O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

qoraqalpoqlarning Rossiyaga emas, Kichik juz xonligiga yasoq to'lashi 
tan olindi. Qoraqalpoqlarning Rossiya imperiyasi fuqaroligiga qabul 
qilinishi ularni Eron hukmdori Nodirshoh hujumidan saqlab qoldi.
Ooragaboa va Xiva munosabatlari.
 Qoraqalpoqlarning asosiy qismi 
notinch og'ir yillarda Amu va Sirdaryo oralig'idagi bo'sh yotgan yerlar- 
ga, Yangidaryo va Quvondaryo bo'ylariga ko'chib kelib yashardilar. Bu 
yerlar Xiva xonligiga chegara hududlar edi. Bu yangi yerlar qoraqal­
poq xalqining o‘ta mashaqqatli mehnati evaziga o'zlashtirilgan. Tarixchi 
olimlar 
Yangidaryoda 
yaratilgan ajoyib sug'orish inshootlari tizimiga - 
bu qoraqalpoq xalqi qahramonona mehnatining ulug'vorligi xotirasidir 
deb baho bergan lar.
Markaziy hokimiyat qoraqalpoqlarni bo'ysundirmasdan turib orollik 
o'zbeklarni itoat ettira olmasligini yaxshi tushungan. Bungacha ham 
Xiva xonligi Orolbo'yi o'zbeklari bilan qo'shni yashayotgan qoraqalpoq­
larni bo'ysundirishga bir necha bor uringandi. Chunonchi, 1715-yili 
Sherg'ozixonshunday harakatqilgandi. Biroq uo'zmaqsadiga erishol- 
magan. Faqatgina 1735-yili Elbarsxon davrida Orolbo'yi o'zbeklari va 
qoraqalpoqlarXiva xonligi hokimiyatini tan olganlar.
Muhammad Amin inoq davrida ayrim qoraqalpoq qabilalari ixtiyoriy 
ravishda Xiva xonligi qaramog'iga o'ta boshlaganlar. Bunga qabila biy- 
larining o‘z shaxsiy hokimiyatlarini shu yo'l bilan saqlab qolishga inti- 
lishlari sabab bo‘lgandi.
1809-yili 
Amudaryo, Quvondaryo va OroI dengizi atrofida
 yashovchi 
qoraqalpoqlar xonlikka bo'ysundirildi. 1810 - 1811 -yillarda esa 
Yan­
gidaryo atrofida
yashovchi qoraqalpoqlar ham tobe etildi. Shu tariqa