborlari); 
V kategoriyasi - yong‘in chiqish xavfi bor. Bularga yonuvchan qattiq 
materiallar bilan ishlaydigan va chaqnash harorati 61°C dan yuqori bо‘lgan 
suyuqliklar saqlanadigan va ishlatiladigan sexlar kiradi (tо‘qimachilik 
korxonalarining asosiy sexlari); 
G kategoriyasi - bularga qizigan, chо‘g‘langan va erigan holdagi 
moddalarning hamda gaz va suyuq holidagi yoqilg‘ilar mavjud sexlardir 
(temirchilik ustaxonalari, qozonxonalar, issiqlik bilan ishlov berish sexlari 
va shunga о‘xshash); 
D kategoriyasiga yonmaydigan materiallarga sovuq holda ishlov berish 
sexlari kiradi. (mexanika sexlari, ipak chuvish sexlari, kanop zavodlari va 
shunga о‘xshash).