O’zbekiston suv havzalaridagi baliq xo’jaligi va ularning iqtisodiy ahamiyati

1.1.1-rasm. Baliqlarning tashqi muhit sharoitiga moslashishi. 
Orqa va anal suzgichlarining oldida tishli bittadan qattiq suyak nurlari boiadi. 
Zog'ora baliqning tanasi sarg'ish tillasimon suyak tangachalar bilan qoplangan. 
Suyak tangachalar cherepitsalar kabi bir-birining ustida to'g'ri qator boiib 
joylashgan. Har qaysi tangacha birmuncha yumaloqlangan yupqa plastinkadan 

---

8 
iborat boiib, oldingi asosiy qismi (qirrasi) teri ichiga kirib turadi, qolgan tashqi cheti 
esa tekis boiadi. Bunday tangacha sikloid tangacha deb ataladi. Zog'ora baliq 
tanasining boshidan to dum suzgich qanotigacha to'g'ri yon chizig‘i o'tadi. Bu organ 
tangachalami teshib o‘tgan qator qora teshiklardan hosil bo‘lgan. Teshiklaming 
oxirgi uchi nerv uchlari bilan yon chizig'i joylashgan maxsus kanalga ochiladi. Yon 
chizig'i suv sharoitidagi o'zgarishlarni qabul qiladi.
Zog'ora baliqning dum suzgichi boshqa suyakli baliqlarniki singari 
gomotserkal tipda, ya’ni sirtdan simmetrik, ichki tomondan esa asimmetrikdir. Og'zi 
boshining uchki qismida joylashgan bo'lib, suyak jag'lar bilan o'ralgan. Yumaloq 
ko'zlarida qovoqlar yo'q. Boshining ustki tomonida, ko'zining oldida bir juft burun 
teshigi bor, ulardan har qaysisi ko'ndalang teri ko'prikcha (to'siq) bilan oldingi va 
keyingi qismga bo'linadi. Zog'ora baliqning burun teshiklari og'iz bo'shlig'iga 
ochilmaydi. Baliqni yorib ichki tuzilishini o‘rganish Yaqinda tutilgan tirik baliqni 
yoki fiksirlangan baliqning qornini tepaga qilgan holda chap qo'lga olib, qaychi bilan 
qorin devorini anal teshigiga yaqin joydan dastlab ko'ndalangiga kichik kesik hosil 
qiling.
1.1.2-rasm. Baliqning tashqi tuzilishi. 
Baliqlar ham to'garak og'izlilar singari jabra bilan nafas oladi. Halqumini 5 -
7 juft jabra yoriqlari teshib o'tgan. Lekin, to'garak og’izlilardan farq qilib baliqlam 
ing og'z i harakatchan jag'lar bilan ta’m inlangan. Bundan tashqari baliqlarda bir juft 
k o'krak va bir juft qorin suzgichlari paydo bo'lg an. Ular m uskuldor kuchli dumi 

---

9 
hamda juft ko'krak va qorin suzgichlari yordam ida suvda tez va chaqqon 
harakatlanishi bilan sekin harakat qiladigan to'garak og'izlilard an farq qiladi. Baliq 
lam in g oldinga qarab harakat qilishining asosiy sababi butun gavdasini yon 
tomonga qarab to'lqinsimon harakati yoki kuchli dum harakati hisoblanadi. Juft 
suzgichlari (ko'krak va qorin juft suzgichlari) gavdasini suvda m a'lum muvozanatda 
ushlah turish, tek isligini
 
ta'minlash, boshqarish va ba'zan harakat organi bajaradi. 
Dum osti yoki anal suzgichlari suvda gavd aning va unligini ta’m inlaydi. 
Baliqlaring o'ta faol harakatchanligi naharakat
 
organlarining kuchli takom illanishi, 
balki bosh miya sezgi organlarining ham kuchli rivojlanganligi bilan bog'liq . 
Hazm qilish nayida oshqozon, ingichka ichak va yo'g'on ichaklar paydo