O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

 
С = К + n – Ф;                        (1) 
 
bunda:  C–erkinlik  darajalari  soni,    K–sistemani  tashkil  etgan  komponentlar  soni,  Ф-
sistemaning muvozanatning о‟zgaruvchi omillari bо‟lib, bular о‟zaro bog‟liq emas. 
       Agar  metall  sistemalarni  tekshirishda  bosim  о‟zgarmas  deb  olinsa,  u  holda  sistemaning 
erkinlik darajalari soni quyidagicha aniqlanadi: 
 
С = К + 1 – Ф               (2) 
 
Bu  formulalardan  foydalanib,  bir  va  ikki  komponentli  sistemalarning  muvozanat  xolatlarini 
quyidagicha tekshirish mumkin. 

---

 
 
 
33 
Agar К = 1, Ф = 1 bulsa, 2- formuladan С = 1  kelib chiqadi. Bu shuni kо‟rsatadiki, sistemani 
shu sharoitda ( ma„lum xaroratda) qizdirish yoki sovutish mumkin, xolos. Bunda faza о‟zgarmaydi. 
Agar  К  =  1  va  Ф  =  2  bulsa  2-formuladan  С  =  О  kelib  chiqadi.  Demak,  ayni  sharoitda 
sistema  muvozanat  holatida  bо‟ladi.  Fazalar  qoidasiga  asosan  bir  komponentli  sistemalarning  fazalar 
soni ikkidan ortiq bо‟lishi mumkin emas. 
Endi  fazalar  qoidasini  ikki  komponentli  Pb-Sb  qotishmaning  suyuq  holatiga  tadbiq  etib 
kо‟raylik. Agar К = 2 va Ф = 1 bulsa, С = 2 ga teng bо‟ladi. Bu shuni kursatadiki, sistemaning xarorati 
va komponentlar kontsentratsiyasini ma„lum chegarada о‟zgartirish mumkin bо‟lib, faza о‟zgarmaydi.