O‘zbekiston sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent tibbiyot akademiyasi

 

 7-rasm.  5α – reduktaza ingibitorlari ta'sir joyining chizmasi. 

                                 Prostata bezi epiteliysi hujayrasi 

                             T-testosteron                                                                         

                             5α - R- 5α - reduktaza 

                             DGT-degidrotestostero                                  

                             R-  androgen retseptor 

                             G- X

2

 – globulin (qon zardobidagi jinsiy gormonlar bilan bog‘lanadi) 

 

---

43 

 

  

 

Siproteron  atsetat  ayollardagi  og‘ir  girsutizm,  akne  prostata  bezining  giperplaziyasi,  erkaklarda 

juda  kuchayib  ketgan  jinsiy  intilishni  davolashda  qo‘llaniladi.Finasterid  5α-re-duktaza  ingibitorlaridan 

biri hisoblanadi. Kimyoviy tuzilishi bo‘yicha bu geterotsiklik steroid (4- azasteroid)dir. Yuqorida nomi 

qayd  etilgan  ferment  testosteronni  degidrotesto-steronga  aylanishiga  yordam  beradi,  bu  ko‘pincha 

to‘qimalarda  masalan,  prostata  bezi,  sochlar  follikulasida  muntazam  kechadi.  Prostataning 

giperplaziyasida  digidrotestosteron  miqdori  ko‘payib  ketishi  haqida  ma'lumotlar  mavjud. 

Digidrotestosteronning  prostata  bezidagi  androgen  retseptorlari  bilan  bog‘lanishi  bezning 

gipertrafiyasiga  sharoit  yaratuvchi  o‘sish  omilini  hosil  bo‘lishini  kuchaytiradi.  Hujayra  yadrosi 

membranasida  joylashgan 5α-  reduktazaning raqobatli  ingibitorlari  bo‘lgan  finasterid prostata bezining 

hujayralari  ichidagi  va  qon  zardobidagi  digidrotestosteron  miqdorini  kamaytiradi.Prostata  bezining 

xavfsiz  giperplaziyasini  davolash  uni  qo‘llashga  asosiy  ko‘rsatmadir.  Preparat  bezning  xajmini 

kamaytiradi  va  taxminan  1/3  bemorlarda  peshob  ajratish  jarayonini  yaxshi  laydi.  Jinsiy  mayllik  va 

libidoga  odatda  ta'sir  ko‘rsatmaydi.    Ovqat  xazm  qilish  traktidan  preparat  yaxshi  so‘riladi  (taxminan  

60%).  Jigarda  parchalanadi.    t

½ 

~  8  soat.  Ta'siri  24  soat    davomida  saqlanadi.  Buyrak  va  ichak  orqali 

ajraladi. Ushbu patologiyada 5α – reduktaza ikkala izoformasini faolsizlashtiruvchi dutasterid  (avodart) 

juda xam samarador (finasterid ko‘roq  2-tipini  faolsizlashtiradi).