O’zbekiston tarixi va manbashunoslik

MANAVIY VA MADANIY SOHA.
Talim tizimi.Davlatimiz rahbarining 2018 yil 5-apreldagi “Maktabgacha talim tizimini yanada rahbatlantirish va rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qaroriga asosan O’zsanoatqurilishbank ko’magida Qoraqalpog’istonda tashkil etilishi rejalashtirilgan 179 ta maktabgacha talim muassasalaridan 129 tasi bo’yicha uch tomonlama bitimlar tuzilgan. 2020 yilning birinchi choragida Moliya vazirligi tomonidan 13 ta bog’chani moliyalashtirish uchun 6 milliard 400 million so’m mablag’ jalb qilindi. 1996 yil respublikada 743 ta umumta’lim maktablari faoliyat ko’rsatdi.
2019 yili Nukus shahrida 168 o’ringa mo’ljallangan Prezident maktabi ochildi. Bu maktabning qurilishi uchun mahalliy byudjet hisobidan 83 milliard so’m mablag’ ajratildi.
2017 yilning 1 fevralidan boshlab Qoraqalpog’iston Respublikasi va Xorazm viloyatida joylashgan bolalarning maktabgacha ta’lim muassasalaridagi, ayrim fanlar chuqur o’rgatiladigan ixtisoslashtirilgan maktab-internatlardagi ta’minoti uchun, «Barkamol avlod» markazlaridagi, musiqa va san’at maktablaridagi mashg’ulotlar uchun ota-onalarning har oylik to’lovi miqdorlari, shuningdek, aholining madaniyat va dam olish markazlaridagi to’lov miqdorlari respublika bo’yicha belgilanganidan 2 barobar kam darajada o’rnatildi.
Mamlakatimiz Prezidentining Oliy Majlisga Murojaatnomasida ijtimoiy sohani isloh qilish masalalariga alohida e’tibor qaratilib, “Oliy ta’lim tizimini yanada takomillashtirish borasida ham ko’plab ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, 2017-2021 yillarda oliy ta’lim tizimini kompleks rivojlantirish dasturi qabul qilindi”,-deb ta’kidlandi. Bevosita davlat rahbarining tashabbusi bilan Qoraqalpog’istonning ko’pmillatli xalqining talab va istaklarini inobatga olib, 2017 yilda oliy ta’lim tizimini yanada takomillashtirish borasida ham ko’plab ishlar amalga oshirildi.
Respublikada 91 ta kasb-hunar kollejlari (2011 yil) va Berdaq nomidagi Qoraqalpog’iston davlat pedagogika universitetlari faoliyat ko’rsatmoqda. 2011 yilga kelib respublikada oltita, 2020 yil boshiga kelib esa sakkizta (2019 yili O’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti Nukus filiali hamda Navoiy davlat konchilik instituti Nukus filiali tashkil etildi) oliy o’quv yurtida barcha sohalar bo’yicha malakali mutaxassislar tayyorlanmoqda.
Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti T.G.SHevchenko nomidagi Qoraqalpoq davlat pedagogika instituti asosida 1976 yili tashkil qilindi va keyinchalik universitetga Nukus davlat universiteti nomi berildi.
Toshkent tibbiyot pediatriya instituti Nukus filiali O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1991 yil 1 oktyabrdagi qaroriga muvofiq tashkil etilgan.
Toshkent axborot texnologiyalari universitetining Nukus filiali O’zbekiston RespublikasiBirinchi Prezidenti I.A.Karimovning 2002 yil 30 maydagi “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot kommunikattsiya texnologiyalarini joriy etish to’g’risida”gi Farmoni va 2005 yil 2-iyuldagi “Axborot texnologiyalari sohasida kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish to’g’risida”gi Qaroriga muvofiq O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Maxsus Talim Vazirligining 2005 yil 17-iyundagi 130-sonli buyrug’i bilan tashkil etilgan.
O’zbekiston Davlat sanat instituti Nukus filiali Qoraqalpoq xalqining betakror sanati va madaniyatini yanada ravnaq toptirish, istetodli yoshlarni milliy va jahon sanatining yuksak namunalari ruhida tarbiyalash, ularning ijodiy qobiliyat va intilishlarini har tomonlama qo’llab-quvvatlash va ro’yobga chiqarish, zamonaviy teatr va kino, televideniye va radio yo’nalishlari bo’yicha yuqori malakali aktyorlar va sanatshunoslik sohasida mutaxassislarni tayyorlash tizimini takomillashtirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karoimovning 2008 yil 28-aprel PQ-845 sonli “O’zbekiston Davlat sanat institutining Nukus filialini tashkil etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori asosida tashkil etildi.
1992 yilda O’zbekiston respublikasi Fanlar akademiyasining Qoraqalpog’iston bo’limiga akademiya maqomi berildi. Uning tarkibida 3 ta institut tashkil etildi. Tarix, arxeologiya va etnografiya hamda bioekologiya institutlari ham bo’lim tarkibiga kiritildi. Botanika bog’i bo’linmasiga bo’lim maqomi berildi. 1994 yilda esa Fanlar Akademiyasi tarkibiga O’zbekiston Sog’liqni saqlash vazirligiga qarashli tajriba instituti va tibbiyot klinikasi ham kiritildi. Respublikadagi 60 nafar fan doktorlari va 600 nafar fan nomzodlaridan 30 foizi O’zbekiston mustaqilligi yillarida ilmiy daraja oldi. Ilgari fanlar akademiyasining haqiqiy a’zoligiga saylangan CH.A.Abdirov, S.K.Kamolov hamda muxbir a’zolar A.B.Baxiyevlar qatoriga 1994 -1995 yillarda yana ikki olim T.Eshanov va A.Dauletovlar a’zolikka qabul qilindi.
Respublikada OAKning nomzodlik va doktorlik dissertatsiyalarini himoya qiluvchi ixtisoslashgan kengashlarning tashkil etilganligi muhim ahamiyat kasb etdi. Olimlar chet el mutaxassislari bilan hamkorlikda ilmiy izlanishlar olib bormoqdalar. Bioekologiya instituti xodimlari Germaniya olimlari bilan birga 1993 yildan beri Orolbo’yi ekologiyasi muammolari bo’yicha tadqiqotlar olib borishmoqda.