O‘zbekiston tarixi (XIX asrning ikkinchI yARmI – XX asr boshlari)

http://eduportal.uz

---

105
?
?
keng tus olib ketdi. U yerda ham mahalliy aholi 
ma’muriyat vakillariga bo‘ysunmay qo‘yadi.
Qo‘zg‘olon  iyul  oyining  o‘rtalarida  Far-
g‘ona  viloyatining  Qo‘qon,  Rishton,  Mar-
g‘ilon,  Andijon,  Namangan  uyezdlarida  kes-
kin tus oldi. Jumladan, 9-iyul kuni Andijonda 
podsho  farmoni  o‘qib  eshittirilgandan  so‘ng 
tayoq,  tosh,  ketmon  va  boshqa  narsalar  bilan 
qurollangan  aholi  mardikorlikdan  bosh  tortib 
namoyishga chiqdilar. Ularga politsiya va har-
biy  kuchlar  qarshi  qo‘yildi.  Qo‘zg‘olonchilarni  tarqatish  paytida  ulardan 
3 kishi otib o‘ldirildi, 12 kishi yarador bo‘ldi. 
10-iyulda Eski Marg‘ilonda taxminan 25 ming kishi norozilik bildirib, 
bozor  atrofiga  yig‘ildi.  Qo‘zg‘olonchilar  mar di korlikni  bekor  qilishni  ta-
lab qi lib mahal liy ma’muriyat idoralariga kirdilar. Ular mustamlakachilar-
ning xizmati da bo‘lgan mahalliy ma’muriyat vakillari uy lariga, ma’muriy 
binolarga  o‘t  qo‘ydilar,  2  ta  mirshab  o‘ldirildi  va  bir  necha  kishi  jaro-
hatlandi.  Qo‘zg‘olonning  kucha yib  ketganligidan  xavotirga  tushgan  vi-
loyat  ma’muriyati  zudlik  bilan  ularga  qarshi  harbiy  kuch  yubordi.  Ular 
qo‘zg‘olonchilardan 63 kishini otib o‘ldirdi va ko‘pchilikni yarador qildi. 
Shahrixonda ham qo‘zg‘olonchilardan 16 ta kishi o‘ldirildi, ko‘pchilik 
yarador bo‘l  di. 11-iyulda Namanganda ko‘tarilgan qo‘z g‘olon ham jiddiy 
tus oldi. Labbaytog‘a dahasida yig‘ilgan 1500 dan ortiq kishilarga qarshi 
kuchli qurollangan rota tashlandi va qo‘zg‘olonchilar tarqatib yuborildi. 
Mustamlakachi hukumat politsiyasi va harbiy kuchlari bilan qo‘zg‘o-
lonchilar  o‘r ta sida  ayovsiz  janglar  natijasida  qurolsiz  namoyishchilardan 
ko‘pchiligi o‘ldirildi va yarador qilindi. Ular orasida ayollar va bolalar ham 
bo‘lganligi mustamlakachilarning beshafqat siyosatini yana bir bor fosh qildi.