O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

1884-yili
Toshkentda S a id g ‘ani Saidazimboy 
uyida ochiladi. Undan o'rnak 
olib boshqa davlatmand kishilar ham o‘z uylarida shunday maktablarni 
ocha boshladilar. Dastlab bu maktablarga mahalliy savdogar va ishbi- 
larmonlar o‘z farzandlarini o'qishga berishgan.
1911-yilga 
kelib bunday maktablarning soni 
89 taga 
yetadi. Ammo 
bu maktablardagi o'qitish usullari va darajasi Rossiyaning o'zidagi mak­
tablar bilan taqqoslanganda ancha sayoz bo'lgan. Rus-tuzem maktab- 
larida o'quv kuni 
ikki 
qismdan iborat bo'lib, dastlabki mashg'ulotlarni 
rus o ‘qituvchisi 
(
o'quv
; 
yozuv, hisob),
 ikkinchi qismidagi mashg'ulotlar­
ni 
mahalliy o‘qituvchi 
olib borardi. 
1896-yili Toshkentda 
birinchi 
gim-
naziya 
ochilib, unda zamonaviy fanlar, boshqa tillar va kundalik tur- 
mushda zarur bo'ladigan bilimlar o'qltilgan.
Yanai usulmaktablari.
 Bu davrda o'Ikadagi mahalliy ziyolilar, jadidchilik 
harakatining namoyandalari tomonidan mlllly madanlyat, diniy e’tiqod, 
mahalliy an’analar va odatlar asosidagi yangi maktablar ochilgandi. Bun­
day yangi usuldagi jadid maktablarida 
tarix, matematika, geografiya,
ona tili 
kabi fanlar ham o'qitilgan. Yangi usul maktablarining diniy maktab 
va madrasalardan yana bir farqi shunda bo'lganki, unda nafaqat islom 
dini va tarixi, balki mahalliy turkiy xalqlar tarlxi, Turon tarixi bo'yicha ham 
ta’lim berilgan. Turkistonda dastlab jadid maktablari 
Buxoro, Toshkent,
Qo‘qon, Andijon, X iva