O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asr boshlarigacha)

«bug‘roxon»
va 
«tavg‘achxon»
unvonlari bilan yuritilgan. Bu 
uchta atama oliy darajali hukmdor ma’nosini anglatgan. Buyuk-
lik yoki ulug‘lik esa qadimda turkiy xalqlarda «qora» so‘zi bilan 
sifatlangan. Shu boisdan taxtda o‘tirgan Arslonxon, Bug‘roxon
va Tavg‘achxonlar «qoraxon» deya e’tirof etilgan. Ular boshqar-
gan davlat esa tarixda, keyinchalik, ramziy ravishda 
«Qoraxo-
niylar davlati»
nomi bilan shuhrat topgan.
992-yilda Horun Bug‘roxon
boshliq 
qoraxoniylar Movarounnahrga tomon
hujum boshlaydilar. Bu davrda somoniy-
lar sulolasi chuqur ichki ziddiyatlar gir-
dobiga tushib qolgan edi. 
Qoraxoniylar Buxoroni qarshiliksiz ishg‘ol qiladilar. 
Nuh
ibn Mansur
qoraxoniylarga qarshi kurashish uchun G‘aznadagi 
noibi 
Sobuqtegin
ni yordamga chaqiradi. U yigirma ming kishili 
qo‘shin bilan Movarounnahrga yetib keladi. Nuh bilan birlashib, 
bir necha janglardan so‘ng qoraxoniylar noibi qo‘shinlari tor-mor 
qilinadi. Buning evaziga Nuh Sobuqteginni Xurosonning noibi 
etib tayinlaydi. Natijada G‘azna va Xurosonda Sobuqtegin va 
o‘g‘li Mahmudning siyosiy hukmronligi mustahkamlanadi.