O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

* Islohot — mavjud tartibni o‘zgartirish
* Farmon — qonun kuchiga ega bo‘lgan buyruq

---

35
harakatlariga barham bera olmaydi. Movarounnahr xalifalikdagi 
eng notinch va isyonkor o‘lkalardan biri bo‘lib qolaveradi. 
“Oq kiyimlilar” qo‘zg‘oloni.
 
Movarounnahrda yana bir 
xalq qo‘zg‘olonlardan biri 
769–783-yillar
da bo‘lib o‘tgan. 
Qo‘z g‘olonchilar oq libos kiyganlari uchun tarixda u 
“Oq ki-
yimlilar” 
qo‘zg‘oloni nomi bilan tilga olinadi. Bu harakatning 
rahbari 
Hoshim ibn Hakim 
ismli hunarmand bo‘lgan. U boshi 
va yuziga ko‘k parda tutib yurganligi uchun uni “
Muqanna
”, 
ya’ni “
Niqobdor
” laqabi bilan atashgan. Muqanna Xurosonda 
kichik lashkar boshidan vazirlik darajasigacha ko‘tarilgan.
Muqanna ajnabiylar hukmronligi va zulmiga qarshi qo‘z g‘a-
lishga da’vat qilib, Mova rounnahrga yo‘l oladi va o‘z yaqinlari 
bilan Naxshab va Kesh shahriga yetib boradi. Kesh yaqinida 
tog‘ tepasiga bino qilingan 
Som qal’asi
ni o‘z qarorgohiga aylan-
tiradi. Tez orada butun Qashqadaryo vohasi “Oq kiyimlilar” 
qo‘liga o‘tadi. Natijada 
“
Oq kiyimlilar
” 
harakati kengayib, 
katta xalq qo‘zg‘oloniga aylanadi. U ayniqsa 
Sug‘d
da avj olib, 
Eloq 
(Ohangaron) vodiysi va 
Shosh
ga ham o‘zining ta’sirini 
o‘tkazadi. Qo‘zg‘olonda turli tabaqalar qatnashadi.
“Oq kiyimlilar” qo‘zg‘oloniga zarba berish uchun xalifa 
Mansur
775-yil
da katta harbiy kuchni Movarounnahrga safar-
bar qiladi. Dastlabki to‘qnashuvlarda arab qo‘shinlari katta 
talafotlar berib, Samarqandga chekinadilar. Biroq to‘rt oy 
davom etgan kurashdan so‘ng qo‘zg‘olonchilar mag‘lubiyatga 
uchraydi.