“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

Oliy Majlis
. 1992-yil 8-dekabrda qabul qilingan O’zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyasiga muvofiq Respublika parlamentining nomi Oliy Majlis deb ataladigan bo’ldi. 
Konstitutsiyaning 76-moddasida "O’zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi oliy davlat vakillik 
organi bo’lib, qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga oshiradi", deb belgilab qo’yildi. 
Konstitutsiyaga muvofiq bir palatali parlament-O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini 
shakllantirish tadbirlari ko’rildi. 1993-yil 28-dekabrda "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga 
saylovlar to’g’risida", 1994-yil 22-sentabrda "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi to’g’risida" 
qonunlar qabul qilindi. Oliy Majlis hududiy saylov okruglari bo’yicha ko’p partiyaviylik asosida 
besh yil muddatga saylanadigan 250 nafar deputatdan iborat bo’lishi belgilandi. 
1994-yil 25-dekabr kuni O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga birinchi-marta erkin, 
demokratik va ko’p partiyaviylik va muqobillik asosda saylovlar o’tkazildi. Har bir saylov 

---

okrugida ikki-uch nomzod, jami 700 nafar nomzod deputatlik uchun kurashdi. Saylovchilar 
birinchi-marta nomzodlarni tanlab olish imkoniyatiga ega bo’ldi. Nomzodlarning birontasi ham 
etarli ovoz ololmagan saylov okruglarida 1995-yil 8 va 25-yanvar kunlari takroriy saylovlar 
bo’ldi. Oliy Majlisga 250 deputat saylandi. 
Oliy Majlis 1995-1999-yillarda ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotiga asoslangan 
demokratik davlat qurishdan iborat yo’lni huquqiy jihatdan ta’minlashga qaratilgan 10 kodeks, 2 
milliy dastur, 145 qonun, 452 qaror qabul qildi. Shuningdek, u 70 ta xalqaro shartnomani 
ratifikatsiya qildi, xalqaro konventsiyalarga qo’shilish to’g’risida 58 ta qaror qabul qildi. 
Ikkinchi chaqiriq O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga 1999-yil dekabrda saylovlar 
bo’lib o’tdi. Saylovlarda 7 ta subekt-beshta siyosiy partiya, hokimiyat vakillik organlari va 
saylovchilarning tashabbuskor guruhlaridan jami 1010 nafar nomzod qatnashdi. Oliy Majlisga 
O’zbekiston xalq demokratik partiyasidan 48, "Fidokorlar" milliy demokratik partiyasidan 34, 
«Vatan taraqqiyoti» partiyasidan 20, "Adolat" sotsial-demokratik partiyasidan 11, "Milliy 
tiklanish" demokratik partiyasidan 10, hokimiyat vakillik organlaridan 111 va saylovchilar 
tashabbus guruhlaridan 16 nafar vakil deputat etib saylandi. 
O’zbekiston Respublikasi bir palatali parlamentining 2000-2004-yillarda bo’lib o’tgan 16 
sessiyasida 101 ta qonun, 300 dan ortiq qaror qabul qilindi, 55 ta xalqaro shartnoma va bitimlar 
ratifikatsiya qilindi. O’zbekiston Respublikasining 329 ta qonun xujjatiga 1357 ta o’zgartirish va 
qo’shimchalar kiritildi. 
Bir palatali O’zbekiston Respublikasi parlamenti-Oliy Majlisi 1995-2004-yillarda o’z 
faoliyatini quyidagi yo’nalishlarda samarali olib bordi: 

O’zbekistonda o’tkazilayotgan islohotlarning huquqiy bazasini mustahkamlovchi 
qonunlar yaratish; 

qabul qilingan qonun hujjatlari ijrosini nazorat qilish; 

parlamentlararo aloqalarni rivojlantirish va mustahkamlash; 

shaxsning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklarini himoya qilish; 

amaldagi qonun hujjatlarimiz monitoringini xalqaro huquq normalarini o’rgangan holda 
olib borish; 

joylardagi hokimiyat vakillik organlariga amaliy yordam ko’rsatish. 
Muxtasar qilib aytganda, 1995-2004-yillarda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi bir 
palatali parlament sifatida xalq fikrini e’tiborga olish, ochiqlik va oshkorolik tamoyillari asosida 
faoliyat yuritdi. Parlamentchilikda demokratik asoslar yaratildi. Bir palatali Oliy Majlis milliy 
parlamentarizm rivojlanish tarixida munosib o’rinni egalladi.