O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Quyidagi jadvalni Movarounnahr va Xorazmning buyuk 
mutafakkirlari  mavzusiga oid ma’lumotlar bilan to‘ldiring.
Buyuk 
mutаfаkkirlar
Yashab ijod 
qilgan yillari
Qaysi fаnlаr 
tаrаqqiyotigа 
hissа qo‘shgаn 
Yozgan 
asarlari
27-§. ADABIYOT
Tayanch tushunchalar:
 
turkiy yozma adabiyot,
 
“Arab va 
g‘ayri arablar ustozi”, “Qutadg‘u bilig”, “Devonu lug‘otit 
turk”, “Hibat ul-haqoyiq”.
Turkiy yozma adabiyot.
 
X–XII asrlar
da Movarounnahr 
va Sharqiy Turkistonda turkiy xalqlarning qadimdan davom 
etib kelayotgan og‘zaki adabiyoti bilan bir qatorda, yozma 
adabiyot yuzaga keladi. Qator yirik asarlar bitildi. Ulardan eng 
nodirlari 
Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig”
, 
Mahmud 
Koshg‘ariy
ning 
“Devonu lug‘otit turk”
, 
Ahmad Yugnakiy
ning 
“Hibat ul­haqoyiq”, Ahmad Yassaviy
ning 
“Hikmat” 
kabi asar-
laridir.
Bu davr turkiy adabiy tili eski o‘zbek va uyg‘ur tillarining 
vujudga kelishida ham muhim bosqich bo‘ldi.
Mahmud az-Zamaxshariy.
 
Abulqosim Mahmud az-
Zamax shariy  1075-yil
da Xorazmning 
Zamaxshar
 qishlog‘ida 
dunyoga kelgan. Ilmga bo‘lgan chanqoqlik uni Buxoro, Marv, 
Nishopur, Isfahon, Shom, Bag‘dod, Hirot va Makkada hayot 
kechirib, arab tili va adabiyotini, diniy ilmlarni, xattotlik 
san’atini, arab maqollari va urf-odatlarini chuqur o‘rganishiga 
sabab  bo‘ldi.  U  mintaqa  geografiyasiga  doir  ma’lumotlarni 
to‘playdi.