O’zbekiston respuplikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat chet tillar instituti tarjimonlik fakulteti

 

Qipchoq 

qabilasi o’zbek elatining eng katta va asosiy qabilalariga kiradi. Ko’p 

sonli mazkur qabila ko’pgina turkiy xalqlar: o’zbek, qozoq, qoraqalpoq, qirg’izlarning 

etnik sostaviga kirib, ularning millat bo’lib tashkil topishida qatnashgan. O’zbekiston 

territoriyasida  qipchoqlar  Samarqand  bilan  Kattaqo’rg’on  o’rtasidagi  rayonlarda, 

Amudaryoning  o’ng  sohilida,  Farg’ona  vodiysining  shimoliy-sharqiy  va  shimoliy 

–g’arbiy  qismlarida  o’troqlashib  qolganlar.  Etnograf  olim    Karim  Shoniyozovning 

yozishicha, XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Farg’ona vodiysidagi qipchoqlar 70 

ming  kishini  tashkil  etib,  ular  bir  necha  urug’larga:qo’g’ay,  bug’ach,  kumushoy, 

o’lmas, yashiq, jaydoq, puchuqoy, elaton, bugaz, ogim, toz, sirmoq, ettiqashqa, qutlug’ 

said,  cherik,  ko’kbo’yin,  to’rayg’ir,  tovuldi,  chang’aroqchi,  chiyal,  qulon,  oqbo’yra, 

qarabovur, boshqirt, tikon, qora tikon, sariqipchoq, qora bo’yin singarilarga bo’lingan 

edi.  Hozirgi  vaqtda  mazkur  qipchoq  urug’lari  nomining  ko’pchiligi  ular  yashagan 

territoriyalarda  aholi  punktlarining  nomlari  sifatida  saqlanib  qolgan.  Chunonchi, 

Farg’ona  oblastining  Qirov  rayonidagi  Qorabo’yin,  Tovul;  Frunze  rayonidagi 

Turayg’ir,  Yashiq,  Qizilmush;  Buvayda  rayonidagi  Bachqir;  Leningrad  rayonidagi 

Puchug’oy;  Andijon  oblastining  Qo’rg’ontepa  rayonidagi  Oqbo’yra,  Izboskan 

rayonidagi 

O’lmas, 

Uchqo’rg’on 

rayonidagi 

Qo’g’ay, 

Qo’g’ayo’lmas. 

Qo’g’aymahalla,  Elaton,  Ettiqashqa  va  Pop  rayonidagi  Qoratikon  qishloqlarining 

nomi shunday atamalar jumlasiga kiradi.