O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

ЛС  59-1  markali  latun  (40%  rux,  1%  qo‟rg‟oshin,  59%  mis)-kesib  ishlanuvchanligi  yuqori 
bo‟lgan qotishmadir. Undan quyish usulida, prokatlab va presslab har xil buyumlar (list, chiviq, truba, 
vtulka, gayka,...)  olinadi. Quymakorlik latunining mikrostrukturasi oqish rangda  plastik а – faza bilan 
qoramtir  rangdagi  qattiq  va  mo‟rt  β  –  fazadan  iborat  bo‟ladi.  β-faza  erituvchisi  CuZn  bo‟lgan  qattiq 
eritma (17.3-rasm, a). 
Misning qalay, alyuminiy, qo‟rg‟oshin, kremniy, berilliy, xrom, surma, marganets va temir kabi 
metallar  bilan  qotishmasi  bronza  deb  ataladi.    Bronzalardan  quyma  usulida  har  xil  shakldagi  va 
o‟lchamdagi detallar olinadi. 
Бр010 (10% qalay, 90% mis) markali bronzaning qolipga quyilish xossalari yuqori bo‟lganidan 
shakldor quymalar olish uchun ishlatiladi. Bu bronzaning  mikrostrukturasi (16.3-rasm,b) tarkibi bir xil 
bo‟lmagan  qattiq  eritma  (

  –  eritma  qalayning  misdagi  qattiq  eritmasi)  bilan 

+Сu
31
Sn
8
    tarkibli 
evtektoiddan  iborat. 

  –  eritmaning  qoramtir  joylari  misga,  oqish  joylari  esa  qalayga  boy  bo‟ladi. 
Evtektoid tarkibidagi 

 – faza qoramtir rangdagi nuqtalar tarzida ko‟rinadi.  
Mashinasozlikda 
ishlatiladigan 
alyuminiy 
qotishmalari 
ikki 
turga 
bo‟linadi: 
deformatsiyalanuvchan va quymakorlik qotishmalari. 

---

 
 
 
263