O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Soliq turlari.
 
Sug‘orma dehqonchilik yerlaridan olinadigan 
asosiy soliq 
“xiroj” 
deb atalgan. Xiroj mahsulot yoki 
pul bilan to‘langan. U hosilga va yerning unumdorligiga 
qarab belgilangan. Chunonchi, daryo va buloq suvlari bilan 
sug‘oriladigan obikor yerlardan xiroj hosilning uchdan bir 
qismi (33%) miqdorida olingan. Lalmikor yerlardan hosilning 
oltidan bir, ya’ni 16,5% dan to sakkizdan bir, ya’ni 12,5% 
miqdorida soliq undirilgan.
Mulk yerlarining bir qismidan “
ushr”
, ya’ni hosilning 
o‘ndan bir qismi (10%) miqdorida soliq olingan. Bunday 
yerlar odatda zamonasining ilm-fani, ma’rifati va ma’naviy 
hayotida muhim nufuzga ega bo‘lgan ulamolar va mashoyixlar 
tasarrufida bo‘lgan. Chorva mollaridan qirqdan bir, ya’ni 2,5% 
miqdorida zakot olingan.
Asosiy soliqlardan tashqari mahalliy aholi 
begor 
ishlarida 
ham qatnashganlar. Begorda qatnashgan har bir kishi ishlash 
uchun kerakli asbob-uskuna va yetarli yemaklarni o‘zi bilan 
olib kelishi lozim bo‘lgan.