Samarqand Davlat Chet tillari instituti “Roman-german tillar” fakulteti “Ingliz tili nazariyasi va amaliyoti” yo’nalishi 1-bosqich talabasi Bozorova Shohsanamning
“O’zbekiston tarixi”fanidan tayyorlagan prezentatsiyasi
Mavzu:Amir Temur va temuriylar davrida ilm-fan va madaniyat
Reja: 1. Amir Temurning hokimiyat tepasiga kelishi.Uning markazlashgan davlat tuzishdagi tarixiy xizmati 2. Amir Temur hukmronligi davrida Samarqand va Xuroson madaniyatining ravnaqi. 3. Temuriylar davrida san 'at, adabiyot, musiqa Amir Temurning hokimiyat tepasiga kelishi. o'zboshimchaligi va jabr-zulmning kuchayib borishi xalq ommasining qo'zg'alishiga olib keldi. Bu xalq qo'zg'olonlarining eng yirigi - 1337 yitda Sabzavor shahrida boshlanib, qariyb 45 yil davom etgan sarbadorlarchiqishidir. Xalq ommasining ajnabiy istilochilar hamda mahailiy ezuvchilarga qarshi ayovsiz kurashi, Markaziy Osiyoda mo'g'ullar hukmronligini ancha zaiflashtirdi va ularga qarshi keskin kurash kuchayishi uchun qulay zamin yaratib berdi. jarayonda tezda ko'zga tashlandi hamda mamlakat hayotida juda katta rol o'ynadi. Amir Temur tarqoq va uzoq urushlardan xonavayron bo'lgan Movarounnahr va Xuroson yerlarini mo'g'ullar mustamlakasidan ozod etib, yagona, mustaqil va mustahkam davlatga birlashtirdi. Uning markazi etib Samarqand shahri tanlandi. Amir Temur davlati o'z davrida Ovro'pa va Osiyoda eng yirik, mustahkam va rivojlangan davlat sifatida tanildi. Temur vafotidan so'ng ham XVI asr boshiga qadar uning avlodlari mamlakatga hukmronlik qildilar. Temuriylar davrida markaziy davlat ikkiga - Movarounnahr va Xurosonga ajralib idora etildi. Samarqand va Hirot bu ikki davlatning markazi bo'lib xizmat qildi.Ayniqsa, Temuriylar uzoq vaqt hukmronlik qilgan Shohrux, Ulug'bek, Husayn Boyqaro davrlarida madaniyat gullab yashnadi. Musulmon Sharqi, ayniqsa, Markaziy Osiyoning madaniyati tarixida Temur va Temuriylar hukmronlik davri - XIV asrning ikkinchi yarmidan XVI asrning boshlarigacha bo'lgan davr so'nggi umumiy tarixiy rivojlanishga juda ta'sir ko'rsatgan yorqin, sermazmun, samarali davr hisoblanadi. Bu davrda o'zbek tili adabiy til sifatida uzil - kesil shakllandi va Markaziy Osiyoning so'nggi madaniy rivojiga katta ta'sir ko'rsatdi. Bu yuksalish birinchi navbatda Amir Temur nomi va faoliyati bilan uzviy bog'liq bo'lsa, uning o'g'illari, nabira va boshqa avlodlari u boshlab bergan ijtimoiy - madaniy hayotidagi yo'nalishlarini davom ettirishga, Temuriylar saltanatining an'analarini saqlab qolishga harakat qildilar. Amir Temur va Temuriylar davrida barpo etilgan me’moriy obidalar va bog’lar
Samarqandda
Go’ri Amir maqbarasi
Shohi Zinda ansambli
Ko’ksaroy
Bo’stonsaroy
Bibixonim masjid va madrasasi
Ulug’bek rasadxonasi
Ulug’bek madrasasi
Bog’I Dilkusho
Bog’I Behisht
Bog’I Jahonaro
Bog’I nav
Bog’I Davlatobod
Bog’I Shamol
Hirot va uning atrofida
Boysunqur Nigoristoni
Gavharshodbegim madrasasi
Ixlosia madrasasi
Xalosia xonaqohi
Shifoia shifoxonasi
Toshkent atrofida Zangiota maqbara majmuyi
Turkistonda Ahmad Yassaviy maqbarasi
Shahrisabzdagi Oqsaroy majmuyi
Temur mamlakatning iqtisodiy qudratini oshirishga harakat qildi. U ishg'ol qilgan xorijiy mamlakatlardagi ilm ahlini o'z panohiga oldl Movarounnahr va Xuroson shaharlarini obodonchiligi uchun jon kuydirdi. Rus olimi A.Y.Yakubovskiy Temurning bu sohadagi ishlari haqida yozgan edi: "U yosh hisob - kitoblik xo'jayin edi. U Movarounnahrga nafaqat turli - tuman boyliklami, balki hunarmand, musavvir, me'mor va olimlarni ham olib keldi. To'g'ri Movarounnahrning o'zi mutaxassis". Bajardi:Bozorova Shohsanam Tekshirdi:
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Karimov.I.A “Amir Temur-faxrimiz,g’ururimiz”,”O’zbekiston”-1997
2.Murtazayeva R.X.O’zbekiston tarixi,darslik-T.:2003
3.Azamat Ziyo “O’zbek davlatchiligi tarixi”-T.:Sharq.2000
4.Mo’minov I “Amir Temurning O’rta Osiyo tarixida tutgan o’rni va roli”-T.:”Fan” 1993
Tayanch so’z va iboralar
Siyosiy tarqoqlik
Amir Temur
Markazlashgan davlat
Amir Temur urushlari
Temur tuzuklari
Madaniyat
Movarounnahr
Xuroson
E’tiboringiz uchun rahmat
Samarqand-2020
Do'stlaringiz bilan baham: |